"تهران - میدان فردوسی؛ مورخ ۳ مهرماه ۹۷". دلار لحظهای نوسان میکند و با این لجام گسیختگی یارای مقاومت کسی در این خصوص وجود ندارد. فعالان و تجار این بازار هم دست از کار کشیده و پروزا لحضهای آن را نظاره میکنند اما اینکه تا چه حد باید به رشد قیمت دلار چشم دوخت چیزی است که همگان مایلند تا از آن بدانند.
فعالان بازار میگویند هیچ آینده قابل قبولی را نمیتوان برای این بازار متصور بود چراکه پشت سبز کاغذی هر روز نقشه حرکتی خود را عوض کرده و به یکم شکل رشد میکند. در کنار این هاج و واجی معاملهگران و فعالان این بازار اما همچنان دنیا به کام دلالانی است که در کوچه پسکوچههای این بازار در میان مردم میچرخند و مبادله میکنند. البته این معاملات گاهی از خیابان فردوسی پار را فراتر گذشته و به کوچه پسکوچههایی روانه میشود که حتی خود دلالان هم گاهی با ترس و لرز در آنجا داد و ستد میکنند.
نکته قابل تامل در این بین آن است که فعالان آن نیز از چنین بازاری به عنوان یک قمارخانه یاد میکنند و میگویند؛ بازار ارز آنقدر با وضعیت ناپایدار، غیرقابل پیشبینی و با نرخهای غیرمنطقی و فروشهای فردایی پیش میرود که بیش از یک بازار عرضه و تقاضایی، شبیه بازاری است که روی شرطبندی میچرخد.
روز گذشته بار دیگر بازار ارز با اتفاقات خاصی روبهرو بود به طوریکه بازار کار خود را با ۱۶ هزار و ۱۰۰ شروع کرد، اما این روند پایدار نبود و برای ساعتی تا ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان ریزش داشت اما این ریزش هم دوامی نیاورد و باز هم روند صعودی را از سر گرفت به طوریکه این روند در فاصلهای کوتاه متوقف و بار دیگر با رشدی سریع به ۱۶ هزار و ۶۰۰ تومان رسید، این نرخ هم کمتر از یک ساعت دوام داشت و مجدد تا ۱۶ هزار و ۲۰۰ تومان کاهش یافت. یورو هم همین وضعیت را داشته است؛ بهگونهای که این ارز که روز دوشنبه از حدود ۱۶ هزار و ۸۰۰ تا ۱۹ هزار تومان قیمت خورده بود، دیروز را با نرخی در حدود ۱۷ هزار و ۹۰۰ آغاز و تا ۱۹ هزار تومان نرخگذار و معامله شده است، البته در این بین ریزش قیمت و برگشت هم برای آن ثبت شد. نوسان به حدی بود که صرافان برای ساعتی حتی معاملات را متوقف کرده بودند.
به گفته فعالان این بازار، وضعیت بازار به قدری متشنج است که انتظار رشد قیمت در روزهای پیشرو و جو روانی حاکم بر بازار باعث شده تا مردم حتی بدون حضور برای دریافت ارز، پول آن را واریز کرده و فقط خرید کنند و در فرصتی دیگر بیایند و ارز خود را تحویل بگیرند.
در این فضایی که تقاضا بالاست و از خانهدار تا سرمایهگذار برای خرید ارز به بازار آمدهاند، فضایی برای سوءاستفاده دلالان هم فراهم شده است. فعالان بازار در این باره میگویند "متاسفانه در کنار تمامی عواملی که بازار ارز را تحت تاثیر قرار میدهد، در مواردی برخی دلالان گردش بازار را در دست میگیرند و به آن جهت میدهند، به خصوص اکنون که در شرایط خاص سیاسی قرار داریم با پراکنده کردن خبرهای منفی و مثبت و جو دادن در گروهها و کانالهای ارزی در شبکههای اجتماعی، هیجان ایجاد کرده و مسیر معاملات را تغییر میدهند؛ به طوری که شاهدیم به یکباره بازار با هجوم برای خرید و گاهی برای فروش مواجه میشود که خود عامل نوسان تند قیمت خواهد بود. "
همچنین صرافان عنوان میکنند "نباید از معاملات فردایی و یا همان قمابازی این گروهها غافل ماند، اینکه برای فردا بدون هیچ دریافت و پرداختی نرخ تعیین میکنند خود بازار را تحتالشعاع قرار داده و به ویژه افراد غیرحرفهای را درگیر نوسان قیمت میکند در حالی که در این بین عمده آنچه میگذرد به نفع همین دلالان تمام میشود."
این در شرایطی است که فعالان بازار ارز عدم کنترل و نظارت کافی بر بازار را یکی از مهمترین دلایل به هم ریختگی آن و اوضاع نامناسب فعلی میدانند و تاکید دارند تا زمانی که سیاستهای فعلی ارزی برای بازار آزاد در حال اجراست نباید انتظاری غیر از شرایط موجود داشت.
دلارهای صادراتی که نیمایی نشد
این اتفاقات در حالی رخ داده که در روزهای اخیر رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد از ابتدای امسال تا ۲۳ شهریورماه حدود ۲۲.۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتهایم اما تاکنون فقط چهار میلیارد دلار ارز صادرکنندگان به سامانه نیما تزریق شده است.
به گفته وی در حدود یک و نیم ماه گذشته ۳.۸ میلیارد دلار ارز صادرکنندگان در سامانه نیما عرضه شده که بیش از ۸۰ درصد آن توسط شرکتهای پتروشیمی تزریق بوده و انتظار این است که بقیه صادرکنندگان نیز به شرایط خاص اقتصاد کشور و نیاز به بازگشت ارز صادرکنندگان توجه کنند. وی همچنین عنوان کرد که بخشنامهای برای اخذ تعهد از صادرکنندگان ابلاغ شده و همه تلاش دولت این است که با وجود فشاری که دولت آمریکا برای محدود کردن منابع درآمدی کشور اعمال میکند، راههای مختلفی از سوی وزارت نفت و بانک مرکزی پیگیری شود تا تاثیری در درآمدهای ارزی ایجاد نشود.
در کنار ایننگاه متولیان اما صادرکنندگان پتروشیمی همچنان باتوجه به نوسانات قیمت ارز و برای جلوگیری از کاهش درآمد خود رغبتی به عرضه ارز خود در بازار نداشته و اینگونه تصور میکنند که سیاستهای متولیان دراین زمینه نیز با شکست مواجه خواهد شد و با راههای مدنظر خود میتوانند همچنان عرضه ارز را به تعویق بیاندازند بیآنکه نیاز باشد به کسی پاسخگو باشند.