دو روز پیش اعضای مذاکره کننده ایران و ۱+۵ پس از چند ساعت در جلسه کمیسیون مشترک برجام بیانیه پایانی خود را منتشر کردند که به نظر می‌رسد باز هم دستاوردی تقریباً هیچ برای مذاکره کنندگان کشورمان به همراه داشت.
نقض توافق هسته‌ای از سوی آمریکا از ابتدای اجرایی شدن برجام شروع شد این روند ادامه یافت تا اینکه با تصویب قانون آیسا آمریکا رسما بر نقض برجام مهر تایید زد؛ البته آن‌ها در ادعاهایی واهی زیر بار این نقض و بی‌تعهدی نمی‌روند.
قرار بود با متعهد شدن طرف مقابل تحریم‌های ضد ایرانی لغو و مبادلات پولی بانکی و اقتصادی تهران با همه کشورهای جهان به سهولت صورت گیرد، حال که یکسال از اجرای برجام می‌گذرد نه تنها هیچ‌کدام از این وعده‌ها محقق نشده، بلکه بهبود وضعیت اقتصادی درکشورهمچنان درسودای اجرایی شدن برجام از سوی ۱+۵ به سر می‌برد!
درچنین شرایطی جمهوری اسلامی با شکایت از آمریکا اعتراض خود را نسبت به اقدام این کشور اعلام داشت که نشست کمیسیون مشترک برجام در وین به دنبال همین شکایت میان طرف ایرانی و ۱+۵برگزار شد.
حداقل انتظار این بود که در این نشست قاطعیت تیم مذاکره کننده کشورمان به تصمیمات جدی نشست به ملزم کردن آمریکا در قبال تعهداتش بینجامد اما در بیانیه پایانی این نشست، هیچ اشاره‌ای به اینکه آمریکا باید به تعهدات خود در برجام پایبند باشد، نشده است.
متن بیانیه به چنین است؛
ریاست کمیسیون مشترک متشکل از گروه ۱+۵، اتحادیه اروپا و ایران از طرف خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی، توسط خانم هلگا اشمیت، رئیس امور خارجی اتحادیه، صورت پذیرفت و جلسه در سطح معاونان و مدیران سیاسی کشورهای عضو برجام بود. کمیسیون مشترک مشخصاً به منظور بررسی نگرانی‌های مطروحه از سوی ایران طی نامه تاریخ ۱۶ دسامبر آقای ظریف، وزیر امور خارجه ایران خطاب به خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا، به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک، تشکیل شد.
طبق درخواست ایران، قبل از نشست کمیسیون مشترک یک نشست گروه کاری رفع تحریم‌ها نیز در سطح کار‌شناسی تشکیل گردید.
همه طرف‌های برجام مجدداً بر تعهد قاطع خود به تداوم اجرای کامل و موثر برجام تصریح کردند.
کمیسیون مشترک ضمن تأکید مجدد بر اهمیت تعهد‌ها مرتبط با رفع تحریم‌ها وفق برجام، به ویژه در ارتباط با قانون آیسا، تضمین‌های ارائه شده توسط ایالات متحده را مبنی بر اینکه تمدید قانون تحریم‌های ایران به هیچ عنوان تأثیری بر فرایند رفع تحریم‌هایی که ایران طبق برجام از آن‌ها بهره‌مند می‌شود نداشته و به هیچ روی محدودیتی برای شرکت‌ها از حیث انجام مراودات بازرگانی با ایران ایجاد نخواهد کرد، مورد توجه قرار داد.
کمیسیون مشترک همچنین تعهدات طرف‌های برجام مبنی بر رفع تحریم‌ها به صورت مستمر به ویژه طبق بند ۲۱ برجام را مجدداً مورد تأکید قرار داد. از فرصت برگزاری این جلسه کمیسیون برای بررسی برخی موضوعات هسته‌ای برجام نیز استفاده شد. این بیانیه مطبوعاتی بی‌ثمر بودن شکایت ایران را نشان می‌دهد، در واقع کمیسیون به این نتیجه نرسیده که آمریکا با تمدید قانون آیسا برجام را نقض کرده است و تنها بر این نکته تأکید می‌کند که همه طرف‌های برجام مجدداً بر تعهد قاطع خود به تداوم اجرای کامل و موثر برجام تصریح کردند
این تصریح و تأکید، از سوی ایران همچنان ادامه دارد و به تعهدات خود پایبند است، اما طرف مقابل که اصلی‌ترین آن آمریکا است و به واسطه آن کشورهای اروپایی هم از آن تبعیت می‌کنند، برجام را اجرا نمی‌کنند.
نکته قابل توجه اینکه خبرگزاری رویترز به‌نقل از دیپلمات‌های ایرانی و روسی مدعی شد ایران برای جلوگیری از اخلال در برجام از پافشاری بر سر شکایتش در خصوص اقدام آمریکا در تمدید «قانون تحریم‌های ایران» خودداری ورزیده است.
این خبرگزاری انگلیسی برای اثبات این مدعا به اظهارات سیدعباس عراقچی در جمع خبرنگاران استناد کرده که گفته ایران قصد ندارد موضوع مربوط به تمدید این قانون ضدایرانی (آیسا) را به کمیسیون حل اختلاف برجام ارجاع دهد.
در همین رابطه «ولادیمیر وارونکوف» نماینده روسیه در سازمانهای بین‌المللی واقع در وین گفت: قانون آیسا، قانون مطلوبی نبود، اما کار از کار گذشته است.
به نظر می‌رسد شرایط توافق هسته‌ای همینگونه که هست برای ایران ادامه پیدا خواهد کرد و از نتایج برجام چندان منتفع نخواهد شد، چرا که ابزار مناسبی در توافق هسته‌ای فراهم نشده تا اگر طرف مقابل ایران، بدعهدی کرد، بتوان آن را یا به اجرای تعهداتش وادار ساخت یا جریمه اقدام غیر قانونی خود را تقبل کند و بپردازد.
بار دیگر به غربی‌ها امتیاز دادیم
نماینده مردم در مجلس گفت: بر اساس اخبار واصله، ایران در نشست کمیسیون برجام پذیرفته که ذخیره اورانیوم غنی شده خود را از ۳۰۰ کیلو به ۲۰۰ کیلو کاهش دهد و سایت نطنز هم پاکسازی اورانیوم صورت گیرد، که این مسئله نشان می‌دهد که ما بار دیگر به غربی‌ها در حوزه هسته‌ای امتیاز داده‌ایم.
سید محمدجواد ابطحی در گفت‌و‌گو با خانه ملت، با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام و بیانیه پایانی این نشست، گفت: زمانی که در توافق هسته‌ای ما می‌پذیریم که تمام تصمیم‌گیری‌ها درباره فرایند شکایت از کشورهای ناقض برجام، بر عهده کمیسیون مشترک باشد، نباید توقعی بیشتر از نتایج جلسه داشته باشیم، زیرا اعضای این کمیسیون کشورهای اروپایی هستند که عملا تحت نفوذ و فشار ایالات متحده قرار دارند.
نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: بر اساس بیانیه کمیسیون مشترک برجام، تصویب آیسا نقض برجام محسوب نمی‌شود، چون آمریکا نمی‌خواهد آن را اجرایی کند، حال چه تضمینی است که ایالات متحده این قانون را بر علیه ایران عملیاتی نکند.
وی افزود: نتایج نشست نشان می‌دهد که هنوز خوش‌بینی به آمریکا در میان برخی از مسئولان کشورمان وجود دارد، از طرف دیگر شاهد انتشار اخباری از سوی رسانه‌های غربی بودیم که بر اساس آن ایران دراین نشست پذیرفته که ذخیره اورانیوم غنی شده خود را از ۳۰۰ کیلو به ۲۰۰ کیلو کاهش دهد و سایت نطنز هم پاکسازی اورانیوم صورت گیرد، که این مسئله نشان می‌دهد که ما بار دیگر به غربی‌ها در حوزه هسته‌ای امتیاز داده‌ایم. ابطحی ادامه داد: به نظر من با توجه به اهمیت نشست کمیسیون برجام، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس باید نشست ویژه‌ای را با حضور مسئولان وزارت خارجه برگزار کند و قطعا ما این پیشنهاد را به رئیس مجلس نیز ارائه خواهیم داد.
عقب نشینی آمریکا از رویکردهای ضدبرجامی
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: محورهای بیانیه پایانی کمیسیون مشترک نشان می‌دهد که گروه ۱+۵ به خوبی می‌دانند که اجرای قانون ایسا نقض برجام محسوب می‌شود و در بیانیه نیز سعی شده که بر پایبندی کشور‌ها بر اجرای تعهداتشان در حوزه رفع تحریم‌ها تأکید شود.
مرتضی صفاری نطنزی، با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام و بیانیه پایانی این نشست، گفت: گروه ۱+۵ در نشست دیروز بر اهمیت پایبندی تمام کشورهای به اجرای برجام تأکید کردند و این مسئله قطعا امر مثبتی در این عرصه محسوب می‌شود.
نماینده مردم نطنز در مجلس شورای اسلامی، گفت: آمریکایی‌ها در این حوزه نیز تأکید کردند که برای بی‌اثر کردن اجرای قانون ایسا بر روند رفع تحریم‌ها تلاش می‌کنند، البته هیچ وقت نمی‌توان به اظهارات و وعده‌های آمریکایی‌ها اعتماد کرد، اما اعتراف این کشور به آثار منفی قانون ایسا بر برجام خود دارای اهمیت است.
وی گفت: به نظر من محورهای بیانیه پایانی کمیسیون مشترک نشان می‌دهد که گروه ۱+۵ به خوبی می‌دانند که اجرای قانون ایسا نقض برجام محسوب می‌شود و در بیانیه نیز سعی شده که بر پایبندی کشور‌ها بر اجرای تعهداتشان در حوزه رفع تحریم‌ها تأکید شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، ادامه داد: در بحث رویکرد آمریکایی‌ها نیز به نظر می‌رسد که ایالات متحده در نشست مذکور نسبت به اقدامات این کشور در حوزه برجام به ویژه تصویب قانون ایسا عقب‌نشینی کرده است.
برجام ایران را به اهدافی که تعریف کرده بود نرساند
رئیس کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: برجام نتواست ایران را به اهدافی که تعریف کرده بود برساند چرا که آمریکایی‌ها به ۵۰ درصد تعهداتشان پایبند نبودند. محمدجواد کولیوند، با اشاره به سالگرد اجرایی شدن توافق هسته‌ای اظهار داشت: برجام توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی، بازه زمانی ۱۰ ساله دارد که می‌تواند تا ۱۵ سال تمدید شود، بنابراین برجام در قالب برنامه تعریف می‌شود که ملزوماتی برای آن دیده شد.
نماینده مردم کرج و اشتهارد در مجلس دهم شورای اسلامی ادامه داد: در باید و نباید‌های برجام، بخشی که به ایران مربوط می‌شد ۱۰۰ درصد اجرایی شد اما بخشی که باید از سوی کشورهای گروه ۱+۵ اجرایی می‌شد، با کم و کاست‌هایی عملیاتی شد.
وی گفت: بخش‌های نفت و انرژی از سوی غرب اجرا شد اما در حوزه بانک‌ها آمریکا به ایران نارو زد، همچنین در خصوص لغو تمدید تحریم‌های گذشته از جمله قانون ایسا با بدعهدی آمریکایی‌ها مواجه شدیم و خلف وعده کرد. در کنگره نیز ۹۹ نفر از دموکرات‌ها و جمهوری خواه‌ها تمدید این قانون را امضا کردند که حاکی از مخالف با برجام در پشت صحنه است.
این نماینده افزود: خلف وعده‌های آمریکا باید برای کشورهای دیگر ۱+۵ درس عبرت شود و بدانند اگر می‌خواهند برای اقدامات دیگر با آمریکا همراه و هم مسیر شوند متوجه باشند که واشنگتن غیرقابل اعتماد است.
کولیوند تاکید کرد: ایران باید در زمینه برنامه‌های صنعت هسته‌ای از جمله غنی‌سازی، آب سنگین و اورانیوم بر اساس چارچوب‌های تعریف شده در برجام اقدام متقابل داشته باشد برجام به دلیل بدعهدی آمریکایی‌ها، ما را به اهدافمان نرساند. رئیس کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: از ۱۰۰ به برجام نمره ۵۰ می‌دهم چرا که ۵۰درصد به نفع ایران تمام شد اما در نیمی دیگر آن از جمله مسائل مالی با خلف وعده‌ها و ناروهای آمریکا مواجه بودیم. گفتنی است همچنان آمریکایی‌ها در برجام بدعهدی می‌کنند و گویا قرار نیست که این توافق برای جمهوری اسلامی ایران ثمر و نتیجه خوبی داشته باشد.
