هر سال دهه فجر انقلاب اسلامی فرصتی است برای مروری بر وضعیت موجود کشور پس از انقلاب.
در سه دهه اخیر رشد قابل توجه ايران در زمينه هاي علمي،پزشكي تا به حدي بوده است كه امروزه ايران در بسياري از شاخه هاي پژوهشي در جهان رتبه دار است.
اگر نگاهي به عملكرد دستگاه هاي دولتي طي بازه زماني بعد از انقلاب داشته باشيم در مي يابيم كه تكيه بر دانش وهوش ايراني سرلوحه كار بوده است.
با توجه به سپری شدن ۳۶ سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی شاهد تغییرات و تحولات و نیز پیشرفت‌های بی‌شماری در عرصه‌های مختلف هستیم که همگی از تلاش یک به یک مسئولان و دلسوزان انقلاب حکایت دارند و در ادامه اشاره اي به آنها خواهيم داشت.
دستاوردها و جایگاه ویژه پزشکی ایران پس از انقلاب
جایگاه مطلوب پزشکی ایران در دنیا، ایجاد شبکه درمانی منظم، رتبه برتر در علم و فناوری و پاسخگو بودن دانشجویان پزشکی ایران به تمام نیازهای درمان کشور را مهمترین دستاوردهای پزشکی ایران پس از انقلاب عنوان کرد.
از پس از انقلاب تا کنون در حوزه علم و فناوری و به خصوص در بخش سلامت و آموزش پزشکی پیشرفت‌های بسیار چشمگیری داشته‌ایم که در چهار حوزه آموزش، درمان، تحقیقات و مسائل بهداشتی تقسیم شده و مکمل هم هستند.
پیش از انقلاب پزشکان وارداتی تنها در برخی شهرهای بزرگ کشور حضور داشتند که به ارایه خدمات درمانی می‌پرداختند که به دلیل اختلاف زبانی و فرهنگی با مردم کشور مشکلاتی نیز به وجود می‌آمد، در آن زمان در زمینه محصولات دارویی و تکنولوژی نیز تنها مصرف کننده بودیم اما پس از انقلاب اسلامی تحول بزرگی در کشور ایجاد شد که به واسطه آن اکنون به یکی از قطب‌های تحقیقات، فناوری، سلامت و آموزش بهداشت در منطقه تبدیل شده‌ایم و در بسیاری از شاخه‌ها در رده‌های بالای جهانی هستیم.
در بخش آموزش پزشکی پس از انقلاب به تدریج با توسعه کمی و کیفی در این زمینه دانشجویان بسیاری در رشته‌های مختلف پزشکی تربیت شدند که دیگر هیچ نیازی به وارد کردن فارغ التحصیل از کشورهای دیگر نداریم و اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که پزشکان متخصص ایرانی به کشورهای دیگر مسافرت می‌کنند و نیازهای آنها را در زمینه بهداشتی تامین می‌کنند؛ همچنین بیمارانی از کشورهای دیگر تحت عنوان توریسم درمانی به کشور سفر کرده و خدمات درمانی را در سطوح بالاتری دریافت می‌کنند.
در زمینه خدمات کیفی نیز تغییرات چشمگیری در حوزه پزشکی به وجود آمده است به طوری که در سال‌های پیش از انقلاب بیماران برای دریافت خدمات سلامت مجبور بودند به خارج از کشور بروند، این موضوع علاوه بر هزینه‌های درمانی بالا در زمینه دریافت خدمات درمانی مناسب نیز دغدغه‌های اصلی بیماران محسوب می‌شد.
گفتني است موفقیت‌هاي نظام دارویی کشور ما در چند حوزه قابل بررسی است که در حال حاضر در حوزه صنعت ازلحاظ حجمی بیش از ۹۵ درصد داروهای کشور توسط شرکت‌هاي داروسازی داخلی تولید مي‌شود.
این میزان دارو از نظر ارزشی حدود ۶۵ درصد حجم ارزشی بازار کشور را تشکیل مي‌دهد و اين در حالي است كه قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همه داروها وارداتی بود.
پیشرفت داروهای بیوتکنولوژیک از داروهای شیمیایی ما خیلی بیشتر است و در این حوزه ما عمدتاً داروهای مربوط به بیماری ام اس برخی از فاکتورهای خونی، داروهای مونوکنال آنتی بادی‌ها را برای سرطان در دست تولید داریم و حتی در زمینه صادرات این اقلام نیز وفق تر از داروهای شیمیایی عمل کرده‌ایم.
همچنین در برخی مناقصات بین المللی محصولات تولید داخل برنده شده اند و به بعضی کشورهای بزرگ دنیا دارند نیز صادرات مي‌کنیم.
جايگاه پليس در ميان مردم
نیروی انتظامی بعنوان دستگاهی که وظیفه حفظ امنیت داخلی را برعهده دارد، طی سال‌های پس از انقلاب و با ادغام کمیته پاسداران، ژاندارمری و شهربانی تشکیل شده است.
پیش از پیروزی انقلاب، پلیس و شهربانی رویکرد متفاوت داشتند؛ اما با پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه طی یک دهه گذشته نیروی انتظامی تغییرات و تحولاتی مثبت و مهمی را تجربه کرده تا بتواند خدمات مورد نیاز مردم را به طور مناسب ارائه دهد.
پلیس پاسخگو و مردمی یکی از تحولات اساسی نیروی انتظامی است كه این مهم نیز در تمام ساعات شبانه روز مشهود است.
استفاده از فناوری‌های روز و تجهیزات علمی پیشرفته از جمله برنامه‌های نیروی انتظامی است که متناسب با هر زمان برای دستیابی به اهداف سازمانی همواره مورد توجه قرار گرفته است. توجه به توسعه و پیشرفت علم و دانش اندوزی نیز از دیگر چشم اندازهای نیروی انتظامی محسوب می‌شود.
اقدامات انجام شده در معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات ناجا سبب طراحی و راه اندازی سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطی شده که به موازات آن نیز تجهیزات مورد استفاده نیز همگام با تکنولوژی روز دنیا است.
کشف علمی جرم با استفاده از توسعه پایگاه‌های D.N.A، انگشت نگاری، چهره نگاری، پلیس ۱۱۰ كه هم اکنون توانسته است به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کند و اعتماد و اطمینان عمومی را در اذهان عمومی نسبت به پلیس ایجاد کند.
نظام علمي كشور در مسير ترقي
تا سال ۵۷- ۵۸ تعداد دانشجویان در مقطع کارشناسی ۹۸ هزار و ۹۱۷ نفر و این تعداد در سال ۹۲-۹۳ به ۲ میلیون و ۹۲۰ هزار و ۹۶۳ نفر رسیده است. همچنین تا سال ۵۷- ۵۸ تعداد دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد ۶ هزار و ۳۴۰ نفر بوده که این تعداد در سال ۹۲-۹۳ به ۵۸۰ هزار نفر رسیده است.
بر اساس آخرین آمار منتشر شده در نظام آموزش عالی تا سال ۵۷-۵۸ تعداد دانشجویان در مقطع دکتری حرفه ای ۱۰ هزار و ۲۹۲ نفر بوده که این تعداد در سال ۹۲-۹۳ به ۶۷ هزار و ۲۲۱ نفر رسیده است. همچنین تا سال ۵۷-۵۸ تعداد دانشجویان در مقطع دکتری تخصصی یک هزار و ۲۵۵ نفر بوده که این تعداد در سال ۹۲-۹۳ به ۷۳ هزار و ۴۳۷ نفر رسیده است.
بر اساس آمار اعلام شده در آموزش عالی تا سال ۵۷ و ۵۸ تعداد ۳۹۶ رشته تحصیلی در دانشگاه‌هاي کشور دایر بود که این تعداد در سال ۹۲-۹۳ به ۳ هزار و ۲۲ رشته رسید. در حدود چهار دهه پیش تعداد کل اعضای هیات علمی تمام وقت که در دانشگاه‌ها مشغول فعالیت بودند ۷ هزار و ۲۳۱ نفر بود که این تعداد با رشدی ۱۰ برابر به ۷۰ هزار و ۸۴۰ نفر در سال ۹۲-۹۳ رسیده است.
در حال حاضر تعداد کل رشته‌هاي دوره‌هاي تحصیلی در کشور ۳ هزار و ۲۰ رشته است که از این تعداد ۸۹۲ رشته در مقطع کاردانی، یک هزار و ۱۴۹ رشته در مقطع کارشناسی، یک هزار و ۳۵۳ رشته در مقطع کارشناسی ارشد و ۵ رشته در مقطع دکتری حرفه ای، یک هزار و ۸۷ رشته در مقطع دکتری تخصصی قرار دارند. البته آماری از میزان تفاوت این رشته‌ها به تفکیک در سال‌هاي پیش از انقلاب اسلامی وجود ندارد.
تعداد کل دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در حال حاضر به ۲ هزار و ۶۳۹ عدد رسیده است.
تغییرات گسترده در حوزه پژوهش و تحقیقات
در حوزه پژوهش و تحقیقات نیز تغییرات بسیار زیادی بوجود آمده است که از آن جمله مي‌توان به افزایش انجمن‌هاي علمی کشور و ایجاد قطب‌هاي علمی، موسسات پژوهشی و تعداد مقالات علمی و میزان تولید علم در کشور اشاره کرد.
تعداد انجمن‌هاي علمی کشور در سال ۵۷ تعداد ۷۸ انجمن بود که این تعداد در سال ۹۳ به ۳۴۱ انجمن رسید و در حالی که در سال ۵۷ قطب‌هاي علمی کشور وجود نداشتند اما در سال ۹۳ شاهد فعالیت تعداد ۱۵۴ قطب علمی در سطح کشور هستیم.
موسسات پژوهشی دارای مجوز اصولی، قطعی و آزمایشی در حوزه علوم غیر پزشکی از تعداد ۸۳ موسسه در سال ۵۷ به تعداد ۷۶۳ موسسه در سال ۹۳ رسید و این در حالی است که تاکنون تنها در حوزه پزشکی ۵۰۰ مرکز تحقیقاتی ایجاد شده است.
تعداد مقالات نمایه شده ایرانی در مجلات معتبر بین المللی (ISI) از تعداد ۶۶۹ مقاله در سال ۵۷ به تعداد ۲۷ هزار و ۳۳۶ مقاله در سال ۹۳ رسیده و توانسته درصد سهم ایران در تولید علم دنیا (ISI) از میزان ۰.۱ درصد در سال ۵۷ را به ۱.۵ درصد در سال ۹۳ برساند.
تعداد نشریات علمی - پژوهشی در حوزه علوم از ۲۰ نشریه در سال ۵۷ به ۹۳۴ نشریه در سال ۹۳ رسید که با احتساب ۲۶۰ مجله تحقیقاتی در علوم پزشکی این تعداد به بیش از یک هزار و ۱۹۴ نشریه رسیده است. تعداد نشریات علمی - ترویجی نیز از ۵۵ نشریه در سال ۵۷ به ۱۲۸ نشریه در سال ۹۳ افزایش یافته است. البته در این میان ۲۰ شبکه تحقیقاتی در علوم پزشکی نیز به این مجموعه علمی پیوسته است.
در حوزه فناوری نیز با توجه به نوظهور بودن این حوزه که در سال ۵۷ وجود نداشته است اکنون کشور در بخش‌هاي فناوری توانسته از پتانسیل خوبی برخوردار باشد. در حال حاضر تعداد ۳۶ پارک علم و فناوری و تعداد ۱۵۴ مرکز رشد در کشور وجود دارند که در این بخش تعداد ۳ هزار و ۵۰۰ واحدهای فناور و تعداد ۲۵ هزار نفر فناوران شاغل در واحدهای فناور در مراکز رشد و پارک‌هاي علم و فناوری مستقر هستند.
آموزش و پرورش به كجا رسيد؟
قبل از پیروزی انقلاب، امکانات آموزشی و پرورشی برای مردم همه مناطق کشور به‌صورت عادلانه مهیا نبود و کتب درسی هیچ تناسبی با نیازهای جامعه و واقعیت‌های اجتماعی نداشت، در حقیقت ارتباط مناسبی بین کتب درسی و مقاطع تحصیلی وجود نداشت. موضوع خودباوری، اصالت و هویت دینی و اسلامی نیز در کتاب‌های درسی دیده نمی‌شد یعنی به‌طور مثال در کتاب‌های دینی، تنها شعارهای شکلی وجود داشت و خبری از محتوا نبود همچنین مردم بسیاری از مناطق مخصوصاً مناطق کمتر برخوردار، کمتر توسعه‌یافته و روستایی از امکانات و فضاهای آموزشی برخوردار نبودند که باعث می‌شد فرصت‌های تحصیلی برای دانش‌آموزان فراهم نشود اما بعد از انقلاب سير تحولي در عرصه آموزش و پرورش كشور سبب شد تا با تشكيل شورای عالی آموزش وپرورش برنامه‌های میان مدت و بلند مدت در جهت تأمین اهداف آموزش و پرورش مشخص و براي به آنها رسيدن تلاش شود.
هماهنگی با وزارت خانه هاي فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی در امر آموزش دخالت دارند در جهت هماهنگ ساختن آموزش‌ها در چار چوب نظام آموزش کشور، زیر پوشش قرار دادن کلیه کودکان لازم‌التعلیم و تقویت نهضت سواد آموزی، آموزش مستمر معلمان و کارکنان وزارت آموزش و پرورش به منظور ارتقا سطح توانایی شغلی آنها، تأمین نیروی انسانی آموزش و پرورش از طریق ایجاد دانشسراها و مراکز تربیت معلم، تأمین آموزش و پرورش رایگان برای همه مردم تا پایان دوره متوسطه، تألیف و چاپ و توزیع کتاب‌های درسی و نشریات کمک آموزشی، ارتباط مستمر با اولیاي دانش آموزان و استمداد از آنها در تعلیم و تربیت و نظارت بر اجرای صحیح و دقیق کلیه آیین‌نامه‌ها و سنجش و ارزیابی نتایج حاصله از برنامه‌ها از مهم ترين مواردي است كه طي ۳۶ سال گذشته آموزش و پرورش به آن دست يافته است و تلاش مي شود درآينده اين خدمات رساني به قشر آينده ساز كشور افزون شود.
