دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هم مطابق بسیاری از انتخاباتهای جمهوری اسلامی ایران در یک جمعه بهاری به پایان رسید. آن هم در شرایطی که یکی از کاندیداهای مورد تایید شورای نگهبان با اکثریت آرا پیروز این انتخابات بود و در رقیب اصلی وی با کسب آرای چشمگیر در جایگاه دوم قرار گرفت. شاید گفتن اینکه در این انتخابات رقیب روحانی پیروز شد، در ظاهر غیرقابل تصور به نظر برسد و یا عدهای با خواندن این مقاله تصور کنند نویسنده تلاش کرده پیروزی حسن روحانی را کوچک قلمداد کند.
حسن روحانی در این انتخابات پیروز شد به این دلیل که دستگاه تبلیغاتی او از مدتها قبل تلاش کردند و از هر روشی استفاده کردند. عدهای را با وعده رساندن به آزادی به پای صندوق آورند. برخی را به بهانه تعامل با دنیای مدرن و آشتی دادن با کشورهایی که روزی ایران را تحریم میکردند و حتی از دادن دارو به کشور خودداری میکردند. برخی را با برپایی کنسرت دلخوش کردند. به کسانی قول دادند تا حصر فتنهگران را میشکنند.
اما پیروزی حسن روحانی در این انتخابات به کمک مردمی صورت گرفت که هنوز از وعدههای دولت یازدهم در ۴ سال قبل بهرهای نصیب شان نشده است. این افراد امروز از روحانی انتظاراتی دارند اما تحت تاثیر شرایط اردیبهشت ۹۶ بازهم به روحانی اعتماد کردند. بسیاری ازاین طرفداران امروز با وجود تردید و نوعی ترس کاذب که در دل آنها انداخته شده است به گرد روحانی جمع شدهاند و سرنوشت انتخابات دوره دوازدهم را رقم زدند. این افراد وقتی مصمم شدند که به روحانی رای دهند احساس میکردند کشورشان بدون روحانی در ورطه نابودی قرار میگیرد.
چنین حامیانی هر چند در کوتاه مدت با روحانی همراه هستند، اما خیلی زود با معیارهایی که در زندگیشان میبینند، از اطراف وی پراکنده خواهند شد. چراکه سفره خالی، بیکاری، رکود، موانع تهیه مسکن و ناتوانی در ازدواج و هزاران مشکل ریز و درشت دیگر دارند. در آن زمان این افراد از یک حامی مردد امروزی به یک مطالبهگر معترض به دولت مبدل خواهند شد.
حجتالاسلام رییسی هر چند در روز ۲۹ اردیبهشت در ظاهر پیروز انتخابات نبود، اما آرای میلیونی که در حمایت از او به صندوقها ریخته شد، میتواند در ۴ سال آینده به مردم کمک کند تا به وسیله او از دولت دوازدهم مطالبه داشته باشند. این روند اگر درست هدایت شود، به راحتی میتوان امیدوار بود که در انتخابات سال ۱۴۰۰ اصولگرایان پیروز انتخابات دوره بعدی هم بشوند.
یکی از دلایلی که میتوان بر پیروزی جریان اصولگرایی در انتخابات دوره بعدی ریاست جمهوری امیدوار بود، افت ظرفیت اصلاحطلبان بعد از پایان دوره ۴ ساله دوم روحانی است.در انتخابات دوره یازدهم اصلاحطلبان با یک برنامه حساب شده از طریق روحانی توانستند در صحنه سیاسی کشور برای خود جایی پیدا کنند. در حالی که روحانی تلاش کرد ماهیت قرابت خود به جریان اصلاحات را تعدیل کند و در واقع چهرهای معتدل از خود نشان داد.
روحانی در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری سعی کرد خود را چهرهای فراجناحی نشان دهد .در این میان افرادی از طیف اصولگرا، که از فضای تعاملی بین جریانات سیاسی کشور استقبال میکردند در دوره گذشته از روحانی حمایت کردند. اما در دوره دوازدهم انتخابات ریاست جمهوری، روحانی به ظرفیت اصلاحطلبان بیشتر تکیه کرد، با این روند روحانی در چهار سال دوم دیگر چهرهای فراجناحی و حتی معتدل نیست و پایگاهش در بین جریان اصولگرایی رو به افول خواهد گذاشت. قابل پیشبینی است در ۴ سال آینده او به راحتی نمیتواند ازظرفیت حمایت جریان اصولگرایی بهرهمند شود.
انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری برای اصولگرایان از یک منظر دیگر دارای نقطه قوت بود، در وهله اول این جریان نشان داد علیرغم اینکه اصلاحطلبان سعی دارند نشان دهند این جریان فاقد انسجام است، دارای یک نظم درونی است و حتی اوج تعامل انسانی که ایثار است در دل این جریان سیاسی وجود دارد .انصراف محمد باقر قالیباف به نفع رییسی در این انتخابات نشان داد که در داخل جریان افراد حاضرند برای هدف بزرگتر با یکدیگر همکاری کنند و با این طرح از دل جریان اصول گرایی دو قهرمان متولد شد.
انتخاب اعضای ستاد تبلیغاتی حجتالاسلام رییسی نقطه دیگری بود که نشان میداد در دل جریان اصولگرایی انسجام وجود دارد و افراد صاحب تخصصی همانند دولتمردان دولت نهم و دهم هنوز از صحنه سیاسی کشور خارج نشدند و کارایی این افراد هنوز هم میتواند مورد بهره برداری قرار گیرد.
از طرفی در این انتخابات چهره رییسی برای مردم به عنوان یک تکیهگاه معرفی شد. بدون شک در چالشهای چهار ساله آینده کشور که دولت دوازدهم در برطرف کردن آن ناتوان شود، آرزوی حضور رییسی در بین اقشار مردمی حس خواهد شد. بنابراین حجتالاسلام رییسی با قریب به ۱۶ میلیون رای در انتخابات ۲۹ اردیبهشت میتواند کماکان به عنوان یک قهرمان مردمی به ایفای نقش بپردازد.
یکی از دلایلی که میتواند رییسی را در ۴ سال آینده ماندگار کند، رفتار مناسب او در تبلیغات انتخابات بود. او در زمان تبلیغاتش سعی کرد از تهمت زدن استفاده نکند، در برخوردش با رقبا رعایت اعتدال را داشت. البته به غیر از خصیصههای یاد شده، چهره مذهبی، خدمتگزاری در آستان مقدس امام رضا(ع) هم در ایجاد تصویری مطلوب از رییسی در میان مردم تاثیری مثبت دارد و در نگاهی کلیتر تاثیری مثبت بر جریان اصولگرایی خواهد داشت. چراکه حضور او به طور حتم میتواند اقشار محروم جامعه را به جریان اصولگرایی نزدیک کند.
محمد فیروزی - کارشناس روزنامهنگاری