ایران و روسیه شریک استراتژیک هستند

آقای ریابکوف ــ معاون وزیر خارجه روسیه ــ اخیراً در مصاحبه‌ای اظهاراتی را داشته‌اند که جنجالی شده است. آیا در روابط تهران و مسکو به‌ویژه در رابطه با سوریه اتفاقی افتاده است؟ یا طرفین اختلافاتی پیدا کرده‌اند؟
ما خیلی تعجب کردیم که این مصاحبه آقای ریابکوف با سی‌ان‌ان به چنین هیاهوهایی منجر شد، چون هیچ تغییری در روابط استراتژیک بین ایران و روسیه اتفاق نیفتاده است. من به ‌دقت مصاحبه ایشان را دیدم. از ایشان پرسیدند که آیا ایران در سوریه متحد روسیه است؟، ببینید مفهوم کلمه متحد با مفهوم کلمه شریک تفاوت دارد. به‌ نظر ما از لحاظ حقوقی، متحد به‌ معنای متحد نظامی است، مثلاً روسیه طبق قراردادی که در سال ۱۹۹۲ در تاشکند ازبکستان به امضا رسیده با ۵ کشور مشترک المنافع شامل بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان متحد نظامی است، یا به‌طور مثال، اعضای پیمان ناتو هم متحد نظامی هستند، لذا از لحاظ حقوقی چون بین ایران و روسیه قراردادی نظامی وجود ندارد، ما متحد نیستیم، اما در عین حال ما شریک استراتژیک هستیم، از جمله در خصوص مبارزه با دشمن مشترک‌مان که تروریسم، داعش، جبهه‌ النصره که الآن تغییر نام داده است به هیئت تحریر الشام.
ما از این نوع همکاری با جمهوری اسلامی ایران در سوریه، البته نه ‌فقط در سوریه، بی‌نهایت راضی هستیم و این نوع همکاری را، هم در چارچوب همکاری‌های دوجانبه و هم به‌صورت سه ‌جانبه در فرمت روند آستانه و در همکاری با دوستان ترک‌مان، ادامه خواهیم داد. مخالفان ما تلاش می‌کنند که در روابط ایران و روسیه شکاف ایجاد کنند و آنها در این زمینه موفق نخواهند بود. 

یعنی اظهارات آقای ریابکوف در نفی و رد همکاری با ایران نبود؟
به هیچ وجه. حرف‌های ایشان را تحریف کردند، و این کار را به‌صورت هدفمند انجام دادند. کسانی که این کار را می‌کنند، مخالفان ایران و روسیه در غرب هستند، و آنها نمی‌خواهند همکاری نزدیک و تنگاتنگ بین تهران و مسکو ادامه پیدا کند. 

روابط تهران و مسکو در حوزه‌های دیگر چه وضعیتی دارد؟
ما در حوزه‌های دیگر هم همکاری می‌کنیم. در حوزه خزر رایزنی‌های ۲جانبه داشتیم. در آستانه درباره خزر اجلاس ۵جانبه برگزار شد. درباره حقوق بشر، مسائل حقوقی و سایر مسائل هم ما همکاری می‌کنیم. من به‌عنوان سفیر روسیه از این همکاری‌ها بی‌نهایت راضی هستم. 

در خصوص ادامه موضوع سوریه، نیروهای روسیه در منبج حضور دارند و در همکاری با کردها گشت‌ زنی‌هایی را دارند؛ اینجا این سؤال پیش می‌آید که چطور مسکو می‌خواهد روابط خود را توأمان هم با ترکیه و هم با کردها تنظیم و توازنی را ایجاد کند؟
روسیه در این منطقه یک موقعیت منحصر به فردی را دارد، ما با همه ارتباط داریم، با همه تماس داریم، مثلاً هم با دولت عبدربه منصور هادی و هم حوثی‌ها در یمن؛ هم با اسرائیل هم با حماس هم با حزب‌الله لبنان؛ با همه؛ ما از این فرصت‌هایی که داریم برای صلح و ثبات در این منطقه استفاده می‌کنیم.
آنچه مربوط به سؤال شماست البته بعد از اینکه آقای ترامپ اعلام کرد که نیروهای آمریکا از سوریه خارج خواهند شد باز هم این سؤال مطرح است؛ آیا خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ یا؛ از کدام منطقه سوریه خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ یا؛ از منطقه التنف خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ ولی به هر حال این خلأ قدرتی که به‌وجود خواهد آمد شاید پرسش‌های زیادی را ایجاد کند، مثلاً ترک‌ها بابت تأمین امنیت در مناطق جنوبی کشورشان نگران هستند.
ما نگرانی ترکیه را درک می‌کنیم. کردها هم نگران هستند. ما تلاش داریم که همه طرف‌هایی که علیه تروریسم مبارزه می‌کنند، نگرانی نداشته باشند، لذا شما درست فرمودید که پلیس نظامی روسیه در این منطقه مستقر است. در خصوص آنچه شما به آن اشاره کردید، ما با دوستان ترک‌مان در تماس نزدیک هستیم. آقای اردوغان اخیراً از مسکو بازدید کرد و راجع به این موضوع با آقای پوتین به‌ طور مفصل صحبت کرد و تبادل نظر بین ایران، ترکیه و روسیه در چارچوب سه‌جانبه، اولاً در سطح معاونین وزرای امور خارجه و سپس در سطح سران در چارچوب کشورهای ضامن روند آستانه ادامه خواهد داشت، که ان‌شاءالله در ماه فوریه انجام خواهد شد. درباره تاریخ دقیق این نشست در حال رایزنی و انجام هماهنگی‌ها هستیم. 

در خصوص وضعیت ادلب، وقتی که توافق حاصل شد، در خصوص گروه‌های تروریستی، ترکیه متعهد شد که آن‌ها را وادار کند تا سلاح‌های سنگین خود را از آن منطقه خارج کنند، ظاهراً این اتفاق رُخ نداده و دولت سوریه هشدار داده است که شاید بخواهد اقداماتی را انجام دهد، از دید شما؛ آیا دولت سوریه حق دارد چنین کاری را انجام بدهد یا خیر؟
اولاً این سرزمین سوریه است. و دولت آقای بشار اسد، دولت قانونی جمهوری عربی سوریه است. من اصلاً دوست ندارم کسی از آن با نام رژیم بشار اسد نام ببرد، اصلاً این کلمه قابل قبول نیست. یک بار دیگر تأکید می‌کنم که دولت قانونی جمهوری عربی سوریه در مبارزه ضد تروریسم نقشی کلیدی دارد. اما درباره آنچه به ادلب مربوط می‌شود، خوب ما هم نگران هستیم و نگرانی خودمان را چندین مرتبه ابراز نموده‌ایم.
در ادلب شاهد بودیم که گروه تروریستی هیئت تحریر الشام [جبهه النصره سابق] اخیراً تا اندازه زیادی توانسته سیطره‌اش را در منطقه ادلب گسترش دهد و این موجب نگرانی ما شده است. موضوع ادلب یکی از عمده‌ترین موضوعات در دستور کار رایزنی‌های دوجانبه بین ما و ترکیه بوده است. ما در خصوص این موضوع به بحث‌های خود ادامه خواهیم داد چون متوجه هستیم که این یک مشکل خیلی دشواری است و نمی‌توان آن را سریع حل کرد. 

یکی از موضوعات داغ و مطرح این روزها که خیلی از کشورها به آن می‌پردازند، بحث ونزوئلا است. برخی از کشورها مثل آمریکا یا کشورهای غربی از نقض حقوق مخالفان صحبت می‌کنند، و رهبر مخالفان را به‌عنوان رئیس دولت به‌رسمیت شناخته‌اند، نظر شما و موضع روسیه در این خصوص چه است؟
‌ اول، کسی که از موضع مخالفان حمایت می‌کند و حتی آن را به‌رسمیت شناخته است، خیلی عجله کرده است و عجله کار شیطان است و همیشه باید این را در ذهن داشته باشد. دوم، هیچ کسی حق ندارد که در امور داخلی ونزوئلا مداخله بکند. وضعیت داخلی ونزوئلا هیچ تهدیدی برای امنیت بین‌المللی ایجاد نمی‌کند، در حالی که این مسئله را به شورای امنیت سازمان ملل کشانده‌اند ولی برخی از کشورهای دیگر هم مشکلات داخلی هم دارند؛ فرانسه مشکلات داخلی دارد، مثلاً در خصوص جلیقه‌زردها، که برای یازده هفته است که در حال تظاهرات هستند، ولی کسی نمی‌گوید که این موضوع باید در شورای امنیت مطرح بشود.
کشورهای دیگری که به ونزوئلا اولتیماتوم داده‌اند که طی هشت روز باید انتخابات جدیدی اعلام شود، به‌جای اینکه در امور داخلی کشور مستقل ونزوئلا دخالت کنند، کشورهای اروپای غربی بهتر است توجه خود را به مشکلات داخلی خودشان معطوف کنند. آن‌ها مشکلات داخلی زیادی دارند. ما آقای مادورو را به‌رسمیت می‌شناسیم، از ایشان حمایت می‌کنیم. 

در این خصوص با ایران نیز مشورت کرده و در تماس هستید؟
بله، من خودم در وزارت امور خارجه رفت‌وآمدهای زیادی دارم، اگر نتوان گفت که هر روز، حداقل یک روز در میان به وزارت امور خارجه می‌روم و راجع به این مسائل هم صحبت می‌کنیم، چون ما پیام‌هایی از مسکو به تهران و بالعکس داریم. ما از این تماس‌ها و موضع جمهوری اسلامی ایران که با ما یکسان است خیلی راضی هستیم. 

موضع روسیه در خصوص کنفرانس ضد ایرانی در لهستان چه است؟ آیا از طرف روس‌ها کسی در آن شرکت می‌کند؟
آن‌ها از ما دعوت کردند. ما دعوت آن‌ها را رد کردیم، چند دلیل وجود دارد؛ یکم، چون برای همه واضح و روشن است که هدف اصلی این کنفرانس ایجاد یک ائتلاف ضدایرانی است که برای ما اصلاً قابل قبول نیست. دوم، وقتی درباره دستور کار کنفرانس پرسش کردیم، خیلی تعجب کردیم؛ چرا مناقشه اسرائیل و فلسطین در این دستور کار نیست؟ً وضع لیبی چرا در دستور کار نیست؟! باز هم جوابی دریافت نکردیم. کشورهای غربی لیبی را به‌عنوان یک کشوری که وجود داشت، نابود کردند، لذا درک می‌کنیم که اصلاً رضایت ندارند در خصوص وضعیت لیبی بحثی انجام بدهند، لذا ما به کشورهای ثالث توضیح دادیم که روسیه در این همایش ضدایرانی شرکت نخواهد کرد. 

به‌یاد دارم که پیشتر با شما در خصوص هواپیماهایی ــ سوپرجت‌هایی ــ که قرار بود روسیه به ایران بفروشد یا در این زمینه همکاری داشته باشد، سؤال پرسیده‌ام. در شرایط کنونی پس از آنکه چنین وضعیتی در خصوص بوئینگ و شرکت‌های خارجی به‌وجود آمده و احتمال دارد هواپیماها را به ایران ندهند، آیا روسیه در این زمینه با ایران همکاری می‌کند؟
من در جریان هستم، یادم است. چند روز پیش تلفنی با مسئولان این شرکت گفت‌و‌گو کردم و از آن‌ها پرسیدم. آن‌ها به ما این‌گونه توضیح دادند که باید وسایل یدکی آمریکایی در هواپیماهای سوخوی سوپرجت۱۰۰ را به کمتر از ۱۰ درصد برسانند تا در این صورت بتوانند آزادانه این هواپیماها را به ایران بفروشند. این مسئله یک سال طول می‌کشد اما متخصصان تلاش داشته و زحمت می‌کشند تا این کار سریع‌تر انجام بشود. گفتنی است، روسیه شریک راهبردی جمهوری اسلامی ایران در روسیه است. تسنیم