دیروز نشست روسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه درباره تحولات و آینده سوریه درحالی در تهران برگزار شد که مهمترین پیام این اجلاس اتحاد سه کشور مذکور برای حل بحران‌های منطقه آن هم بدون دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای به شمار می‌رود؛ از سوی دیگر انسجام تهران، مسکو و آنکارا می‌تواند دژی محکم در برابر تحریم‌های آمریکا و خنثی کردن این تحریم‌ها نیز محسوب شود.
نشست‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در واقع حلقه تکمیل‌کننده نشست‌های مذاکرات صلح آستانه است که تاکنون ۱۰ دور از آنها برگزار شده است. روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه دیروز در نشستی سه‌جانبه در تهران، مسائل مربوط به وضعیت انسانی در سوریه پس از آزادی بخش اعظم خاک این کشور از دست تروریست‌ها را مورد بررسی قرار دادند و اوضاع در استان ادلب سوریه که بخش‌هایی از آن همچنان تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه قرار ندارند، در مرکز توجه اصلی مذاکرات رهبران سه کشور بود.
ناظران سیاسی بر این باورند؛ کشورهای غربی در منطقه سرنگونی اسد را خواستارند و اراده‌ای نیز بر آزادسازی کامل سوریه و پاکسازی این کشور از تروریست‌ها ندارند چراکه جولان دادن این تروریست‌های تکفیری - وهابی در منطقه بسیاری از خواسته‌های آنان و اهداف شومشان را محقق می‌کند؛ به بیان دیگر بقا و حیات آمریکا و متحدانش در آتش‌افروزی در منطقه است.
البته در این میان نقش موثر جمهوری اسلامی ایران در تار و مار کردن تروریست‌ها بویژه در عراق و سوریه بر کسی پوشیده نیست؛ ایران در چند سال گذشته در کنار دولت و ملت سوریه در نبرد علیه تروریست بوده، در صحنه تحولات بعدی در سطوح سیاسی و اقتصادی در کنار این دولت و ملت خواهد بود.
مذاکره‌کننده ارشد ایران در روند آستانه نیز دو شب پیش درخصوص برگزاری این اجلاس در تهران گفته بود؛ این نشست در هنگامی برگزار می‌شود که سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا هر سه کشوری که در این اجلاس سرانشان کنار هم خواهند نشست، هدف قرار داده و هر سه کشور موضوع تحریم‌های آمریکا و سیاست‌های خاص ترامپ هستند.
حسین جابری‌انصاری عنوان کرد: ما به عنوان ایران دنبال این هستیم منطقه ادلب از طریق راه‌حلی مبتنی بر نوعی توافق، تحت حاکمیت و سلطه دولت سوریه قرار گیرد و به دنبال این هستیم که چند اصل اساسی در راه‌حل ادلب مورد توجه قرار گیرد. اصل اول اینکه تکلیف تروریست‌هایی که به شکل گسترده در این منطقه هستند، باید روشن شود.
وی توضیح داد: این منطقه در حال حاضر مرکز تمرکز نیروهای جبهه النصره است که به عنوان گروه تروریستی شناخته شده و رویارویی با آنها یک عملیات مشروع است. اصل دوم این است که ادلب جزیی از خاک سوریه است و باید مثل مناطق دیگر این کشور تحت حاکمیت دولت مرکزی قرار بگیرد و ادامه این شرایط خاصی که در این منطقه ایجاد شده تبعات فاسدی در زمینه تجزیه کشور خواهد داشت که یکی از خطر قرمزهای ماست.
جابری‌انصاری درباره سناریوهای غربی‌ها مبنی بر وقوع حمله شیمیایی در ادلب گفت: تاکنون دو بار این تاکتیک را که جزیی از تاکتیک جنگ روانی است، آمریکایی‌ها و غربی‌ها در سوریه در تحولات یک سال گذشته انجام دادند، یکبار در خان‌شیخون و یکبار در غوطه شرقی؛ بیش از آنکه آنها روی موضوع شیمیایی حساس باشند از این موضوع سوء‌استفاده میکنند برای تدبیر شرایط فعلی سوریه و کاستن از سرعت پیشروی‌های دولت سوریه و اعاده صلح و ثبات به این کشور تا هنگامی که بخشی از منافع سیاسی خود را محقق کنند.
وی تصریح کرد: موضوع شیمیایی، خط قرمز قطعی جمهوری اسلامی ایران است و جمهوری اسلامی و ملت ایران یکی از قربانیان بزرگ سلاح‌های شیمیایی بوده‌اند. برای ما مسئله شیمیایی یک خط قرمز قطعی است؛ ولی غربی‌ها و آمریکایی‌ها از این موضوع (شیمیایی) به عنوان ابزاری در خدمت اهداف سیاسی خود برای عدم پایان دادن به این وضعیت موجود در سوریه و اعاده صلح و ثبات در سوریه سوء‌استفاده میکنند و امکان تکرار این تاکتیک در ارتباط با ادلب وجود دارد.
نزدیکتر شدن روابط تهران، مسکو و آنکارا زیر چتر تحریم‌های آمریکا
کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: اجلاس آتی میان رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه می‌تواند تا حد زیادی مسئله ادلب را یکسره کرده و روابط تجاری سه کشور را تقویت کند.
محمدصادق کوشکی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، در ارتباط با اجلاس سران سه کشور روسیه، ایران و ترکیه با محوریت آزادسازی ادلب در تهران، گفت: در حال حاضر مسئله سوریه بستگی به ادلب دارد، در این مورد روسیه، دولت سوریه، جمهوری اسلامی ایران و سایر متحدین سوریه متفقند که مسئله ادلب چه از طریق نظامی و چه غیرنظامی حل و فصل شود؛ ممکن است حتی با گفت‌وگو امکان انتقال تروریست‌ها به خارج از کشور فراهم شود؛ یعنی هیچ کدام از طرفین نه ایران، نه سوریه و نه روسیه به دنبال این نیستند که با جنگ مسئله را حل کنند هدف آنها تنها پاکسازی خاک سوریه از تروریست‌ها بوده و امکان دارد این مهم یا از طریق جنگ و یا از طریق انتقال تروریست‌ها انجام شود.
کوشکی با تاکید بر اینکه هر سه کشور تحت تحریم‌های آمریکا هستند؛ بیان کرد: منافع هر سه کشور در گرو مبادلات مالی است، به‌ویژه ترکیه که به شدت از مبادله اقتصادی با دو کشور دیگر سود می‌برد و ایران و روسیه هم تمایل دارند روابط اقتصادی سه‌جانبه‌شان با ترکیه گسترش یابد به همین دلیل زیر چتر تحریم شاید این روابط حساس‌تر شود. وی در رابطه با گسترش مراودات مالی ایران با سایر کشورها تاکید کرد: اگر ایران بتواند با کشورهایی که بیشترین مبادلات را دارند، وارد معامله شود و از واحدهای پولی غیراروپایی و غیر غربی استفاده کند، مثلا ّبخواهد با چین، روسیه و یا حتی ترکیه با پول دوجانبه کار کند در آن صورت ماجرای روابط بین بانکی متفاوت خواهد شد، چون به هر حال اگر قرار باشد ایران از سوئیفت استفاده کند ارزهای رایج بین‌المللی دلار و یورو هستند.
انسجام تهران، آنکارا و مسکو
كارشناس ارشد مركز بررسی‌های استراتژيك رياست جمهوری با بیان اینکه حضور ایران در حمله به ادلب مشروط به آن است که یا دولت سوریه از ایران درخواست کند و یا تروریست‌ها به مواضع ایران حملاتی کنند و تاکید کرد: ایران هم در این شرایط می‌تواند در این حمله حضور پیدا کند، ولی در عین حال اگر تهدیدی متوجه منافع ما نبود و دولت سوریه هم از ما درخوست حضور در جریان پاکسازی ادلب را نداشت، ایران باید به جنبه‌های سیاسی موضوع متمرکز شده و تفکیک بین معارضان مسلح و گروه‌های تروریستی را پیگیری کند.
حسینی درباره توانایی سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در دور زدن تحریم‌های آمریکا تاکید کرد: ماهیت تحریم‌های سه کشور در دامنه و میزان تاثیر گذاری با یکدیگر متفاوت است و طبعا روابط جداگانه سیاسی ایران، روسیه و ترکیه با آمریکا نمی‌تواند امکان مقابله سه کشور در قالب یک ائتلاف را فراهم کند و این موضوع امکان مقابله با تحریم‌های ایالات متحده به شکلی منسجم را سخت‌تر می‌کند.
نتیجه نشست سران تهران بسیار بااهمیت است
بوریس دالگوف شرق‌شناس روس با اشاره به مواضع مشترک روسیه و ایران درباره نابودی تروریست‌ها در استان ادلب سوریه، مواضع ترکیه را مشکل‌آفرین نامید، ولی امکان توافق طرفین در جریان نشست سران تهران را ممکن دانست.
افزود: روسیه و ایران در رابطه با موضوع لزوم نابودی گروه‌های مسلح در استان ادلب درک مشترکی دارند. سفر اخیر وزیر امور خارجه ایران به روسیه نشان داد که تهران و مسکو مواضع یکسانی در این‌باره دارند، ولی موضع‌گیری ترکیه متفاوت است. مقامات آنکارا تاکید دارند که حل و فصل مشکلات در استان ادلب باید صرفاً از طریق مسالمت‌آمیز انجام شود و مخالف عملیات نظامی ارتش سوریه در این منطقه هستند. من فکر می‌کنم امکان دستیابی به توافقی در این باره در نشست تهران وجود دارد.
