با ابلاغ برنامه ششم توسعه كشور مباحثي در حوزه اجتماعي وجود داشت كه مسئولان بايد اجراي آن را در دستور كار قرار دهند. سیاستهای کلی برنامه ششم بر پایه محورهای سه‌گانه «اقتصاد مقاومتی»، «پیشتازی در عرصه علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با در نظر گرفتن واقعیتهای موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شده است تا با تحقق اهداف برنامه ششم، به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که به طور کل مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک کند.
اما در اين ميان توسعه پنج برابري شبكه هاي مجازي از جمله اقداماتي است كه رهبر معظم انقلاب در برنامه پنجم توسعه قانون آن را ابلاغ كرده اند. در سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه که دارای ۸۰ بند و ۸ سرفصل است، سرفصلی جداگانه با ۷ بند، الزامات بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور را تعیین می کند.
طبق الزامات این سرفصل، ایران موظف به کسب جایگاه برتر منطقه در توسعه دولت الکترونیک در بستر شبکه ملی اطلاعات شده است.
توسعه محتوا در فضای مجازی براساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور تا حداقل ۵ برابر وضعیت کنونی و بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی از دیگر الزامات این برنامه است.
در برنامه ششم توسعه، ایجاد، تکمیل و توسعه شبکه ملی اطلاعات و تأمین امنیت آن، تسلط بر دروازه‌های ورودی و خروجی فضای مجازی و پالایش هوشمند آن و ساماندهی، احراز هویت و تحول در شاخص ترافیکی شبکه به طوری که ۵۰ درصد آن داخلی باشد نیز تکلیف شده است.
بهره‌گیری از موقعیت ممتاز کشور با هدف تبدیل ایران به مرکز تبادلات پستی و ترافیکی ارتباطات و اطلاعات منطقه و گسترش حضور در بازارهای بین‌المللی، حضور مؤثر و هدفمند در تعاملات بین‌المللی فضای مجازی و نیز افزایش سهم سرمایه‌گذاری زیرساختی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تا رسیدن به سطح کشورهای برتر منطقه از دیگر الزامات برنامه ششم توسعه است که باید تا سال ۱۴۰۰ اجرایی شود.
در این برنامه بر توسعه فناوری فضایی با طراحی، ساخت، آزمون، پرتاب و بهره‌برداری از سامانه‌های فضایی و حفظ و بهره‌برداری حداکثری از نقاط مداری کشور نیز تاکید شده است.
در برنامه ششم توسعه اقتصادی کشور فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان حوزه راهبردی صنعتی تلقی شده و بر اولویت دادن به آن و نیز افزایش ضریب نفوذ آن تاکید شده است.
اما دليل اصلي توجه به شبكه هاي اجتماعي فراگيري آنها در جامعه است كه اگر مديريتي در اين بخش صورت نپذيرد مي تواند براي جامعه آثار سوء داشته باشد. از اين رو تعدادي از آثار سوء مديريت شبكه هاي اجتماعي را مرور مي كنيم.
لزوم توجه به استفاده درست از شبكه هاي مجازي
فناوری ابزار مفیدی است، اما اکثر افراد نمی‌دانند که چطور باید از آن به درستی استفاده کرد که همین مسئله می‌تواند فناوری را به ابزاری مخرب تبدیل کند. اولين نكته مديريت در استفاده از شبكه هاي مجازي است چرا كه با استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی نه تنها وقت کم‌تری برای گذراندن با افرادی خواهید داشت که به صورت فیزیکی در اطراف شما حضور دارند بلکه دوستان و اعضای خانواده‌تان زمانی که ببینند شما به دستگاه‌های الکترونیکی، موبایل و گدجت های تان بیش از آنها اهمیت می‌دهید از محبت شما نا امید شده و ناراحت خواهند شد. در نهایت هم افراد تمایل کم‌تری به صرف وقت و بودن در کنار شما خواهند داشت.
اما از طرفي ارسال پست‌ها و استاتوس های غیرمفید و مبهم در فیس‌بوک به راحتی می‌تواند تبدیل به عادتی زننده و مخرب در زندگی افرادی شود که غالباً از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. رقابت بی‌پایان برای به دست آوردن لایک بیشتر و کامنت های متعدد می‌تواند زندگی شما را به نابودی بکشاند.
درک این موضوع که توجه بیش از حد افراد به دنیای مجازی و هویت خود در شبکه‌های اجتماعی آنها را از رقابت در دنیای واقعی و رسیدن به اهداف مهم بازداشته بسیار آسان است. اکثر جوانان به جای اینکه با تلاش و پشتکار مهارت‌های لازم برای رسیدن به اهداف عالی خود را کسب کنند ترجیح می‌دهند به فوق ستاره‌ای در دنیای مجازی و شبکه‌هایی از قبیل فیس‌بوک، توییتر و …تبديل شوند.
اما اين تنها تبعات منفي نيست بلكه با توجه به مطالعات اخیر افرادی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده‌ای اعتیاد گونه دارند نسبت به افراد عادی احساسات منفی بیشتری از جمله افسردگی را تجربه می‌کنند. افرادی که قبلاً سابقه ابتلا به افسردگی داشته‌اند بیش از دیگران در معرض خطر هستند. اگر فکر می‌کنید که غمگین شده‌اید یا کمی احساس افسردگی می‌کنید بهتر است به خود استراحتی بدهید و چند روز از شبکه‌های اجتماعی و دوستان مجازی خود فاصله بگیرید.
از حسادت و غیرتی که در روابط موجود در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد به ندرت نتیجه مثبتی حاصل می‌شود. استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای ایجاد روابط بیشتر و صمیمی‌تر گزینه‌ای آسان است اما بهتر است بدانید که این گزینه آسان می‌تواند خسارات غیر قابل جبرانی به روابط شما در دنیای واقعی بزند. مطالعات نشان می‌دهد زمانی که یکی از زوجین بیش از حد درگیر یک شبکه اجتماعی مانند فیس‌بوک شود همسر او تمایل بیشتری برای نظارت و کنترل اعمال و رفتار او خواهد داشت که این موضوع می‌تواند منجر به بحث‌های طولانی و در نهایت مرگ رابطه شود.
طبق تجربه و به جرات می‌گویم که شبکه‌های اجتماعی آسان‌ترین راه برای توقف رشد یا کشتن فرآیند خلاقیت در انسان است. تأثیرات منفی گشت وگذارهای بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی مانند زمانی است که شما از روی بی‌فکری و بدون برنامه خاصی به تماشای تلویزیون و برنامه‌های این جعبه جادویی بپردازید. اگر تصمیم گرفته‌اید که بهره‌وری خود را افزایش دهید و از وقت خود استفاده‌ای بهینه کنید تمام اپلیکیشن های شبکه‌های اجتماعی را از همین امروز خاموش کنید.
شخصیت‌های دیجیتالی افراد که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد به طرز چشمگیری با شخصیت و هویت واقعی آنها متفاوت است. بعد از چند ماه درگیر شدن با این شبکه‌ها و مقایسه خود با افراد دیگر ممکن است فکر کنید که آنها از شما خیلی بهترند اما بهتر است این موضوع را همیشه به خاطر بسپارید که آنها هم مانند شما یک انسان هستند و درست مانند شما از نقاط ضعف و قوت مشخصی برخوردارند.
در بین شبکه‌های اجتماعی خرید و فروش اطلاعات افراد امری طبیعی است و طبق افشاگری‌های اخیر اسنودن دولت‌هایی نظیر آمریکا به تمام اطلاعات افراد از جمله آدرس ایمیل، تماس‌های شما در اسکایپ و … دسترسی دارد که این امر موجب کم رنگ شدن مفهومی به نام حریم خصوصی در فضای مجازی شده است بنابراین اگر هر چیزی را که به ذهنتان می‌رسد در شبکه‌های اجتماعی با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید باید بدانید که تنها به دولت‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمک کرده‌اید که شما را راحت‌تر به دام بیندازند.
چطوري از آثار سوء شبكه هاي مجازي برجامعه ممانعت كنيم
اما با توجه به فراگيري اين شبكه ها در كشور نمي شود انتظار داشته باشيم كه مردم از آن استفاده نكنند بر همين اساس وبا استفاده از مديريتي قوي و برنامه ريزي هوشمند مي توان آثار سوء آنرا به شدت كاهش و در مقابل استفاده از اين شبكه ها را در بين مردم براي ارتباط بدنه عمومي جامعه با مقامات فرصت مناسبي قلمداد كرد. در اين ميان شايد ایجاد شبکه ملی اطلاعات ضمن گسترش حضور مؤثر در تعاملات بین المللی مي تواند كشور را در قبال آثار زيانبار شبكه هاي اجتماعي باز بيمه كند.
با اين وجود مي توان گفت ایجاد شبکه ملی اطلاعات، بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی و حضور مؤثر در تعاملات بین المللی فضای مجازی از جمله مهم‌ترین محورهای برنامه ششم توسعه در زمینه فناوری اطلاعات است.
قطعا چنين آينده اي تصور شده كه گسترش شبكه هاي مجازي و تاسيس شبكه اطلاعات ملي در كنار هم در برنامه ششم توسعه گنجانده شده است.
سوشيانت آسماني
