این روزها اغلب کسانی که به شبکه‌های ماهواره‌ای دسترسی دارند، تصاویری را می‌بینند که برایشان جای تعجب دارد: «آنونس فیلم‌های ایرانی روی پرده سینما در شبکه‌های ماهواره‌ای» نکته جالب‌تر آنکه آنها معتقدند تصاویری به عنوان تبلیغ از این شبکه‌ها پخش می‌شوند که باورپذیر نیست. در واقع سکانس‌ها و پلان‌ها و دیالوگ‌هایی که برای بیننده باورپذیر نیست که در سینمای ایران اتفاق افتاده باشد.
اینکه طی سال‌های اخیر متاسفانه اخلاق در سینما به یک خواب و خیال تبدیل شده و فیلم‌ها به راحتی می‌توانند چارچوب‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی را زیر پا لگدمال کنند به جای خود، اما انتخاب صحنه‌های خاص که برای بیننده کنجکاوی برانگیز است، از حربه‌های تهیه‌کنندگان و پخش‌کننده‌های فیلم است که در یک رسانه کاملا آزاد! هر چه می‌خواهند پخش کنند تا به فروش فیلمشان کمک کند.
این روزها اغلب فیلم‌های در حال اکران، به راحتی فیلم خود را در شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای تبلیغ می‌کنند.
موضوعی که ظاهرا متولیان وزارت ارشاد و سازمان سینمایی ترجیح می‌دهند چشمشان را به روی آن ببندند.
طبق ماده ۱۳ آیین‌نامه اجرایی قانون «ممنوعیت بکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره»، ارسال هرگونه آگهی به شبکه‌های ماهواره‌ای ممنوع شده است.
نکته جالب‌تر آنکه حسین نوش‌آبادی معاون حقوقی و پارلمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سیزدهم آذرماه سال قبل در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا اعلام می‌کند: «بر‌اساس قوانین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هرگونه همکاری با شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی تخلف محسوب و برابر مقررات با متخلفان برخورد خواهد شد.»
سخنگوی وزارت ارشاد اتفاقا قوانین را هم به خوبی می‌داند: «طبق ماده ١٠ ممنوعیت تجهیزات ماهواره‌ای به صراحت دستگاه‌ها را مکلف کرده تا با افرادی که با شبکه‌های ماهواره‌ای همکاری دارند، برخورد شود و در ماده ١٣ قوانین اجرایی ممنوعیت ماهواره نیز هرگونه ارسال آگهی ممنوع و بر‌اساس دستور العمل دولت و مصوبه شورای عالی قوانین برای هر یک، مجازات‌هایی منظور شده است.»
او به صراحت اعلام می‌کند که «ارسال آگهی به شبکه‌های ماهواره‌ای از جمله کالاهای مصرفی، بهداشتی یا آگهی برای نمایش فیلم» هم جز تخلفات است و «در صورت شناسایی این اقدام، عواملی که مبادرت به ارسال آگهی می‌کنند، پیگیری می‌شوند.»
او در نشست خبری خود در تاریخ ۴ بهمن ۹۴ هم در پاسخ به پرسشی درباره موضع‌گیری وزارت ارشاد درباره همکاری برخی هنرمندان با شبکه‌های ماهواره‌ای می‌گوید: «مقررات کشور ما به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهد کسی با شبکه‌های ماهواره‌ای بیگانه همکاری کند که این همکاری می‌تواند در قالب آگهی، سفارش، عکس و... باشد. چراکه هرگونه همکاری با شبکه‌های ماهواره‌ای ممنوع و تخلف است.»
اما ظاهرا علی‌رغم صراحت قانون، متولیان اجرای آن تنها در بخش «شناسایی» و «پیگیری» حضور دارند و از «برخورد» و «مجازات» خبری نیست.
اما مجازات چنین رفتارهای خلاف قانونی چیست؟ باز هم معاون حقوقی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: «این وزارتخانه و مخابرات، تمام آگهی‌ها، اخبار و گزارش‌ها را رصد کرده تا چنانچه تخلفی صورت گرفته و محرز شود، تا مرحله لغو پروانه کالاهای تبلیغاتی پیش بروند. البته پیش از آن نیز تذکرات لازم به افراد خاطی داده خواهد شد.»
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، عضو فراکسیون رسانه و هنر مجلس می‌گوید: «همکاری با معاندین نظام جرم سیاسی تعریف شده است که این مورد نیز می‌تواند مشمول این قانون شود لذا در نهایت اگر پیگیری در این خصوص از سوی دستگاه‌های نظارتی صورت نگیرد مجلس ورود پیدا کرده و قوه قضاییه را موظف به برخورد با متخلفان خواهد کرد.»
البته همین اهمال وزارت ارشاد و نهادهای نظارتی باعث شد تا چند ماه پیش، دادسرای رسانه کم‌کاری متولیان و مجریان را جبران کرده و تعدادی از تهیه‌کنندگان سینما را فرا بخواند.
البته برخی معتقدند عدم وجود فضای تبلیغی برای فیلم‌ها در رسانه ملی، تهیه‌کنندگان را بر آن داشته تا به سراغ گزینه غیرقانونی بروند.
به نقش صداوسیما در این اتفاق در ادامه خواهیم پرداخت، اما همین موضوع سوالاتی را در ذهن ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال مگر در همین اکران نوروزی امسال فیلم‌هایی نظیر «ابد و یک روز» و «خشم و هیاهو» فرصت تبلیغ در تلویزیون را نیافتند؟ پس چه شد که به طور همزمان تبلیغاتشان را به شبکه‌های ماهواره‌ای هم سپردند؟
با عرض شرمندگی باز هم انگشت اشاره به سمت و سوی وزارت ارشاد بر می‌گردد. اگر صداوسیما تبلیغات برخی فیلم‌ها را پخش نمی‌کند، دلیلش چیست؟ یا مثلا اگر سینماهای حوزه هنری در برخی مواقع اجازه اکران برخی فیلم‌های خاص در پردیس‌های سینمایی‌شان را نمی‌دهند به چه دلیل است؟
سازمان سینمایی قرار است به چه محصولاتی اجازه تولید بدهد؟ به فیلم‌هایی که خود مدیران هم از تماشایش خجالت می‌کشند؟ به فیلم‌هایی که شوخی‌های جنسی، در آنها بیداد می‌کند یا نظام اسلامی را به گوشه رینگ می‌برد؟
اشکال دقیقا از همان‌جایی شروع می‌شود که با تساهل و تسامح برخورد می‌شود و مجوز صادر می‌شود تا هر کالایی به اسم محصول فرهنگی تولید شود.
همین برخورد وارفته هم سبب می‌شود تا مدیران ارشاد قاطعیتی از خود نشان ندهند و همین امر هم به منزله چراغ سبزی برای دامن زدن به حضور غیرقانونی در تبلیغات ماهواره‌ای شده است.
