همین چند ماه قبل بود که عکس گرفتن در اتاق تشریح توسط دانشجویان پزشکی یا پزشکان به چالشی برای جامعه پزشکی تبدیل شد و خاطر مردم را از عکسهایی که با اعضا و جوارح عزیزان از دست رفته‌شان انداخت، مکدر کرد اما با ورود چالش مانکن به اتاق عمل به نظر می‌رسد چالشهای نوظهوری به جامعه پزشکی وارد شده که اگر در مقابل این رویه به روش چالش جدید عمل کنیم باید منتظر پدیده‌های عجیب غریب‌تر باشیم.
چالشی از آمریکا تا اتاق عمل ایران!
با آغاز پدیده «چالش مانکن» از آمریکا، این موضوع بلافاصله به اقشار مختلف جامعه در کشور سرایت کرد اما نکته تعجب‌آور این موضوع سر درآوردن این چالش از اتاق عمل بود! چالش مانکن پدیده‌ای است که اخیرا از سوی دانش‌آموزان جکسون‌ویل، فلوریدا در ۱۲ اکتبر آغاز شده و به سرعت گسترش پیدا کرد. در این چالش گروهی از افراد به صورت ثابت و بی‌حرکت مانند مجسمه در یک موقعیت قرار می‌گیرند. اغلب برای تصویربرداری از این صحنه یک موسیقی در نظر گرفته می‌شود.
اما در کشور ما این چالش در اتاق زایمان یکی از بیمارستان‌ها از سوی تعدادی از پزشکان و پرستاران تصویربرداری شد که واکنش وزارت بهداشت و جامعه پزشکی را به دنبال داشت، حتی عده‌ای در فضایی برای مراجعه به بیمارستان برای درمان ابراز نگرانی کردند. این در حالیست که وزارت بهداشت معتقد است این فیلم یک مستند بازسازی شده و ساختگی است که با هدف تخریب جامعه پزشکی منتشر شده است.
ماجرا از جایی شروع شد که فیلم ۲۷ ثانیه‌ای از «چالش مانکن» در اتاق عمل در فضای مجازی منتشر شد. چالش مانکن در اتاق عمل که هنوز مشخص نیست در کدام‌یک از مراکز درمانی کشور تصویربرداری شده است واکنش مردم و جامعه پزشکی را به دنبال داشت به طوری که یکی از پزشکان معتقد است: اگر فردی یک بار به اتاق عمل رفته باشد می‌داند که پروسه عمل قابل توقف نیست بنابراین انتشار چنین فیلم‌هایی به جایگاه و اعتبار جامعه پزشکی آسیب می‌زند.
فیلم اتاق عمل یک مستند بازسازی شده است
در حالی که در برخی فضاهای مجازی عنوان شد جان مادر و بچه بازیچه چند پزشک و پرستار شده است، عباس زارع‌نژاد، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت گفته که انتشار این فیلم با هدف تخریب جامعه پزشکی صورت گرفته است زیرا در این فیلم نه بیماری در اتاق عمل است و نه فعالیت اتاق عمل و دستگاه مانیتور به طور معمول صورت می‌گیرد. حتی جثه کودک نشان می‌دهد که حداقل سه ماه از زمان تولدش گذشته و بیش از هفت کیلوگرم وزن دارد.
این مقام مسئول در وزارت بهداشت معتقد است: این فیلم یک مستند بازسازی شده است زیرا هیچ عمل و جراحی در حال انجام نیست و این مسایل کمتر در مراکز دولتی اتفاق می‌افتد اما به هر حال این موضوع از نظر ما محکوم است و در حال پیگیری و بررسی این موضوع هستیم. همچنین به مدیران بیمارستان توصیه می‌کنیم اجازه ندهند فعالیت‌های هنری در مراکز بهداشتی- درمانی انجام شود زیرا مراکز درمانی و بیمارستانی جای چنین فعالیت‌های هنری نیست بنابراین نباید به کسی اجازه دهیم برای استفاده از این برنامه‌ها از فضای بیمارستانی استفاده کند.
زارع نژاد ادامه می‌دهد: انتشار این فیلم‌ها موجب بی‌اعتمادی جامعه نسبت به بخش درمانی و پزشکی می‌شود البته نه به خاطر نحوه فعالیت پزشکان بلکه به خاطر القائاتی که از سوی برخی رسانه‌ها و فضای مجازی صورت می‌گیرد زیرا مگر ما در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی اتاق عمل نداریم و مگر کار فعالیت‌های هنری در فضای بیمارستان و اتاق عمل انجام نمی‌شود؟ البته ممکن است برخی افراد با الگوبرداری از فعالیت‌های گروه‌های خارج از کشور فضای اتاق عمل را به سمت کارهای سبک ببرند.
تصویر در اتاق عمل ممنوع!
در ادامه رضا لاری‌پور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی با انتقاد از انتشار چنین فیلم‌هایی در فضای مجازی به خبرنگار آنا گفته که به نظر می‌رسد این فیلم بازسازی و شبیه‌سازی شده باشد زیرا دستگاه مانیتور اتاق عمل خاموش است و عملی در حال انجام نیست اما به‌هرحال این رفتار از سوی مردم و جامعه پزشکی مطرود و غیر اخلاقی است.
این پزشک با تاکید بر اینکه ممکن است از محیط بیمارستان برای تصویربرداری این فیلم استفاده کرده باشند و اتاق عمل صرفا لوکیشن تصویربرداری فیلم باشد، می‌افزاید: رابطه مردم با جامعه پزشکی یک رابطه دو سویه متعامل است و جای تاسف دارد که برخی حرکات از سوی رسانه‌ها و بعضی افراد جامعه پزشکی و چه از طریق دولت و حاکمیت موجبات خدشه وارد کردن به رابطه پزشک و بیمار را فراهم می‌کند. بنابراین باید هرچه سریع‌تر جلوی این رفتارهای غیر اخلاقی گرفته شود و با به صورت قانونی با متخلفان انتشار چنین تصاویری برخورد شود.
او تاکید می‌کند: در صورتی که این کار از سوی جامعه پزشکی صورت گرفته باشد و شبیه‌سازی نباشد، تخلف است و معاونت انتظامی نظام پزشکی با آن برخورد خواهد کرد بر همین اساس در صورت مشخص شدن محل تصویربرداری از سوی وزارت بهداشت چنانچه این فیلم در یکی از مراکز درمانی ضبط شده باشد از سوی نظام پزشکی قابل پیگیری و پیگرد خواهد بود.
این در حالی است که چندی قبل در فضای مجازی انتشار عکس با جسد از سوی دانشجویان پزشکی با انتقادهای زیادی مواجه شد، حالا نیز چالش مانکن به اتاق عمل راه پیدا کرده و پزشکان و پرستاران بالای سر بیمار فیلم‌بازی می‌کنند، به نظر می‌رسد اخلاق پزشکی در بین پرسنل درمانی بیمارستان‌ها به فراموشی سپرده شده و پرسنل بدون توجه به حریم خصوصی بیماران و بدون اجازه بیمار تصاویر را در فضای مجازی منتشر می‌کنند. جالب است بدانید که آنطور که در فیلم معلوم است، درست وقتی که دست جراح کاملا خونی است و مشخص است در حال بخیه کردن شکم مادر است همه در اتاق زایمان ثابت می‌ایستند و یک نفر با پخش آهنگ پس زمینه شروع به فیلم‌برداری می‌کند. پرستاری در تصویر در حال آماده کردن آمپول برای تزریق است که معلوم نیست دیر تزریق شده آن چه بلایی به سر مادر می‌آورد، پزشکی در حال بخیه کردن بی‌حرکت و بی‌توجه به زمان از دست رفته به مانکن و سوژه برنامه تبدیل شده است. در پس زمینه صدای جیغ‌های نوزاد به گوش می‌رسد که یک پرستار بی‌توجه به این فریادها به فکر برپایی چالشش است.
در صورتی که ضبط این فیلم در اتاق عمل واقعیت داشته باشد ضرورت وجود قوانین بازدارنده و نظارت دقیق‌تر بر رفتار جامعه پزشکی بیش از بیش احساس می‌شود. همه اینها در حالی است که وزارت بهداشت تمام تمرکز خود را برای احقاق حقوق و دستمزد پزشکان گذاشته است و ظاهرا این مشغله باعث شده از نظارت بر عملکرد پرسنل خود غافل شود.
جای خالی اخلاق
حال باید دید وزیر بهداشت که این روزها برای همه از وزیر وکیل گرفته تا امامان جمعه و سرداران و... نسخه‌های اخلاق و رفتار تجویز می‌کند و هر روز در بیشتر مراسمات این صحبت‌ها را تکرار می‌کند و دست به قلم می‌شوند، خود را در برابر این بی‌اخلاقی‌ها در زیر مجموعه خود مسئول می‌داند یا خیر؟ آیا آقای وزیر برای این موارد هم نسخه اخلاقی می‌پیچد تا جان مردان دستمایه خنده پزشکان نشود.
همینطور نمایندگان مجلس که تمام وقت خود را برای دعوای بودجه بین وزارت بهداشت و وزارت رفاه گذاشته‌اند، آیا به فکر جان مردم و سلامت بیماران نیز هستند ؟ و ممکن است به دنبال وضع قوانین در راستای رسیدگی به چنین تخلفاتی باشند و بتوانند با برطرف کردن موانع قانونی بحث نظارت و خود ارجاعی در وزارت بهداشت را حل کنند.
حتی اگر هم باور کنیم که پزشکان اقدامی ساختگی در اتاق عمل انجام داده‌اند اما باید برای آنهایی که اتاق عمل را با جای ساخت مستند و آوازخوانی اشتباه می‌گیرند جرائمی در نظر گرفت. هر چند که باید بازنگری آموزش داشت و آنهایی که درس اخلاق را از آموزش‌های مهم خود به قشر پزشکی و دیگر اقشار جامعه جا انداخته‌اند برخورد کرد.
