مجلس شورای اسلامی به عنوان بازوی نظارتی کشور در شرایطی که حال اقتصاد چندان خوب نیست، چه راهکارها و تدابیری برای تغییر رویه مدیریتی کشور برنامهریزی و اجرا میکند؟
سئوال از رئیسجمهور و وزرای اقتصادی، استیضاح و... مواردی است که پیشتر درخصوص عملکرد دولت در مجلس مطرح شده بود اما هر بار این مسائل با وجود اینکه با جنجال زیاد مطرح میشد اما بینتیجه میماند یا وزرا با آرای مناسبی وزیر میماندند یا طرح سئوال با پس گرفتن امضای نمایندگان لغو میشد.
در این شرایط کار مجلس و دولت به جلسات غیرعلنی کشیده شده است. اخیرا اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی به مجلس رفت و تصمیم گرفته شد که این جلسه غیرعلنی برگزار شود. روند جلسه به صورتی بود که برخی از نمایندگان به نشانه اعتراض جلسه با معاون رئیسجمهور را ترک کردند. رسول خضری نماینده مردم سردشت و پیرانشهر یکی از این نمایندگان بود.
البته به نظر میرسد نحوه عملکرد مجلس در نظارت بر دولت خود عامل اساسی در پاسخگویی ضعیف دولتمردان و رئیسجمهور به خانه ملت درباره اوضاع پیش آمده در حوزه اقتصادی تاثیر گذاشته است. غیر علنی برگزار شدن جلسه دولت و مجلس درباره وضعیت اقتصادی کشور خود یکی از این موارد است. این درحالی است که مردم در انتظار اقدام عملی از سوی دولت و مجلس هستند، حتی شاهد غیرشفاف و غیرعلنی برگزار شدن این جلسات هم هستیم.
در همین رابطه، علی مطهری نایب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی در حاشیه مراسم ترحیم حجتالاسلام حسینی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که آیا مجلس قصد ندارد برای گرانیهای اخیر اقدامی انجام دهد؟ گفت: «الان کشور در شرایط سختی است و حل مشکلات کار مجلس به تنهایی نیست و هر سه قوه باید با هم کار کنند ولی عنصر اصلی دولت است و با هدایت او باید این مشکلات اقتصادی حل و فصل شود.»
مطهری درحالی از تدبیر دولت برای هدایت مشکلات کشور سخن میگوید که دیروز در نقل قولی از محمدمهدی بهکیش معاون اقتصادی اتاق بازرگانی مطرح شد که وی اخیرا در جلسهای که با ولیالله سیف رئیس کل بانک مرکزی داشته، سیف اظهار کرده است "که نمیداند با بازار ارز چه باید کند."
نمایندگان بارها خواستار استعفای سیف شدهاند و حتی مطرح شده که استعفای رئیس کل بانک مرکزی، شرط پس گرفتن امضا از روحانی بوده است. تغییر تیم اقتصادی دولت که نتوانسته به خوبی شرایط را سامان دهد این روزها به اولویت اول فضای سیاسی اقتصادی تبدیل شده است. اصلاحاتی که اگر صورت بگیرد نشان میدهد که دولت درپی تغییر وضعیت موجود است و تا اندازهای انتقادات را از خود کاهش میدهد. در صحبتهای رئیسجمهور درباره مقاومت اقتصادی نیز که با همراهی اصولگرایان صورت گرفت یک شرط اساسی موج میزند. ادامه راه با تیمی که نتوانسته به خوبی عمل کند و رویکرد مقاومتی ندارد، چندان با اصلاحات اقتصادی دولت همخوانی ندارد.
از اینرو وظیفه مجلسی که خود عامل عدم تغییر تیم ضعیف اقتصاد دولت است، نمایان میشود. درواقع اگرچه امروز برخی به بیکفایتی دولت در عرصه اقتصاد خصوصا حامیان اصلاحطلب روحانی، اذعان دارند اما عملکرد نمایندگان مجلس بخصوص فراکسیون امید که سوپاپ اطمینان تیم اقتصادی ضعیف برای باقی ماندن در قدرت بوده است، سبب شده تا وضعیت اقتصادی به سمتی کشیده شود که مطلوب هیچ یک از جناحهای سیاسی نیست.
با نگاهی به اولویت اول فراکسیون امید در زمینه اقتصادی حرفهای کلی مانند مقابله با رانت و دلالی، یاری دولت در جنگ اقتصادی و... مطرح شده است. صحبتهایی که نشان میدهد فراکسیون امید در این شرایط بحران اقتصادی انسجام و برنامه یک دست برای برون رفت از مشکلات ندارد. اما اغلب سکوت این نمایندگان را در این حوزه میبینم و ترمیم کابینه که میتواند امیدواری اجتماعی برای مرتفع کردن مشکلات وجود دارد کمتر از سوی اصلاح طلبان بیان میشود.
این در شرایطی است که ریشه اصلی گرانیهای اخیر گرانی قیمت ارز درکشور بوده که به نابه سامانی بازار و رکود اقتصادی انجامیده است و بارها خبر استعفای ولی الله سیف مطرح شده است که حسن روحانی آن را نپذیرفته است. روحانی و جهانگیری در چند نوبت از مدیران خسته و بیانگیزه سخن گفتند که نمی توانند رشته امور را در دست بگیرند اما از تغییر و برکناری آنان دولت اجتناب میکند. در حال حاضر هم با شنیده شدن زمزمه تغییرات هنوز تغییری در دولت شکل نگرفته است.
گویی دولت دچار یک سردرگمی است که این موضوع را به دیگر بخشها نیز انتقال داده است از یکسو وضعیت اقتصادی بغرنج شده است و از سوی دیگر دولت میگوید مدیران خسته و بیانگیزه توان رویارویی با مشکلات را ندارد و از سوی دیگر به جای اقدام عملی برای برکناری این افراد با آنان مدارا میکند و برای برکناری آنان تصمیمگیری را به عهده خودشان میگذارد و میگوید استعفا دهند. همچنین میبینم که مدیران دولتی مانند سیف برای وضعیت پیش آمده برنامهای ندارد اما هنوز در سمت خود باقی میمانند. مجلس نیز در این عرصه وقتی از ابزار استیضاح استفاده میکند، دوباره همان وزراء را در سمتهای خود ابقا میکند.
در این شرایط که بازاریان به سبب رکود و عدم مشتری به نشانه اعتراض دربهای مغازه خود را میبندند و تولید کنندگان برای تهیه مواد اولیه خود با مشکل روبهرو هستند و دولت هم به مردم اعلام کرده که حباب قیمتها خواهد ترکید و چه بازاریان و چه تولید کنندگان و مردم سردرگم مانده است به نظر میرسد که بایستی کار ستادی در حوزه اقتصاد صورت گیرد و دولت و مجلس در یک تصمیم نسبت به بهبود اوضاع کاری کنند. تغییرات مدیریتی و برنامهریزی مدیریتی از جمله این موارد است. مجلس از دولت بایستی درخصوص ساماندهی اقتصاد برنامه بخواهد و بر روی آن نظارت کند تا مردم هم از سوی این دو قوه شاهد تلاشی برای بهبود اوضاع باشند. جهاننیوز