نخست وزير اسبق انگليس كه دوراني توانسته بود نام خود را به عنوان سازنده الگويي سياسي در انگليس معرفي كند درگذشت.
سخنگوي «مارگارت تاچر» نخستوزير سابق انگليس از مرگ وي خبر داد. تاچر نخستوزير انگليس در زمان جنگ ايران و عراق بود. مارگارت تاچر" نخست وزير اسبق انگليس درگذشت. گفتني است تاچر که به بانوي آهنين انگليس معروف بود، مدتها از بيماري رنج مي برد. مارگارت هيلدا رابرتز در ۱۳ اکتبر ۱۹۲۵ در «گرانتهام» شهر کوچکي واقع در ۱۵۰ کيلومتري شمال لندن متولد گرديد. مارگارت ابتدا ليسانس هنر از دانشگاه آکسفورد دريافت کرد و سپس در دو رشته شيمي و حقوق تحصيلات عاليه را ادامه داد و از هر دو فارغ التحصيل گرديد. بعد از آن به رياست گروه فارغالتحصيلان عضو حزب محافظهکار در دانشگاه آکسفورد انتخاب شد. در۱۹۵۱ با «دنيس تاچر» از مديران ثروتمند صنايع نفت انگليس ازدواج کرد و از آن پس به «مارگارت تاچر» مشهور شد. حاصل اين ازدواج يک دختر و پسر دوقلو بود. مارگارت مدتي مشغول به وکالت در دادگستري بود.
در ۱۹۵۹ به نمايندگي مجلس عوام انگليس انتخاب شد و در دولت حزب محافظهکار در ۱۹۷۰ سمت وزارت آموزش و پرورش را بر عهده گرفت. در ۱۹۷۵ به رهبري حزب محافظهکار انتخاب شد. اين نخستين بار در تاريخ انگلستان بود که يک زن رهبر يک حزب سياسي عمده اين کشور ميشد.
دوران نخست وزيري
در سوم مه ۱۹۷۹ با پيروزي محافظهکاران در انتخابات پارلماني مارگارت تاچر به سمت نخستوزيري انگلستان انتخاب شد.تاچر در نهم ژوئن ۱۹۸۳ براي بار دوم و در ۱۱ ژوئن ۱۹۸۷ براي بار سوم در اين سمت ابقا گرديد.
تاچر در سالهاي نخستوزيري خود تابع و همپيمان سياستهاي امريکا در اروپا بود. در چارچوب همين نگرش، وحدت پولي اروپا و يا پيمان اتحاديه اروپاي بدون مرز، با سياستهاي بازدارنده و کارشکني دولت تاچر در انگلستان مواجه بود. آن هم پيماني و اين بازدارندگي، سياست تاچر را در عرصه بينالمللي به عنوان «تاچريسم» شاخص کرده بود. تبعات فروپاشي کمونيسم و خاتمه جنگ سرد در اروپا که با خوشبيني همه دولتهاي اين قاره مواجه شد، در کابينه تاچر با نوعي ترديد و نگرش بدبينانه همراه بود. به همين دليل اتحاد دو آلمان، شکسته شدن ديوار بلند کمونيستي ميان شرق و غرب اروپا و رخدادهاي ديگر که محصول طبيعي خاتمه جنگ سرد بود، مورد استقبال تاچر قرار نگرفت و حزب تحت رهبري وي در ميان ساير احزاب سياسي اروپا به انفعال کشانده شد. اين عوامل، باعث بن بست سياسي تاچر شد و به اختلافات داخلي حزب محافظهکار دامن زد و سرانجام وي را وادار به استعفا و کنارهگيري از قدرت نمود.
وي سمت نخست وزيري را تا ۲۲ نوامبر ۱۹۹۰ بر عهده داشت و سپس در پي ۱۱ سال نخستوزيري و ۱۵ سال رهبري حزب محافظهکار از مقام خود استعفا داد و جاي خود را به «جان ميجر» وزير خزانه داري جوان کابينه خود سپرد. تاچر بعد از کنارهگيري از نخستوزيري به عنوان نماينده حزب محافظهکار در پارلمان باقي ماند و به فعاليتهاي سياسي خود ادامه داد. اما خط سياسي تاچر در دوران پس از وي يعني زمان نخستوزيري جان ميجر نيز ادامه يافت. وقتي ميجر در جريان انتخابات اول مه ۱۹۹۷ از رقيب خود توني بلر شکست خورد و با اين شکست به حاکميت ۱۸ ساله حزب محافظهکار بر انگليس خاتمه داد، منابع خبري و سياسي آن کشور از اين رويداد به عنوان پايان عصر تاچريسم بر انگليس ياد کردند. الگوي رفتار سياسي وي به « تاچريسم » معروف است .
او به دليل قاطعيت خود به بانوي آهنين مشهور بوده است. وي سياستي چند جانبه را در سياست خارجي انگليس اجرا كرد تا به احياي جايگاه انگليس در جهان بپردازد كه تا حدودي موفق بود. اقدامي كه نخست وزيران بعدي انگليس از جمله توني بلر نتوانستند اجرايي سازند.
چالش هاي مهم در زمان نخست وزيري جنگ مالويناس
جنگ مالويناس جنگی بود که بین بریتانیا و آرژانتین برسر مالکیت جزایر مالويناس و جزایر جورجیای جنوبی و ساندویچ جنوبی در سال ۱۹۸۲ صورت گرفت که مدت ۷۴ روز ادامه داشت و به مرگ ۲۵۵ بریتانیایی و ۶۴۹ آرژانتینی انجامید.
رويارويي با ايران
به فاصله ۱۰ روز پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، دولت جيمز کالاهان ـ نخستوزير وقت انگلستان ـ توسط وزير خارجه خود «ديويد اوئن»، دولت موقت مهندس مهدي بازرگان را به رسميت شناخت ولي ۲ ماه پس از اين شناسائي در ارديبهشت سال بعد مارگارت تاچر نخستوزير جديد انگليس اعلام کرد کشورش در باب شناسائي سياسي ايران تجديد نظر خواهد کرد. اين اعلام سرآغاز سياستي بود که تاچر طي ۱۱ سال زمامداري خود در قبال جمهوري اسلامي ايران در پيش گرفت.
اولين موضعگيري تاچر در برابر انقلاب اسلامي ايران اعلام موافقت کشورش با پيشنهاد بعضي مقامات امريکايي دائر بر لزوم حمله نظامي به ايران در پاسخ به تصرف سفارت امريکا در تهران بود. به همين دليل در فروردين ۱۳۵۹ از درخواست امريکا براي پيوستن به تحريم اقتصادي ايران حمايت کرد و در ارديبهشت ۱۳۵۹ از مداخله نظامي امريکا در طبس حمايت کرد.
چند روز پس از اين حمله، سفارت ايران در لندن هدف حمله تروريستي قرار گرفت و سبب کشته شدن ۲ ديپلمات ايراني به نامهاي لواساني و صمدزاده گرديد.
در سال ۱۳۶۰ کنسولگري ايران در منچستر و دفتر هواپيمايي ايران در لندن سه بار مورد حمله و اشغال قرار گرفتند. در خرداد ۱۳۶۳ دولت تاچر ۵ ديپلمات ايراني را از انگلستان اخراج کرد که با عکسالعمل متقابل ايران مواجه شد.
حامي سلمان رشدي
انتشار کتاب «آيات شيطاني» توسط سلمان رشدي و حمايت دولت تاچر از اين اقدام و سپس فتواي امام خميني(ره)مبني بر مهدورالدم بودن نويسنده کتاب، تنش بزرگي در روابط ايران و انگليس به وجود آورد. پس از آن با مصوبه مجلس شوراي اسلامي ايران در شانزدهم ارديبهشت ۱۳۶۸ روابط دو کشور به طور کامل قطع شد. در اين سال عليرغم اظهارات داگلاس هرد وزير امور خارجه وقت انگليس مبني بر بهبود روابط دو کشور، تاچر ايران را کشوري تروريست معرفي کرد و از سخنان سيد علي خامنهاي رهبرمعظم انقلاب مبني بر ابقاي حکم فتواي امام خميني انتقاد کرد در همين سال تعداد ۲۴۸ نفر از نمايندگان مجلس عوام انگليس طي بيانيهاي خواستار اخراج ايران از سازمان ملل و جايگزيني نماينده سازمان مجاهدين خلق در آن سازمان شدند.
اما پس از ۱۳۶۸ (۱۹۸۹م.) روابط دو کشور به سمت تشنجزدايي پيش رفت. به دنبال پوزش مقامات انگليسي و اعتراف آنها مبني بر احترام به دين اسلام، با مجوز شوراي عالي امنيت ملي طي اعلاميهاي وزارت امور خارجه در مهر ۱۳۶۹ برقراري روابط سياسي دو کشور را اعلام کرد.
حمايت از صدام
در جريان حمله رژيم بعثي عراق به ايران دولت تاچر اعلام بي طرفي کرد. اما طبق اسناد منتشر شده از مرکز اسناد ملي انگليس ، دولت مارگارت تاچر در اواخر سال ۱۹۸۰ تا اوايل ۱۹۸۱ ، علاوه بر فروش تسليحات نظامي، براي عراق پايگاه نظامي دريايي و هوايي ايجاد کرده بود. اين اقدام انگلستان در حالي صورت گرفت که اين کشور قطعنامه شوراي امنيت را درباره ضرورت خودداري از هر اقدامي که به تنش بيشتر و گسترش جنگ مي انجامد، امضا کرده بود.