سخنان محمد جواد ظريف، وزير خارجه دولت تدبير و اميد همچنان با واکنش روبرو است، چراکه موضوع مطرح شده از سوي او بسيار مهم بود. ظريف چندي پيش در يک مصاحبه کلابهاوسي گفت که در متن برجام چند بار کلمه تعليق آمده است درحاليکه پيش از اين او با تأکيد گفته بود تعليق در برجام نيست و هرچه هست لغو تحريمها است. البته وزير خارجه پيشين در همان مصاحبه کلاب هاوسي گفته بود که اين مسئله مهم نيست و به خاطر اين ذره! منتقدين انتقاد ميکنند. محتوا و ماهيت برجام روز به روز و رفته رفته آشکارتر ميشود و نيازمند يک بازخواني و بازنگري در متن حقيقي برجام احساس ميشود.
دولت تازه کار که مشغول برنامهريزي براي آغاز مذاکرات برجام وين است، بايد متن برجام را با دقت مطالعه کند تا از محتواي آن آگاهتر شود، چرا که احتمال آن ميرود که طرف مقابل يک سند، سخن و جملهاي را از برجام رو کنند که تاکنون ديده نشده است!
وزير خارجهاي که در به وجود آمدن برجام خسارت محض، نقش اصلي را داشته و وجود کلمه تعليق در متن توافق هستهاي را بي ارزش و بي اهميت ميپندارد، در واقع از همان ابتدا در پي لغو تحريمهاي اقتصادي عليه ايران نبوده است. اين سياست در حالي از سوي دولت تدبير و اميد پيگيري شد که مذاکرات هستهاي تنها براي لغو تحريمهاي اقتصادي در قبال تعطيلي و برچيده شدن فعاليتهاي هستهاي ايران بود که البته پس از امضاي آن، مسئولان دولت پيشين لغو تحريمها که هدف اصلي بود را کنار گذاشته و براي برجام دستاوردسازي کردند.
برچيدن سايه جنگ از سر ايران، بيآبرويي آمريکا و... دستاوردهايي بود که دولت تدبير و اميد بر روي آنها متمرکز شد تا اذهان را از هدف اصلي دور کند. اما در واقع برجام بدون لغو تحريمهاي اقتصادي عليه ايران هيچ مشروعيتي ندارد، چرا که آنچه که پيگيري ميشد لغو تحريم در قبال تعطيلي فعاليت هستهاي بود. اما به نظر ميرسد در طول ۸ سال فعاليت دولت تدبير و اميد، تنها نکتهاي که پيگيري نشد لغو تحريمهاي اقتصادي بود. برجام ضعفها و نقايص بسياري دارد که باز هم آشکار خواهد شد. آن زمان که برخي در داخل کشور منتقد و نگران نتيجه برجام بودند، حاميان توافق هستهاي به آنها پوزخند زده و استهزا ميکردند و لقب دلواپس را به آنها داده بودند.
اکنون پرسش اين است که افشاگري و نقايص برجام تا کجا ادامه خواهد داشت؟ آيا باز هم بايد در انتظار رسواييهاي ديگري از متن برجام باشيم؟
در همين زمينه برخي منتقدين و کارشناسان نسبت به اظهارات ظريف واکنش نشان دادهاند. اين واکنشها از زمان سخنان محمد جواد ظريف تاکنون همچنان ادامه داشته، در حالي که وزير خارجه دولت تدبير و اميد تاکنون به اين واکنشها پاسخ نداده است و افکار عمومي در انتظار پاسخ ظريف است. مردم از خود ميپرسند قهرمان ملي که با محمد مصدق هم مقايسه شده، چرا پاسخ نميدهد و هر از گاهي با طرح يک مسئله، چالشي را به جامعه وارد ميکند؟ مردم به خاطر عملکرد دولت پيشين و تيم مذاکره کننده هستهاي که برجام را به کشور تحميل کرد زيان ديدهاند و خواهان رسيدگي و برخورد با مسببان آن هستند.
نقایص «برجام» افشا میشود
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه در آینده، بخشهای زیادی از واقعیتهای برجام فاش میشود، گفت: مسئولان مستقیم برجام، پیشدستانه میخواهند به برخی نقایص آن اعتراف کنند.
عباس مقتدایی درباره اعتراف اخیر محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه مبنی بر اینکه کلمه «تعلیق» در متن توافق برجام آمده بود، به مهر گفت: حرفهای ظریف به نوعی اعتراف به نقصان در مذاکرات است اما این اعتراف را نباید به گونهای تلقی کنیم که ظریف اعلام کرده است که همه چیز از اول اشتباه بوده است.
وی افزود: ظریف در مقام دفاع از عملکرد خودش است و برخی از اعترافات صورت گرفته به این دلیل است که دولت جدید در آینده نزدیک ممکن است بخشهایی از واقعیتهای «برجام» را در معرض دید افکار عمومی قرار دهد. بنابراین اعتراف ظریف فرار به جلو است. نباید اظهارات او را بزرگنمایی کرد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: در آینده، بخشهای زیادی از واقعیتهای برجام برای افکار عمومی فاش خواهد شد، از این رو مسئولان مستقیم برجام به این نتیجه رسیدهاند که باید پیشدستانه برخی موضوعات را اعلام کرده و به برخی نقایص برجام اعتراف کنند.
مقتدایی با بیان اینکه اظهارات ظریف صرفاً جنبه ثبت در تاریخ دارد، تاکید کرد در حال حاضر مسئول اصلی پرونده هستهای «امیرعبداللهیان» وزیرامور خارجه است و تیم وزارت امور خارجه باید تلاش کنند تا از یک سو ضعفهای مذاکرات در دوران قبلی را برطرف کند و از سوی دیگر با مذاکرات، بالاترین حد منافع ملی را محقق سازند.
وی تصریح کرد: توقع ما از وزارت امورخارجه این است که با لحاظ منافع ملت ایران در راستای احقاق حقوق هستهای گام بردارد. برجام به سندی مورد توافق طرفین تبدیل شده است. وزارت خارجه باید، برنامه خود برای ادامه مذاکرات و احقاق حقوق ملت را اعلام کند.
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه دولت جدید وارث ناکامیها و برخی سوء تدبیرهای دولت قبل است، افزود: دولت جدید با علم به اینکه دولت تدبیر و امید عملکرد قابل قبولی نداشته و مشکلات زیادی بر جای گذاشته است، مسئولیت اداره کشور را قبول کرد. وزیرامورخارجه جدید وارث مذاکرات ضعیف گذشته است و باید در راستای حل این مشکلات اقدام کند.
مقتدایی گفت: وزارت خارجه نیز اعلام کرده است در ابتدا به طور کامل برجام و حواشی و مذاکرات را بررسی میکند و بعد از آن برای مذاکرات زمان تعیین خواهد کرد.
*«برجام» مجدد و با دقت بررسی شود
سفیر اسبق ایران در ویتنام بررسی مجدد جزئیات برجام را ضروری دانست و گفت: این بررسی مجدد باید صورت بگیرد و نتیجه آن به اطلاع عموم رسانده شود.
کمال سجادی سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز اعتراف اخیر محمدجوادظریف وزیر سابق امور خارجه مبنی بر اینکه واژه «تعلیق» چهار بار در متن توافق برجام آمده است را یک واقعیت و اشتباه بزرگ برشمرد و گفت: مگر مذاکرهکننده چه کسانی بودند غیر از شخص ظریف و یاران او. اصلا مذاکرهکننده اصلی خود ظریف بود که درباره او به مطالبی از این دست که بر زبان انگلیسی خیلی مسلط است تاکید میشد.
وی افزود: برجام، یک متن قطور هزار صفحهای که نبود و میشد به راحتی آن را با دقت مطالعه کرد و مشکلات لغو آن یا واژگانی که بار معنایی تعلیق داشت را تشخیص داد. مسئولیت اصلی این اشتباه بر دوش رئیس هیئت مذاکرهکننده، یعنی محمدجواد ظریف است.
سفیر اسبق ایران در ویتنام تصریح کرد: وزیر سابق امور خارجه در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطالبی را عنوان کرد که عجیب بود و مطالبی که در کلابهاوس گفته شد نیاز به توضیحات بیشتری دارد.
سجادی اظهار کرد: متن برجام، روند مذاکرات هیئت ایرانی و اشتباهاتی که تا نهایی شدن برجام صورت گرفته که البته کم هم نبودهاند، باید به دقت بررسی شود و به این دو سوال باید پاسخ داده شود که چه اشتباهاتی شده و چرا هئیت ایرانی آنها را پذیرفته است؟
وی ادامه داد: این اشتباهات در حالی رخ داده است که مقام معظم رهبری همواره و گام به گام در خصوص برجام رهنمودها و روشهایی پیشنهادی خود را ارائه دادند و خطوط قرمز و حد و مرزها را به روشنی مشخص کردند. مجلس شورای اسلامی یا هر هیئتی که مسئولیت مربوطه را داشته باید بررسی کند که آیا هیئت مذاکرهکننده و شخص وزیر سابق امور خارجه به این رهنمودها و حفظ منافع ملی پایبند بودهاند.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری بررسی مجدد جزئیات برجام را ضروری دانست و تاکید کرد: این بررسی مجدد باید صورت بگیرد و نتیجه آن به اطلاع عموم رسانده شود. همچنین اگر اشتباهاتی رخ داده، در وهله اول مذاکرهکنندگان باید از رهبر انقلاب و ملت ایران که به آنها اعتماد کرده بودند عذرخواهی کنند.
سجادی به تبیین اهمیت بررسی آنچه در توافق برجام صورت گرفته، پرداخت و گفت: این نکته مهم را باید درنظر بگیریم که مذاکرات ادامه دارد و ما باید مسیر را به نفع کشور و منافع ملت پیش ببریم. بنابراین علاوه بر اینکه اشتباهات و مقصران باید آشکار شوند، برای اینکه این اشتباهات در ادامه راه تکرار نشود باید آنچه اتفاق افتاده را به دقت بررسی کرد.
وی با بیان اینکه اظهارات ظریف، مُهر تاییدی بر صحت انتقادت نسبت به برجام بود، تصریح کرد: وزیر سابق امور خارجه نشان داد که دلواپسان، نگران همین اشتباهاتی بودند که صورت گرفت؛ یعنی بیراه نگفته بودند و به درستی انتقاد میکردند.
سفیر اسبق ایران در ویتنام به نقد نحوه برخورد مسئولان و مذاکرهکنندگان در پاسخ به انتقادات علیه برجام پرداخت و گفت: اما چه برخوردی با منتقدان و انتقادات صورت گرفت! به جای اینکه مطالب را بررسی کنند یا روشها را بهبود ببخشند، به آنها توهین کردند یا تهمت زدند یا تحت عنوان «دلواپسان»، منتقدان را مسخره کردند.
سجادی ادامه داد: منتقدان بسیاری که از روی دلسوزی اشکالات را مطرح کردند مثل مرحوم زارعی، نماینده مجلسی که با چشم گریان میگفت که برجام اشکالات زیادی دارد، اما متاسفانه دولت به آنها انگها و برچسبهایی زدند که سزاوار نبود.
وی با اشاره به اینکه اعتماد بیجایی به طرف مقابل در مذاکره شده بود، عنوان کرد: خیلی خوشبینانه به آمریکا و کشورهای اروپایی اطمینان شد و با تبسمی بر لب، دروغها و حقههای آنها مورد پذیرش قرار گرفت.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری در پایان گفت: اخیرا مثل اینکه «وندی شرمن» در کتاب خود، به بخشهایی از اشتباهاتی که هیئت ایرانی مرتکب شده بود، اشاره کرده است. همچنین سایر تحلیلگران بیطرف و واقعبین هم این موضوع را بررسی کردهاند. این کارشناسیها باید جمعآوری شود تا در ادامه مسیر بتوانیم از این اشتباهات در امان باشیم.
دولت تازه کار که مشغول برنامهريزي براي آغاز مذاکرات برجام وين است، بايد متن برجام را با دقت مطالعه کند تا از محتواي آن آگاهتر شود، چرا که احتمال آن ميرود که طرف مقابل يک سند، سخن و جملهاي را از برجام رو کنند که تاکنون ديده نشده است!
وزير خارجهاي که در به وجود آمدن برجام خسارت محض، نقش اصلي را داشته و وجود کلمه تعليق در متن توافق هستهاي را بي ارزش و بي اهميت ميپندارد، در واقع از همان ابتدا در پي لغو تحريمهاي اقتصادي عليه ايران نبوده است. اين سياست در حالي از سوي دولت تدبير و اميد پيگيري شد که مذاکرات هستهاي تنها براي لغو تحريمهاي اقتصادي در قبال تعطيلي و برچيده شدن فعاليتهاي هستهاي ايران بود که البته پس از امضاي آن، مسئولان دولت پيشين لغو تحريمها که هدف اصلي بود را کنار گذاشته و براي برجام دستاوردسازي کردند.
برچيدن سايه جنگ از سر ايران، بيآبرويي آمريکا و... دستاوردهايي بود که دولت تدبير و اميد بر روي آنها متمرکز شد تا اذهان را از هدف اصلي دور کند. اما در واقع برجام بدون لغو تحريمهاي اقتصادي عليه ايران هيچ مشروعيتي ندارد، چرا که آنچه که پيگيري ميشد لغو تحريم در قبال تعطيلي فعاليت هستهاي بود. اما به نظر ميرسد در طول ۸ سال فعاليت دولت تدبير و اميد، تنها نکتهاي که پيگيري نشد لغو تحريمهاي اقتصادي بود. برجام ضعفها و نقايص بسياري دارد که باز هم آشکار خواهد شد. آن زمان که برخي در داخل کشور منتقد و نگران نتيجه برجام بودند، حاميان توافق هستهاي به آنها پوزخند زده و استهزا ميکردند و لقب دلواپس را به آنها داده بودند.
اکنون پرسش اين است که افشاگري و نقايص برجام تا کجا ادامه خواهد داشت؟ آيا باز هم بايد در انتظار رسواييهاي ديگري از متن برجام باشيم؟
در همين زمينه برخي منتقدين و کارشناسان نسبت به اظهارات ظريف واکنش نشان دادهاند. اين واکنشها از زمان سخنان محمد جواد ظريف تاکنون همچنان ادامه داشته، در حالي که وزير خارجه دولت تدبير و اميد تاکنون به اين واکنشها پاسخ نداده است و افکار عمومي در انتظار پاسخ ظريف است. مردم از خود ميپرسند قهرمان ملي که با محمد مصدق هم مقايسه شده، چرا پاسخ نميدهد و هر از گاهي با طرح يک مسئله، چالشي را به جامعه وارد ميکند؟ مردم به خاطر عملکرد دولت پيشين و تيم مذاکره کننده هستهاي که برجام را به کشور تحميل کرد زيان ديدهاند و خواهان رسيدگي و برخورد با مسببان آن هستند.
نقایص «برجام» افشا میشود
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه در آینده، بخشهای زیادی از واقعیتهای برجام فاش میشود، گفت: مسئولان مستقیم برجام، پیشدستانه میخواهند به برخی نقایص آن اعتراف کنند.
عباس مقتدایی درباره اعتراف اخیر محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه مبنی بر اینکه کلمه «تعلیق» در متن توافق برجام آمده بود، به مهر گفت: حرفهای ظریف به نوعی اعتراف به نقصان در مذاکرات است اما این اعتراف را نباید به گونهای تلقی کنیم که ظریف اعلام کرده است که همه چیز از اول اشتباه بوده است.
وی افزود: ظریف در مقام دفاع از عملکرد خودش است و برخی از اعترافات صورت گرفته به این دلیل است که دولت جدید در آینده نزدیک ممکن است بخشهایی از واقعیتهای «برجام» را در معرض دید افکار عمومی قرار دهد. بنابراین اعتراف ظریف فرار به جلو است. نباید اظهارات او را بزرگنمایی کرد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: در آینده، بخشهای زیادی از واقعیتهای برجام برای افکار عمومی فاش خواهد شد، از این رو مسئولان مستقیم برجام به این نتیجه رسیدهاند که باید پیشدستانه برخی موضوعات را اعلام کرده و به برخی نقایص برجام اعتراف کنند.
مقتدایی با بیان اینکه اظهارات ظریف صرفاً جنبه ثبت در تاریخ دارد، تاکید کرد در حال حاضر مسئول اصلی پرونده هستهای «امیرعبداللهیان» وزیرامور خارجه است و تیم وزارت امور خارجه باید تلاش کنند تا از یک سو ضعفهای مذاکرات در دوران قبلی را برطرف کند و از سوی دیگر با مذاکرات، بالاترین حد منافع ملی را محقق سازند.
وی تصریح کرد: توقع ما از وزارت امورخارجه این است که با لحاظ منافع ملت ایران در راستای احقاق حقوق هستهای گام بردارد. برجام به سندی مورد توافق طرفین تبدیل شده است. وزارت خارجه باید، برنامه خود برای ادامه مذاکرات و احقاق حقوق ملت را اعلام کند.
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه دولت جدید وارث ناکامیها و برخی سوء تدبیرهای دولت قبل است، افزود: دولت جدید با علم به اینکه دولت تدبیر و امید عملکرد قابل قبولی نداشته و مشکلات زیادی بر جای گذاشته است، مسئولیت اداره کشور را قبول کرد. وزیرامورخارجه جدید وارث مذاکرات ضعیف گذشته است و باید در راستای حل این مشکلات اقدام کند.
مقتدایی گفت: وزارت خارجه نیز اعلام کرده است در ابتدا به طور کامل برجام و حواشی و مذاکرات را بررسی میکند و بعد از آن برای مذاکرات زمان تعیین خواهد کرد.
*«برجام» مجدد و با دقت بررسی شود
سفیر اسبق ایران در ویتنام بررسی مجدد جزئیات برجام را ضروری دانست و گفت: این بررسی مجدد باید صورت بگیرد و نتیجه آن به اطلاع عموم رسانده شود.
کمال سجادی سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز اعتراف اخیر محمدجوادظریف وزیر سابق امور خارجه مبنی بر اینکه واژه «تعلیق» چهار بار در متن توافق برجام آمده است را یک واقعیت و اشتباه بزرگ برشمرد و گفت: مگر مذاکرهکننده چه کسانی بودند غیر از شخص ظریف و یاران او. اصلا مذاکرهکننده اصلی خود ظریف بود که درباره او به مطالبی از این دست که بر زبان انگلیسی خیلی مسلط است تاکید میشد.
وی افزود: برجام، یک متن قطور هزار صفحهای که نبود و میشد به راحتی آن را با دقت مطالعه کرد و مشکلات لغو آن یا واژگانی که بار معنایی تعلیق داشت را تشخیص داد. مسئولیت اصلی این اشتباه بر دوش رئیس هیئت مذاکرهکننده، یعنی محمدجواد ظریف است.
سفیر اسبق ایران در ویتنام تصریح کرد: وزیر سابق امور خارجه در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطالبی را عنوان کرد که عجیب بود و مطالبی که در کلابهاوس گفته شد نیاز به توضیحات بیشتری دارد.
سجادی اظهار کرد: متن برجام، روند مذاکرات هیئت ایرانی و اشتباهاتی که تا نهایی شدن برجام صورت گرفته که البته کم هم نبودهاند، باید به دقت بررسی شود و به این دو سوال باید پاسخ داده شود که چه اشتباهاتی شده و چرا هئیت ایرانی آنها را پذیرفته است؟
وی ادامه داد: این اشتباهات در حالی رخ داده است که مقام معظم رهبری همواره و گام به گام در خصوص برجام رهنمودها و روشهایی پیشنهادی خود را ارائه دادند و خطوط قرمز و حد و مرزها را به روشنی مشخص کردند. مجلس شورای اسلامی یا هر هیئتی که مسئولیت مربوطه را داشته باید بررسی کند که آیا هیئت مذاکرهکننده و شخص وزیر سابق امور خارجه به این رهنمودها و حفظ منافع ملی پایبند بودهاند.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری بررسی مجدد جزئیات برجام را ضروری دانست و تاکید کرد: این بررسی مجدد باید صورت بگیرد و نتیجه آن به اطلاع عموم رسانده شود. همچنین اگر اشتباهاتی رخ داده، در وهله اول مذاکرهکنندگان باید از رهبر انقلاب و ملت ایران که به آنها اعتماد کرده بودند عذرخواهی کنند.
سجادی به تبیین اهمیت بررسی آنچه در توافق برجام صورت گرفته، پرداخت و گفت: این نکته مهم را باید درنظر بگیریم که مذاکرات ادامه دارد و ما باید مسیر را به نفع کشور و منافع ملت پیش ببریم. بنابراین علاوه بر اینکه اشتباهات و مقصران باید آشکار شوند، برای اینکه این اشتباهات در ادامه راه تکرار نشود باید آنچه اتفاق افتاده را به دقت بررسی کرد.
وی با بیان اینکه اظهارات ظریف، مُهر تاییدی بر صحت انتقادت نسبت به برجام بود، تصریح کرد: وزیر سابق امور خارجه نشان داد که دلواپسان، نگران همین اشتباهاتی بودند که صورت گرفت؛ یعنی بیراه نگفته بودند و به درستی انتقاد میکردند.
سفیر اسبق ایران در ویتنام به نقد نحوه برخورد مسئولان و مذاکرهکنندگان در پاسخ به انتقادات علیه برجام پرداخت و گفت: اما چه برخوردی با منتقدان و انتقادات صورت گرفت! به جای اینکه مطالب را بررسی کنند یا روشها را بهبود ببخشند، به آنها توهین کردند یا تهمت زدند یا تحت عنوان «دلواپسان»، منتقدان را مسخره کردند.
سجادی ادامه داد: منتقدان بسیاری که از روی دلسوزی اشکالات را مطرح کردند مثل مرحوم زارعی، نماینده مجلسی که با چشم گریان میگفت که برجام اشکالات زیادی دارد، اما متاسفانه دولت به آنها انگها و برچسبهایی زدند که سزاوار نبود.
وی با اشاره به اینکه اعتماد بیجایی به طرف مقابل در مذاکره شده بود، عنوان کرد: خیلی خوشبینانه به آمریکا و کشورهای اروپایی اطمینان شد و با تبسمی بر لب، دروغها و حقههای آنها مورد پذیرش قرار گرفت.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری در پایان گفت: اخیرا مثل اینکه «وندی شرمن» در کتاب خود، به بخشهایی از اشتباهاتی که هیئت ایرانی مرتکب شده بود، اشاره کرده است. همچنین سایر تحلیلگران بیطرف و واقعبین هم این موضوع را بررسی کردهاند. این کارشناسیها باید جمعآوری شود تا در ادامه مسیر بتوانیم از این اشتباهات در امان باشیم.