برايمان عجيب مي آمد كه بخوانيم يك نهاد تربيتي تاديب را با تنبيه همراه بداند اما بايد بگوئيم اداره کل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش بر اين باور است كه در پاره اي از اوقات جز با تنبیه کردن نمي توان نوجوان یا جوان را به انجام دادن رفتار دیگری وادار کرد.
چندي پيش خبري رسانه اي شد مبني بر آنكه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با جدیت به موضوع ممنوعیت تنبیه در مدارس ورود کرده و با دعوت از مسئولان خواهان برچیده شدن چنین رفتارهایی است.
در همين زمينه نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با انتقاد از تنبیه بدنی دانش‌آموزان در مدارس گفت: تنبیه نه تنها باعث سر به راه شدن دانش‌آموزان نمی‌شود بلکه به جری شدن افراد برای درس نخواندن و مخالفت با قوانین جاری مدرسه منجر می‌شود.
جبار کوچکی‌نژاد با تاکید بر اینکه وزارت آموزش و پرورش باید مدیران و معلمان مدارس را درخصوص ممنوعیت هر نوع تنبیهی توجیه کند گفت: برخورد شدید با عاملان تنبیه دانش‌آموزان در مدارس باید در دستور کار آموزش و پرورش برای ایجاد امنیت روانی و تحصیلی دانش‌آموزان دنبال شود.
نماینده مردم رشت با بیان اینکه ضعف اطلاع‌رسانی درخصوص برخورد با عاملان تنبیه در مدارس به تکرار دوباره آن در سایر مدارس کشور منجر می‌شود تصریح کرد: در صورتی که برخورد بدون تسامح با افراد متخلف صورت گیرد بدون شک شاهد تنبیه بدنی در مدارس نخواهیم بود.
وی با بیان اینکه کمیسیون آموزش مجلس به طور حتم به موضوع تنبیه دانش‌آموزان در مدارس با دعوت از مسئولان آموزش و پرورش ورود خواهد کرد ادامه داد: نظارت بر عملکرد معلمان و مدیران مدارس به جلوگیری از بروز رفتارهای خشونت‌بار در مدارس منجر خواهد شد.
کوچکی‌نژاد با تاکید بر اینکه بروز رفتارهای تنبیهی در مدارس به نگرانی و دغدغه اولیای دانش‌آموزان منجر شده است افزود: وزارت آموزش و پرورش باید با در نظر گرفتن سیاست‌های منسجم به رفع دغدغه اولیا و همچنین ایجاد فضای آموزشی امن برای تحصیل دانش آموزان دست بزند.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی برای حذف هر نوع رفتار خشونت‌بار در مدارس بیان کرد: کمیسیون آموزش مجلس با جدیت به موضوع ممنوعیت تنبیه در مدارس ورود کرده و با دعوت از مسئولان خواهان برچیده شدن چنین رفتارهایی است.
اما اداره کل امور تربیتی ومشاوره وزارت آموزش و پرورش در پی انتقادهاي صورت گرفته از بروز رفتار تنبیهی در مدارس، در جوابیه‌ای اعلام کرد: "هدف هر نظام تعلیم و تربیت، آماده‌سازی و ساختن انسان‌ها از ابتدای تولد در پرتو ملاک‌هایی است که دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت برای تعیین ویژگی‌های شخصیت وی طبق روش معینی که با فلسفه آن گروه و تحقق اهداف زندگی آنها سازگار باشد، وضع کرده‌اند. بشر دو نوع شیوه تربیتی می‌شناسد الهی و انسانی. شیوه الهی از جانب خدای سبحان و شیوه انسان ساخته بشر است.
یکی از مسائل بسیار مهم تربیتی در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان مسئله تشویق و تنبیه است. این موضوع از دیرباز توجه متخصصان تعلیم و تربیت و روان‌شناسان، اولیا و مربیان را به خود جلب کرده است.
در ابتدا لازم است تعریف واضح و شفافی از این واژه داشته باشیم. بنابراین:
در روانشناسی هر نوع محرک بیزارکننده‌ای که در کاهش پیروی یا وقوع رفتاری، اثری فوری اما موقتی داشته باشد تعریف کرده‌اند. تنبیه تحریکی است دردناک که به خاطر انجام رفتاری خاص از طرف ارگانیسم دریافت می‌شود و عاملی است برای متوقف ساختن یا جلوگیری از بروز آن پاسخ.
امروزه معمول شده کلا تنبیه در مدارس محکوم و صرفاً روش‌های تشویقی و تقویت‌های مثبت تبلغ شود و اگر معلمی از روش‌های تنبیهی در مورد بعضی از دانش‌آموزان اقدام کند(که البته هدف از این کار معلم هم اصلاح رفتار ناشایست دانش‌آموز است) حرکت او از نظر همه مردم عادی و کلیه مسئولان و حتی صاحب‌نظران محکوم می‌شود و بدترین کلام‌ها نثار معلمی می‌شود که برای اصلاح رفتار دانش‌آموزان اقدام به تنبیه کرده است و این معلم در هر جا که بخواهد از خود دفاع کند، محکوم است زیرا قانون او را از چنین حرکتی منع کرده است.
درست است که تنبیه توصیه نمی‌شود و مدرسه و معلم باید تا می‌تواند از روش‌های تقویت مثبت استفاده از اصل سر مشق یا نمونه خوب، اصل اشباع و حذف پاداش‌ها و... در تعلیم و تربیت استفاده شود، اما این اصل هم باید مورد قبول مدرسه، خانواده، قانون (پیشنهاد می‌شود در تدوین قوانین تنبیهی توسط نمایندگان محترم خانه ملت طرفین موضوع به یک اندازه مدنظر باشند) و محققین قرار گیرد که با اینکه هیچ یک از روش‌های تنبیهی توصیه نمی‌شود، اما به هر حال برای جلوگیری از بعضی رفتارهای پرخطر و بسیار ناشایست، می‌توان از اصل تنبیه در تعلیم و تربیت استفاده کرد، زیرا ممکن است تنبیه تنها راهی باشد که کودک یا نوجوان را وادار به انجام دادن رفتاری دیگری غیر از رفتار نامطلوب کند، امکان دارد که رفتار نامطلوبی در طول زمان آن قدر تحکیم یافته باشد که جز با تنبیه کردن نتوان نوجوان یا جوان را به انجام دادن رفتار دیگری وادار کرد. (با رد تنبیه، فلسفه وجودی مراکز تادیبی نیز مورد سوال است)
اصولاً آیین‌نامه‌های انضباطی که از طریق وزارت آموزش و پرورش به صورت بخشنامه لازم‌الاجرا به مدارس ابلاغ شده برای همه دانش‌آموزان و با هر فرهنگی یکسان است و این آیین‌نامه‌ها کاملاً دست مدیران مدارس و معلمان را در کنترل دانش‌آموزان گروه سوم بسته است.
مدارس باید در مقابل قانون‌گریزان و خلافکاران فقط به تذکر شفاهی و تذکر کتبی و اطلاع به خانواده و معرفی به هسته مشاوره اداره و حداکثر ۳ روز اخراج از مدرسه اکتفا کنند و در نهایت اگر خلاف دانش‌آموزی خیلی آزاردهنده باشد به پیشنهاد مدرسه و تصویب اداره آموزش و پرورش اقدام به تعویض مدرسه دانش‌آموز خلافکار می‌شود. انجام این روال اداری و طولانی بودن زمان تصمیم‌گیری به این نتیجه منتهی می‌شود که دانش‌آموز خلافکار و دوستانش متوجه می‌شوند که همه این قوانین بی‌اثر و طبل توخالی است که هیچ اثری بر رفتار بد دانش‌آموزان نمی‌گذارد بلکه او را در تشدید اعمال خلاف تشويق می‌کند.
در پایان لازم به ذکر است به منظور افزایش سطح مهارت‌های علمی معلمان در این زمینه برنامه‌هایی از جمله برگزاری دوره آموزشی به صورت حضوری و غیرحضوری، نشست‌های علمی- تخصصی، جلسات پرسش و پاسخ و... تدوین و اجرا شده است."
سطر به سطر اين جوابيه در حالي رسانه اي مي شود كه كمتر از سه روز پيش معاون پاسخگویی به شکایات اداره کل ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش، خدایار رفیعی در میزگردی در کافه خبر درباره تنبیه در مدارس گفت: دلایل و علتهای مختلفی برای تنبیه در مدارس می تواند وجود داشته باشد. بسیاری از ناهنجاری های جامعه از گذشته وجود داشته، اما نوع آن متفاوت شده است و اینکه اخیرا به موضوع تنبیه در رسانه ها خیلی پرداخته می شود به معنای این نیست که زیاد شده است. متاسفانه از تنبیه در مدارس به عنوان ابزار بازدارنده و تربیتی استفاده شده و ریشه تاریخی و فرهنگی دارد. البته من قبول ندارم که این رفتار بازدارنده است، چون خلاف ضوابط و مقررات است.
وي گفت: اگر معلمی از ابزار تنبیه بدنی به عنوان عامل بازدارنده یا اصلاح رفتار استفاده کند تخلف است و ما برخورد می کنیم.
و در حرف آخر اين گزارش نيز بايد گفت با استناد به آیین نامه اجرائی مدارس تنبیه بدنی و توهین در مدارس، غیرشرعی و ممنوع است.
