هر چه بیشتر میگذرد و رو به سردی هوا پیش میرویم سردی اظهارات و برخورد با آنهایی که خانهشان را در چند ثانیه تکان زمین از دست دادند بیشتر میشود. هر چند حضور رهبری و مسئولان دلسوزی که دست مهر زلزلهزدگان را میفشارند میتواند التیامبخش غم خانه خرابی و از دست دادن عزیز شود اظهارات غیرکارشناسی و سیاسی و جناحی استخوان لای زخم کرمانشاه میگذارد. اما در بین این اخبارها هستند اخبار امیدبخشی مانند حضور مدافعان حرم برای کمک به زلزلهزدگان و یا اهدای جوایز علمی برای کمک به گرم شدن زندگی این افراد که روح امید را در دلشان زنده نگاه میدارد. بر همین اساس با مروری بر آخرین اخبار زلزله به برخی از نواهای امیدبخش اشاره میکنیم.
ساخت و ساخت روی گسل
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله در گفتوگو با ایسنا با اشاره به مطالعات میدانی انجام شده در مناطق زلزلهزده استان کرمانشاه، گفت: در این سفر مطالعاتی، از شمال ناحیه زلزلهزده یعنی از جوانرود به سمت پهنه کانونی زلزله در شهرک ازگله و سپس روستای امام عباس، روستای کوئیک و در نهایت شهر سرپل ذهاب بازدید کردیم. وی ادامه داد: براساس یافتههای به دست آمده از این مطالعات بهنظر میآید ساختمانهایی که حداقلهای مهندسی را رعایت کرده بودند، سالم مانده یا آسیب کمی دیدهاند.
زارع با بیان اینکه علاوه بر کیفیت بد ساخت، گسترش تخریب به محل ساختمانها نیز بستگی داردعلاوه بر کیفیت بد ساخت، گسترش تخریب به محل ساختمانها نیز بستگی دارد.، یادآور شد: واحدهایی که در سرپل ذهاب آسیب جدی دیدهاند، روی زمینهای کشاورزی با خاک نرم ساخته شدهاند و بهنظر میرسد اثر تشدید خاک نرم و سطح بالای آب زیرزمینی باعث شده شدت امواج در سطح زمین بیشتر شده و این بناها خسارت بیشتری را متحمل شوند.
این محقق مهندسی زلزله عامل دیگر تخریب سرپل ذهاب را نزدیک بودن منطقه به گسل و ایجاد مؤلفه حرکت شدید عمود بر گسل عامل دیگر تخریب سرپل ذهاب نزدیک بودن منطقه به گسل و ایجاد مؤلفه حرکت شدید عمود بر گسل است. ذکر کرد و افزود: به این معنا که به نظر میرسد راستای گسترش گسیختگی گسله از کانون به سمت سرپل ذهاب بوده که باعث ایجاد یک جابهجایی جدی و شدید (در راستای شرقی - غربی) عمود بر گسل (با روند تقریبا شمالی - جنوبی) شده است و این پدیدهای است که به آن «جهتپذیری» میگوییم.
زارع خاطرنشان کرد: در اثر این زمینلرزه زمین لغزشهای متعددی در منطقه رخ داده است و مهمترین و بزرگترین لغزش احتمالا در مله (Meleh) کبود در ۵ کیلومتری شمال سرپل ذهاب رخ داده که در حدود ۵ کیلومتر پهنا و حدود ۲ کیلومتر طول (در مسیر لغزش در دامنه کوه بهسوی غرب) حجم عظیمی سنگ و خاک و واریزه و مواد دامنهای جابهجا شدهاند. وی ادامه داد: روستای مله کبود درست در پای پنجه این لغزش قرار گرفته، ولی ظاهرا آسیب جدی ناشی از ایجاد ترک و گسیختگی مربوط به لغزش ندیده است.
زارع علت اولیه بروز خسارت و خرابی در زلزلهای با بزرگای ۷.۳ را وجود زمینساخت فعال و قرارگیری پهنه رومرکزی در پهنه گسله زمینلرزهای ذکر کرد و افزود: این زلزله با بزرگای ٧.٣ و در عمق ٢٣ کیلومتری رخ داده است و اگر استانداردهای حداقلی در ساخت رعایت میشد، میزان تلفات به کمتر از ٥٠ نفر میرسید و در نهایت عملا کسی نباید در چنین رخدادی کشته میشد.
وی با اشاره به وضعیت امدادرسانی به مناطق زلزلهزده، اظهار کرد: ساختار مدیریت بحران در کشور شامل نیروهای دولتی و مردمی، برای رویداد زمینلرزههایی اینچنین حتی در شهر مرزی مانند سرپل ذهاب و حتی با جمعیت تحتتأثیر بسیار محدود آمادگی ندارد ساختار مدیریت بحران در کشور برای رویداد زمینلرزههایی اینچنین حتی در شهر مرزی مانند سرپل ذهاب و حتی با جمعیت تحتتأثیر بسیار محدود، آمادگی ندارد. در عینحال باید از ایفای نقش مؤثر و منظم نیروهای انتظامی و هلالاحمر به نیکی یاد کرد.
به گفته این محقق، یکی از اولویتهای مهم، بهداشت محلهای آسیبدیده است؛ چراکه سوزاندن زبالهها یا دپوی آنها در کنار محلهای اسکان اضطراری، هم صحنههای تأسفباری ایجاد کرده و هم سلامت مردم زلزلهزده را تهدید میکند. زارع در عین حال تاکید کرد: ارزیابی تفصیلی از منطقه زلزلهزده ازگله سرپل ذهاب، به زمان بیشتری نیاز دارد.
بیمارستان امام خمینی(ره) اسلامآباد غرب پلمب شد
اما در ادامه شنیدیم که درباره بیمارستان تازه تاسیس این منطقه فرمانده انتظامی اسلامآباد غرب گفت: بیمارستان امام خمینی(ره) شهرستان اسلامآباد غرب در زلزله ۷.۳ ریشتری هفته گذشته دچار خسارت شده، امکان بهرهبرداری کامل از آن وجود نداشت. وی افزود: با توجه به اینکه این بیمارستان از استحکام و ایمنی لازم برخوردار نبود، صبح دیروز مأموران پلیس امنیت شهرستان این بیمارستان را پلمب و از ادامه فعالیت آن جلوگیری کردند.
فرمانده انتظامی اسلامآباد غرب گفت: هر زمان نواقص رفع و مطمئن شویم بیمارستان برای بیماران امن است، اقدام به بازگشایی دوباره آن میکنیم.
احتمال افزایش فوتیها وجود دارد
حدود ده روز از زلزله گذشته و متاسفانه ممکن است تعداد تلفات افزایش یابد، این را مدیرکل پزشکی قانونی استان کرمانشاه با بیان اینکه پرونده کشتهشدگان زلزله کرمانشاه باز است، گفته و افزود: درحال بررسی فوتیهای احتمالی در روستاها هستیم.
آرتین کمالی اظهار کرد: براساس آخرین آمار تا این لحظه ۴۳۸ نفر در زلزله اخیر استان جان باختند. وی تاکید کرد: این آمار فوتی تا این لحظه است و در حال حاضر با توجه به کمیتهای که از سوی استانداری و دادگستری تعیین شده، در حال بررسی فوتیهای احتمالی در روستاها هستیم.
کمالی افزود: لیست افراد روستا در خانههای بهداشت روستاها موجود است و ما با مراجعه به این مراکز لیست افرادی که نیستند و یا احتمال میدهند فوت شده باشند را میگیریم و با لیست اجساد معاینه شده مطابقت میدهیم. وی تصریح کرد: اگر افراد اعلام شده در لیست ما نباشد به دنبال مکانهایی میرویم که احتمال دفن اجساد وجود دارد.
کمالی افزود: در همین راستا هنوز پرونده کشتهشدگان زلزله کرمانشاه باز است، البته به ندرت احتمال افزایش آمار کشتهشدگان وجود دارد. در زلزله اخیر استان ۲۵ نیرو متشکل از پزشک و کمک کالبدگشا برای معاینه فوتیها و صدور گواهی فوت به کار گرفته شدند.
هلال احمر ۱۰۰ میلیارد تومان از بودجه خود را صرف کمک به زلزلهزدگان کرمانشاه کرده است
اما بعد از اعلام هلالاحمر برای کمک به زلزلهزدگان رئیس سازمان هلالاحمر ایران گفت: تا امروز جمعیت هلالاحمر به غیر از اقلام امدادی و تجهیزات لازم، ۱۰۰ میلیارد تومان از بودجه خود را صرف امدادرسانی به حادثهدیدگان زلزله کرمانشاه کرده است.
علیاصغر پیوندی اظهار کرد: جمعیت هلال احمر با توجه به وظیفه ذاتی خود در ساعات ابتدایی زلزله استان کرمانشاه در منطقه حاضر شد و نجات مردم را در اولویت کار خود قرار داد. وی افزود: در تخمین ابتدایی به نظر میرسید ۵۰ هزار نفر در شعاع ۵ کیلومتری از شهر ازگله گرفتار حادثه شده باشند. طبق برآورد اولیه ۳۳ هزار خانواده گرفتار حادثه شده بودند که امکانات اولیه از استان کرمانشاه و استانهای معین به منطقه اعزام شد.
رئیس جمعیت هلالاحمر بیان داشت: در ساعات اولیه زلزله نیروها و تجهیزات لازم از استانهای معین از جمله ۳۸ تیم واکنش سریع، ۵۲ تیم اضطراری، ۲۷ تیم امدادی به همراه سگهای زندهیاب به منطقه اعزام شدند.
پیوندی بیان کرد: پس از وقوع حادثه حدود ۱۰ هزار چادر موجود در انبارهای استان کرمانشاه و ۱۵ هزار چادر از استانهای معین به مناطق زلزلهزده ارسال شد. وی گفت: ۱۶۳۰ روستا و ۷ شهر گرفتار در حادثه به هشت منطقه به منظور امدادرسانی بهتر تقسیم شدند و در روز اول حادثه اسکان و تغذیه اضطراری و نجات افراد از زیر آوار انجام شد. همچنین در اولین روز پس از وقوع حادثه ۱۰ هزار و ۵۲۰ چادر به مناطق زلزلهزده ارسال شد که فقط ۵ هزار و ۶۵۰ چادر به شهر سر پل ذهاب فرستاده شد.
وی بیان کرد: تا امروز جمعیت هلال احمر به غیر از اقلام امدادی و تجهیزات لازم، ۱۰۰ میلیارد تومان از بودجه خود را صرف امدادرسانی به حادثهدیدگان زلزله کرمانشاه کرده است و مردم هم تا امروز ۳۷۰ میلیارد ریال وجه نقد و ۲۰ هزار تن اقلام امدادی به زلزلهزدگان کمک کردند.
پیوندی تصریح کرد: سازمان هلال احمر مبلغ ۵ میلیون تومان به افرادی که یکی از اعضای خانواده خود را در زلزله کرمانشاه از دست دادهاند و همچنین به خانواده هایی که بعد از زلزله صاحب نوزاد شدند، کمک میکند. وی گفت: در روزهای اول و دوم بعد از حادثه به دلیل اینکه نظم و انضباط در منطقه حاکم نبود، نتوانستیم اقدامات امدادی را آنگونه که باید انجام دهیم و در روز دوم بعد از زلزله و با حضور رئیسجمهور در منطقه شورای تامین تشکیل و نظم و انضباط بهتر شد.
پیوندی ادامه داد: در روز اول بعد از حادثه زلزله، ۲۷ هزار و ۳۰۰ چادر و اقلام امدادی، در روز دوم ۴۳ هزار چادر، روز سوم ۶۰ هزار چادر و امروز حدود ۸۲ هزار و ۵۴۰ چادر در مناطق زلزلهزده توزیع شده است. وی گفت: همچنین تا امروز ۲۴۰ هزار تخته پتو، ۱۹ هزار والور، ۵۸۰ هزار قوطی کنسرو، ۵۶ هزار قطعه موکت و ۳۲ هزار ست ظروف در بین زلزلهزدگان توزیع شده است و براساس پیشبینی هواشناسی مبنی بر وقوع بارندگی در منطقه، ۲۸۰ تن نایلون در انبارها ذخیره شده که تا امروز ۱۲۰ تن آن میان زلزلهزدگان توزیع شده است.
رئیس جمعیت هلالاحمر بیان کرد: به منظور برقراری بیشتر نظم و انضباط در توزیع اقلام امدادی، دفترچههای امدادی با توجه به اطلاعات مرکز آمار برای زلزلهزدگان تهیه میشود که براساس این دفترچهها بستههای غذایی ۷۲ ساعته و بعد از آن بستههای غذایی خشک یک ماهه میان زلزلهزدگان توزیع میشود. وی افزود: براساس تصمیمهای اتخاذ شده، بنیاد مسکن مسئولیت تامین مسکن زلزلهزدگان را برعهده گرفته است.
رئیس جمعیت هلالاحمر در ادامه گفت: امداد هوایی هلالاحمر ۱۰ فروند بالگرد را برای امدادرسانی به زلزلهزدگان مجهز کرده است که تا امروز این بالگردها ۲۴۰ ساعت پرواز داشتند و ۲۵۰ مصدوم را به مراکز درمانی منتقل کردند و ۶۰۰ نیروی امدادگر و ۱۳۰ هزار کیلوگرم اقلام امدادی را به مناطق زلزلهزده جابجا کردند.
نور امید در دل زلزلهزدگان
خبرهایی آمد که بعد از حضور موکبدارها و نیروهای بسیج و سپاه و ارتش، مدافعین حرم در مناطق زلزلهزده حضور یافتهاند، در خبرها آمده که یگان فاتحین قم (مدافعین حرم) با حضور در مناطق زلزلهزده کرمانشاه به خدمترسانی به زلزلهزدگان این مناطق مشغول شدند.
همچنین بعد از اعلام کمک اغلب ورزشکاران و حراج لباسهایشان مخابره شد که ۳ دانشمند برگزیده جایزه ملی وقف سکههایشان را به زلزلهزدگان غرب کشور اهدا کردند. سه دانشمند منتخب در همایش ملی جایزه وقف (جایزه موقوفه بنیاد البرز) هدایای دریافتی خود را شامل ۶۰ سکه بهار آزادی به زلزلهزدگان غرب کشور اهدا کردند. این اخبار مانند حضور مقام معظم رهبری در مناطق زلزلهزده حکم نور امیدی را دارد که به دل سرد زلزلهزدگان تابیده و سیاسی کاریهایی که گاهی استخوان لای زخمشان میگذارد را ترمیم میکند.
نویسنده: نسیم بابایی