مخالفین طرح استانی شدن انتخابات می‌گویند این شیوه برگزاری انتخابات باعث میشود تا شهرهای کوچک و روستاها به دلیل جمعیت کمترشان نتوانند تأثیری در انتخابات نامزد مورد نظرشان داشته باشند و موافقین نیز عنوان می‌کنند که با این طرح دیگر نمایندگان به جای درگیری در مسائل منطقه‌ای بیشتر می‌توانند به مسائل ملی بپردازند ما شاید بحث مهمتر این باشد که چرا درست در آستانه انتخابات عده‌ای یاد تغییر قوانین می‌افتند و چه تضمینی وجود دارد که این قانون سرعتی کارشناسی شده بوده و دوباره به مشکل نخورد؟! کلیات طرح استانی شدن انتخابات چندی پیش در صحن مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. فارس نظر نمایده‌های موافق و مخالف را گرفته است و در رسانه‌های دیگر هم بر این موضوع نقدهایی نوشته شد است اما واقعا در شرایط فعلی با توجه به نیازهای مردم کمرنگ شدن حضور نمایندگان در شهرها و روستاهای کوچک چقدر می‌تواند به نفع مردم و خواسته‌های آنها باشد؟!
زیرساخت‌ها فراهم نشده است
سعید باستانی نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی ضمن اعلام مخالفت خود با استانی شدن انتخابات گفت: استانی شدن انتخابات نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌ها و الزاماتی است که از این جهت این الزامات و زیرساخت‌ها فراهم نشده با آن مخالف هستم.
وی افزود: در شرایطی انتخابات مجلس استانی شود که احزاب و گروه‌های اجتماعی باید بسیار تقویت شده باشند و از سوی دیگر برنامه‌های کشور به لحاظ شرایط برنامه‌ریزی و اجرا دارای یک انسجام قوی باشد و نیازمندی نمایندگان از پیگیری مسائل کوچک شهرستانی مرتفع شود.: زمانی باید انتخابات استانی باشد که نمایندگان دغدغه عملیات کاری و اجرایی در حوزه شهرستان را نداشته باشند.
باستانی خاطرنشان کرد: خلا دیگری که در رابطه با استانی شدن انتخابات وجود دارد موضوع آماده‌سازی ساختار خود مجلس است که لازمه این کار این است که ما دو مجلس داشته باشیم که این دو مجلسی در کشورهای مختلف با عناوین گوناگونی مطرح است و مجلس قانونگذاری باید از مجلس نمایندگان جدا شود و امور تقنینی در یک مجلس و مسائل عمومی در مجلس دیگر مطرح و پیگیری شود.
وی افزود: دغدغه‌های مردم را باید کسانی که وظیفه دارند پیگیری و رفع کنند هر نهادی اعم از قضایی، اجرایی و... وظیفه‌ای دارد. امروز اگر هر نهادی کم کار کند مردم به نماینده‌شان مراجعه می‌کنند پاسخگو نبودن و عدم اقناع مردم را باید نمایندگان پاسخ دهند و لذا باید این مشکل ابتدا رفع شود و بعد به سراغ استانی شدن انتخابات برویم. وی گفت: کسب ۱۰ درصد رأی از حوزه انتخابیه برای نمایندگان سخت نیست و نماینده سعی می‌کند بیشتر ملی و استانی فکر کند این خوب است مشروط بر اینکه دغدغه مردم شهرستان توسط نهادهای مربوطه رفع شود.
مجلس کلان‌نگر میشود
اما در عین حال نماینده مردم پاکدشت در مجلس ضمن اعلام موافقت خود با استانی شدن انتخابات مجلس می‌گوید: متأسفانه شهرستانی بودن انتخابات باعث شده که انتخابات پولکی و قومی قبیله‌ای شود و نمایندگان از وظیفه اصلی‌شان که قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون است غفلت کرده‌اند.
محمد قمی خاطرنشان کرد: به نظر من با استانی شدن انتخابات، مجلس کلان‌نگر میشود و دید وسیعی پیدا می‌کند و باعث میشود تا نمایندگان مجلس به مشکلات اصلی بپردازند.
ندیدن حقوق مردم در شهرهای کوچک
نماینده مردم خلخال نیز ضمن مخالفت با استانی شدن انتخابات مجلس گفت: مردم به ویژه در روستاها و شهرهای کوچک از نمایندگان‌شان انتظاراتی دارند و برای ما هم رأی آنها مهم است و باید ببینیم آنها چه می‌خواهند.
بشیر خالقی افزود: شاید استانی شدن انتخابات برای شهرهای بزرگی همچون تهران مشکلی را ایجاد نکند اما در مورد شهرهای کوچک و روستاها باعث میشود تا حق و حقوق مردم در این مناطق نادیده گرفته شود. مردم تنها مرجعی که به آن دسترسی دارند فقط نمایندگان هستند و در اداره یا هرجایی که مشکلی برایشان پیش می‌آید به نماینده‌شان دسترسی دارند و استانی شدن انتخابات باعث میشود تا مردم به ویژه در شهرهای کوچک و روستاها به نماینده خود دسترسی نداشته باشند.
خالقی با بیان اینکه با استانی شدن انتخابات هزینه‌های انتخاباتی زیاد میشود، خاطرنشان کرد: افزایش هزینه در استانی شدن در انتخابات باعث ایجاد فساد مالی میشود و این موجب میشود تا وابستگان به قدرت و ثروت به مجلس راه پیدا کنند.
مهمتر از استانی شدن انتخابات هم داریم
نماینده مردم میاندوآب با بیان اینکه استانی شدن انتخابات را تأیید نمی‌کنم، گفت: الان وقت انتخابات استانی نیست و باید نظام را حفظ کنیم.
جهانبخش محبی‌نیا افزود: ما مروز مسائل مهم‌تری همچون مسائل معیشتی مردم را داریم و باید به آنها رسیدگی کنیم و اولویت اول ما اینها است. با استانی شدن انتخابات احتمال اینکه مشارکت مردم در انتخابات پایین بیاید وجود دارد.
شرایط شهرهای کوچک تغییری نمی‌کند
نماینده مردم تفرش در مجلس نیز با اعلام موافقت خود با استانی شدن انتخابات مجلس گفت: این طرح باعث نمی‌شود که حق و حقوق شهرستان‌های کوچک و روستاها تضییع شود و شرایط این حوزه‌های انتخابیه با استانی شدن انتخابات تغییری نمی‌کند و همین شهرستان‌های کوچک همانگونه که الان نماینده دارند در زمان استانی شدن انتخابات هم نماینده خود را خواهند داشت.
محمد حسینی افزود: براساس آنچه که من در جریانش هستم و آن را نوشته‌ام و با آقای بهادری آن را تهیه کردیم این اینگونه است که به عنوان مثال فردی که در شهر تهران زندگی می‌کند علاوه بر رأی به ۳۰ نفر از کاندیداهای شهر تهران به یک نفر از کاندیداهای هر یک از شهرستان‌های استان تهران رأی می‌دهد که مجموعاً ۵ شهرستان است و به جای ۳۰ نفر به ۳۵ نفر رأی می‌دهد و در مورد شهرستان‌های اطراف تهران نیز وضع به همین ترتیب است که آنها به جای انتخاب یک نماینده شهرستان خود به ۳۵ نفر رأی می‌دهند.
حسینی خاطرنشان کرد: با استانی شدن انتخابات کسانی در یک حوزه انتخابیه می‌توانند کاندیدا شوند که یا در آن منطقه متولد شده باشند و یا اینکه ۵ سال مستمر پیش از انتخابات در آن منطقه ساکن باشد. از سوی دیگر اینگونه نیست که با استانی شدن انتخابات دیگر نمایندگان دغدغه‌های مردم در حوزه‌های انتخابیه را پیگیری نکنند. استانی شدن انتخابات باعث میشود تا جلوی نگاه‌های قبیله‌ای در انتخابات و ورود آدم‌های کوچک به مجلس گرفته شود.
وی با بیان اینکه بعضی رفتارهای ما در مجلس باعث آبروریزی است خاطرنشان کرد: کسانی امروز به مجلس می‌آیند که در یک جلسه شورای اداری شرکت نکرده‌اند. باید افراد بزرگی به مجلس بیایند که جلوی آدم‌های بزرگ بایستند نه اینکه دنبال وزیر بدوند و شجاعت دفاع از حقوق مردم را داشته باشند.
صاحبان قدرت و ثروت به مجلس راه پیدا می‌کنند
نماینده مردم ارومیه با بیان اینکه بنده مخالف طرح استانی شدن انتخابات هستم، گفت: با استانی شدن انتخابات دیگر نماینده نمی‌تواند در کنار مردم حضور داشته باشدو نمایندگان دیگر نخواهند توانست همانند قبل در حوزه‌های انتخابیه خود حضور داشته باشند.
روح‌الله حضرت‌پور افزود: با استانی شدن انتخابات کسانی که از رانت قدرت و ثروت برخوردار هستند وارد مجلس می‌شوند و با استانی شدن انتخابات زمینه برای ورود صاحبان قدرت و ثروت به انتخابات فراهم شود. استانی شدن انتخاب باعث میشود که مردم دیگر نمی‌توانند نماینده خود را ببینند و همه چیز دیگر سوری خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: در این نوع انتخابات رانت‌های قدرت و ثروت به عرصه انتخابات ورود پیدا می‌کنند و نمایندگانی که وابسته به صاحبان قدرت و ثروت هستند به مجلس راه پیدا می‌کنند.
کاهش ارتباط نمایندگان با بدنه جامعه
نماینده مردم ایرانشهر در مجلس گفت: این طرح مزایا و معایبی دارد.
محمد نعیم امینی‌فرد درباره مزیت‌های طرح استانی شدن انتخابات افزود: افزایش سطح مطالبات مردم از نمایندگان مجلس و بهبود سطح نظارت آنها نسبت به مسائل کلان و اجرایی کشور و کمک به نهادهای نظارتی مهمترین این مباحث است. وی درباره معایب طرح استانی شدن انتخابات مجلس تصریح کرد: با اجرای این طرح این خطر وجود دارد که ارتباط نمایندگان مجلس با بدنه اجتماعی و کف جامعه ضعیف خواهد شد در حالی که در کشوری مثل ما که باید بین مسئولین و مردم ارتباطات به صورت رو در رو باشد این امر مطلوب نخواهد بود.
وی افزود: پیشنهاد استقرار ۲ مجلس نمایندگان و سنا در ایران می‌تواند راهکار برون رفت از این مشکل باشد به طوری که اعضای مجلس نمایندگان به مطالبات حداقلی مردم رسیدگی کنند و در مجلس اعلا یا مجلس سنا هم مطالبات در سطح ملی در سطح کلانتری پیگیری و دنبال شود.
امینی‌فرد اظهار داشت: ارتباط نمایندگان با بدنه اجتماعی جامعه با استفاده از طرح استانی شدن انتخابات ضعیف خواهد شد این در حالی است که باید ارتباط مستمری بین مردم، دستگاه‌ها، سازمان‌ها و کلیه ارکان جامعه وجود داشته باشد به خصوص در قوه مقننه که مهمترین نهاد مردم‌سالاری در ایران است این دغدغه وجود دارد.
وی گفت: باید در بندهای مربوطه به اجرای طرح استانی شدن انتخابات اصلاحیه‌ای صورت گیرد تا خطرها حین اجرا به حداقل برسد. ضمن اینکه به جای اینکه افراد ۱۰ درصد حداقل آرا در حوزه انتخابیه را به دست بیاورند را باید ارتقا داده و حد نصاب را بالا ببریم و آن را به ۳۰ درصد افزایش دهیم.
فساد مالی و هزینه‌های میلیاردی نامزدها
محمد سلیمانی یکی دیگر از مخالفان این طرح است که معتقد است: طرح استانی شدن انتخابات ۲۰ درصدش مزیت است و ۸۰ درصد نیز معایب دارد. وی افزود: در کشور ما مردم سالاری حاکم است و نماینده هر شهرستان بسته به توان خود، امر قانونگذاری و نظارت را به وکالت از مردم آن منطقه انجام می‌دهد، اما با استانی شدن انتخابات، این مسئله تضعیف میشود. تجربه تهران نشان می‌دهد که با استانی شدن انتخابات، لزوما افراد سرشناس به مجلس راه پیدا نمی‌کنند و ممکن است این موضوع سرابی بیش نباشد.
این نماینده دوره نهم مجلس اظهار داشت: استانی شدن انتخابات مجلس، بُعد نظارت مجلس را تضعیف می‌کند.سلیمانی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از پیامدها و مضرات استانی شدن انتخابات، بحث فساد مالی است، حتی امروز هم یکی از معایب انتخابات مجلس این است که هر کسی پول دارد و بیشتر پول خرج می‌کند وارد مجلس میشود.
استمرار محرومیت و بی‌عدالتی
محمدرضا صباغیان بافی نیز عنوان کرد: می‌گویند براساس این طرح می‌خواهند نمایندگان را اجرای وظایف نمایندگانی محلی به ملی و منطقه‌ای سوق دهند تا آنها به دنبال اجرای وظایف خود یعنی قانونگذاری و نظارت باشند ولی در عمل به نظر می‌رسد این موضوع محقق نخواهد شد. در حال حاضر ۸۰ درصد مکاتبات نمایندگان برای صدور معرفی‌نامه کار، وام و مجوز است که اگر این موضوع حذف شود.
با این تفاسیر باید نوشت که استانی شدن انتخابات با توجه به اولویت‌های مجلس در رای به بودجه سال آتی، رسیدگی به معیشت مردم و تلاش برای نزدیک کردن فاصله مردم و مسئولین در شرایطی که سفرهای استانی که دوره قبل وجود داشت این دوره نیست، اقدامی نامناسب به حساب می‌آید خصوصا اینکه مردم از شرایط معیشتی رضایت ندارند و دلشان می خواهد این مشکلات را با مسئولان در میان بگذارند، بر همین اساس رفتن مسئولان از روستاها و شهرهای کوچک تبعات بسیاری برای کشور خواهد داشت.
