در میان شخصیت های معاصر جهان اسلام شاید تنها یک فرمانده نظامی به شکل متمایز و برجسته در میان دوستان و دشمنان کشورمان شناخته شود و آن کسی نبود جز سردار قاسم سلیمانی.
در حالی به سالگرد برزگداشت شهادت این شهید معزز نزدیک می شویم که اثرات حضور این شهید نه تنها برای ایرانیان بلکه برای دیگر کشورها ملموس و آشناست.
این شهید، تنها در میادین نبرد عراق یا سوریه حاضر نبود، بلکه فرمانده نظامی متمایز و استراتژیست برجسته و هوشمند در دیگر جبهه‌های درگیر با دشمنان کشور به شمار می رود و ویژگی اخلاقی و شخصیتی بر محبوبتش میان رزمندگان افزوده است.
سردار حسین علایی فرمانده اسبق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک سخنرانی در این باره گفت: من از سال ۱۳۶۰ یعنی از سال اول جنگ سردار سلیمانی را می شناسم و مدت‌های زیادی از نزدیک با هم کار کرده‌ایم. او را در شمار ۱۰ فرمانده برجسته دوران جنگ می‌دانم که توانستند تمامیت ارضی ایران را حفظ کرده و اجازه ندهند صدام و حکومت عراق خاک ایران را در اشغال خود نگه دارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی زمانی او را "شهید زنده" نامیده بودند. اما عنوانی که او خود را به آن ملقب می‌کرد "سرباز صفر ولایت" بود و در عمل و گفتار نیز نشان داد که پیرو ولایت.
با این حال این فرمانده بزرگ توانست بعد از جنگ نیز با بهره گیری از مفهوم «قدرت نرم» توانایی و همبستگی میان مسلمانان را در لایه‌های عمیق تفکر مردم منطقه و جهان جای دهد به شکلی که رهبر معظم انقلاب در باره این شهید تاکید کردند: شهید سلیمانی نرم‌افزار مقاومت و الگوی مبارزه را در میان ملت‌های اسلامی رایج کرد.
*میراث سلیمانی برای منطقه
ملت‌های عربی و اسلامی هیچگاه نباید خاطره فداکاری‌ها و مجاهدت‌های شهید سلیمانی در میانه نبرد را از یاد ببرند، او حتی در مقابله با یکی از خطرناک‌ترین فرزندان دنیای استکبار یعنی تروریست‌های داعشی نیز موفق عمل کرد و توانست در عراق و سوریه با مدیریت بی‌بدیل خود، مردم بی‌پناه این کشورها را از دست مزدوران غرب و کشورهای مرتجع عربی برهاند و داعش را که ادعای خلافت و حکومت داشت، آواره بیابان‌ها و کوه‌های صعب‌العبور کند.
عبدالکریم بن عبدالله الشرعی عضو انجمن علمای یمن در خصوص میراثی که سردار سلیمانی برای نسل‌های بعدی در جهان عرب و اسلام باقی گذاشت گفت: سردار سلیمانی فرهنگ قرآنی و ایمان محمدی و ماهیت دین اسلام را به جهانیان منتقل کرد. وی فرهنگ دوستی و مهربانی و عطوفت با کسانی که در جبهه جهاد و مقاومت حضور دارند را منتقل کرد.
وی با اشاره به اینکه این سردار بزرگ ایرانی به صورت شخصی و بدون محافظ و یا همراه، با لباس‌های غیر نظامی معمولی برخلاف دیگر فرماندهان تردد می کرد، افزود: سردار سلیمانی، فرمانده، استراتژیست و ناظر بر روند آموزش و مسلح کردن نیروها و اجرای عملیات رزمی در سوریه، عراق، لبنان و فلسطین بود. وی در میان دشمنان امت اسلامی ترس و وحشت انداخت و تمام معادلات و حساب و کتاب‌های آنها را برهم زد.
فوائد ایزدی استاد دانشگاه تهران نیز در باره او اینگونه تحلیل کرد: شهید سلیمانی یکی از افراد شاخص در محور مقاومت بود که آمریکا هزینه‌های بسیاری را برای مقابله او متحمل می‌شد. وقتی از آمریکایی‌ها پرسیدند که شما با هزینه نظامی چند هزار میلیارد دلاری و صدبرابر ایران چرا نمی‌توانید قدرت نفوذی برابر ایران در منطقه خاصه سوریه داشته باشید، آنان به نام سردار سلیمانی اشاره کردند و او را دلیل بر هم خوردن معادلات خود دانستند.
*محبوب دلها
«فرمانده سایه»،«ژنرال بین‌المللی»، «شبح فرمانده»، «فرمانده مرموز»،«کابوس دشمن»،«مالک اشتر زمان»،«ژنرال حاج قاسم» و چندین لقب دیگر که مخالفان و هوادارانش به او می‌دادند همه نشان از شهرت شهید سلیمانی در داخل و خارج کشور دارد.
علاوه بر قدرت تحلیل و مدیریت مؤثر صحنه‌های جنگ، سردار سلیمانی با فضائل و ویژگی‌های اخلاقی و اسلامی خود توانست به راحتی جایگاه ویژه‌ای را در قلوب مردم در کشورهای اسلامی ایجاد کند و آنطور که تحلیلگران عراقی و غربی تأکید کرده‌اند، تصمیم ترامپ برای به شهادت رساندن سپهبد سلیمانی، نه تنها نفوذ ایران و نائبان این کشور در منطقه را تضعیف نکرد بلکه موجب تقویت آن نیز شده است.
روزنامه انگلیسی فاینشنال تایمز به نقل از یک مقام عراقی در این باره نوشت: ترامپ، زحمات و وظایف سپهبدسلیمانی را در عراق تسریع بخشید. آنها (واشنگتن) به واسطه آنکه درکی از عراق نداشتند، این هرج و مرج را به راه انداختند.
سردار سلیمانی همواره خود را یک شریک مؤثر و فعال برای نظامیان در میادین نبرد و یک فرمانده متواضع، معلم آموزشی و یک سرباز خدمت گذار برای نظام و کشور می‌دانست و در عین حال توجه ویژه‌ای به خانواده‌های بی سرپرست و یتیمان داشت و بر تأمین مایحتاج آنها نظارت داشت.
عبدالکریم بن عبدالله الشرعی عضو انجمن علمای یمن در این باره گفت: او ویژگی‌های اخلاقی و دینی را باهم یکجا داشت و خیلی زود با فرماندهان رده بالا و نظامیان رده پایین ارتباط برقرار می‌کرد.
«رافائل مائوریللو»، اسلام‌شناس و تحلیلگر ایتالیایی نیز درباره این شخصیت برجسته ایرانی گفت: سردار سلیمانی شخصیتی بسیار مهم بود و در امنیت منطقه، به ویژه نابودی داعش، نقش برجسته‌ای داشت. هر چند آمریکا مدعی داشتن نقش اصلی در نابودی داعش است، اما همه می‌دانند که سردار سلیمانی بیشترین تأثیر را در این امر داشته است.
وزارت دفاع روسیه نیز به دنبال ترور شهید سلیمانی در اطلاعیه‌ای با محکومیت این اقدام امریکا نوشت: ژنرال سلیمانی یک رهبر نظامی آگاه و دارای اعتبار شایسته و نفوذ فراوان در سراسر منطقه خاورمیانه بود.
در این اطلاعیه تاکید شده بود که مدت‌ها قبل از تشكيل به اصطلاح «ائتلاف بين الملل به رهبری آمريكا، تحت رهبری مستقیم سردار سليمانی مقاومت مسلحانه در برابر گروهک‌های تروريستی بين المللی داعش و القاعده ( سازمان های ممنوعه در روسیه) در سوريه و عراق شکل گرفت.
حتی رسانه ها خبر دادند که مردم امریکا در ۴۰ نقطه از این کشور در مخالفت با تصمیم دولت امریکا برای ترور شهید سلیمانی دست به تظاهرات زدند.
در گزارش‌هایی که در اعتراض سفر بن سلمان به پاریس و تظاهرات در حمایت از مردم یمن انجام شده بود هم پرچم‌هایی از حزب‌الله و جبهه مقاومت در بین مردم وجود داشت و هم عکس سردار سلیمانی در دستان معترضان فرانسوی دیده می شد.
در اعتراضات امریکا علیه نژادپرستی نیز پلاکارد معترضانِ آمریکایی به نقل از (سخن سید حسن نصرالله)، که ترامپ را به شدت تحقیر کرده بود به چشم می خورد که روی آنها نوشته بود: ارزش کفش سردار سلیمانی، از سر ترامپ بیشتر است.
همچنین خبرگزاری‌ها گزارش دادند که بعد از شهادت این قهرمان ملی، تصویر سردار سلیمانی که روی یک بیلبورد بزرگ در یکی از خیابان‌های غزه نصب شده بود حاوی جملاتی از «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در توصیف سردار سلیمانی بود خشم رژیم صهونیستی را برانگیخت.
در همین زمینه «آویخای ادرعی» سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی در حالی که به شدت از نصب تصویر سردار سلیمانی در نوار غزه خشمگین بود با انتشار توئیتی اعلام کرد، یک سؤال از آقایان، «آیا انتظار دارید افکار عمومی عربی با شما و مسئله شما همدردی کنند، در حالی که تصویر ژنرال قاسم سلیمانی در خیابان‌های غزه است؟!»
نگاه رسانه‌های دنیا
قدرت سردار سلیمانی، موضوعی بود که نه تنها مردم ایران و منطقه نسبت به آن اطمینان کامل داشتند بلکه از نگاه رسانه‌های غربی نیز او شخصیتی مقاوم، استوار و محبوب بود.
روزنامه لوموند در گزارشی از قدرت سردار سلیمانی نوشت: قاسم سلیمانی قدرتمندترین مرد خاورمیانه ۳۷ سال با جنگ زندگی کرده است. اولین رویارویی او با جنگ به سال ۱۹۸۰ بر می‌گردد. زمانی که خودش را متعهد کرد تا از نظام انقلابی بسیار جوان ایران که مورد تهدید و اشغال دیکتاتور عراق صدام حسین قرار گرفته بود دفاع کند .
این روزنامه با اشاره به اینکه شهید قاسم سلیمانی به آنچه در ادبیات رسمی ایرانی «محور مقاومت» نامیده می‌شود استحکام بخشید، افزود: سلیمانی در منطقه به یک شخصیت محبوب مردمی تبدیل شده بود و آرزوی بودن کنار او و گرفتن عکس سلفی با او در خطوط جنگ و نبردهای مختلفی از سوی رزمندگان دیده می شد.
روزنامه نیویورک‌تایمز نیز با اشاره به محبوبیت سردار سپهبد قاسم سلیمانی نوشت: سردار سلیمانی در داخل ایران بعنوان یکی از محبوب‌ترین چهره‌ها شناخته شده بود غلبه بر قدرت نمادین وی در منطقه به ویژه در میان گروه‌های شیعه عرب در عراق و لبنان دشوار است. وی از لبنان گرفته تا یمن، بعنوان چهره قدرت ایران و اسلام شناخته شده بود.
روزنامه الاخبار لبنان نیز در مورد او تاکید کرد: سردار سلیمانی در عراق به مانند شبحی بود که آمریکایی‌ها هر چه به دنبال او گشتند، پیدایش نمی‌کردند، اما او در همه جا بود. حتی سردار سلیمانی به منطقه حفاظت شده سبز بغداد که محل حضور مقامات آمریکایی و بغدادی بود هم رفت، اما آمریکایی‌ها متوجه حضور سردار در این منطقه نشدند.
این روزنامه افزود: دایره نفوذ سلیمانی شامل تمام مناطق می‌شود، از پاکستان و افغانستان گرفته تا تونس و یمن؛ و در سرزمین شامات به «حاج» معروف است.
*نگاه دشمنان
دشمنان ایران معتقد بودند که بی‌شک نقش و نفوذ گسترده سردار قاسم سلیمانی بیشتر از هر کشور دیگری در منطقه، در عراق سابقه و پایگاه داشت.
در حقیقت تعریف و تمجید دشمنان درجه یک نظام از شخصیت این شهید بزرگ و اذعان آنها به تأثیرگذاری و نفوذ بی‌مانند او در عرصه‌های مختلف منطقه‌ای نشان از نقش تعیین کننده‌ای داشت که در تحولات منطقه ایفا می‌کرد.
«دکستر فیلکینز» نویسنده مجله آمریکایی نیویورکر در گزارش بیش از ۱۰ هزار کلمه‌ای خود در معرفی این فرمانده ایرانی، به او لقب «فرمانده سایه‌ها» (Shadow Commander) یا «فرمانده پنهان» را داد. این لقب سپس بارها و بارها در رسانه‌های دیگر از مجله آمریکایی آتلانتیک گرفته تا خبرگزاری فرانس۲۴ فرانسه و جاهای دیگر تکرار شد تا بر نقش نسبتاً پنهان قاسم سلیمانی به عنوان «فرمانده ایرانی‌ای که دارد خاورمیانه را بازطراحی می‌کند» تأکید شود.
وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت: قاسم سلیمانی در اوایل سال ۲۰۰۸ از طریق احمد چلبی، سیاستمدار عراقی، پیامی به ژنرال پترائوس فرستاده و بنا به گفته یکی از مقامات مطلع، در این پیام آمده، «ژنرال پترائوس، شما باید بدانید که من، قاسم سلیمانی، سیاست ایران در خصوص موضوع عراق، لبنان، غزه و افغانستان را کنترل می‌کنم.»
سال ۲۰۱۸ میلادی هم مجله «فارن پالسی» در گزارش سالانه خود در مقاله‌ای به عنوان معرفی متفکران برتر جهان در عرصه‌های گوناگون، از قاسم سلیمانی به عنوان یکی از ۱۰چهره و متفکر برتر عرصه دفاعی و سیاسی نام برد.
درگزارش این نشریه درباره سردار سلیمانی آمده بود: «قاسم سلیمانی بیش از بیست سال است که هدایت‌گر اصلی عملیات نظامی ایران است. اما در تمام این مدت هیچگاه جایگاهش مانند امروز مهم و برجسته نبوده... اثر انگشت و رد حضور این سردار ایرانی در کشورهایی که ایران در آنها فعالیت و نفوذ دارد، دیده می‌شود. این حضور از یمن و عراق گرفته تا سوریه وجود دارد. اکنون در واقع سلیمانی پاسخی برای تهدیدهای ترامپ علیه ایران است.
شبکه «بی‌بی‌سی دو» انگلیس در سال ۲۰۱۹ نیز مستندی یک‌ساعته را تحت عنوان «فرمانده سایه‌ها: مغز متفکر نظامی ایران» پخش کرد که بار دیگر روی نقش سردار سلیمانی در تحولات خاورمیانه و توصیف مقامات ارشد سابق آمریکا مانند ژنرال «دیوید پترائوس» فرمانده سابق سربازان آمریکایی و «استنلی مک‌کریستال» فرمانده سابق عملیات‌های ویژه آمریکا در عراق درباره شخصیت حاج قاسم و تجربه برخورد یا مقابله با او تمرکز داشت.
«دانی یاتوم» رئیس سرویس امنیت موساد بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۸ و مشاور امنیتی «ایهود باراک» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ در مورد این سردار بزرگ ایران گفت: «هر وقت از مداخله [نظامی] ایران [در هر کجای دنیا] صحبت می‌کنید، مغز متفکر پشت آن قاسم سلیمانی است و آن کسی این مداخله را رهبری می‌کند هم قاسم سلیمانی است.»
«دیوید پترائوس» فرمانده سابق نیروهای آمریکایی مستقر در عراق درباره مواجهه با سردار قاسم سلیمانی گفته بود: «ما قاسم سلیمانی را یک انسان بسیار توانمند، کاریزماتیک، ماهر، از نظر حرفه‌ای شایسته و... [از دیدگاه آمریکایی] به طرزی اهریمنی شرور دیدیم.»
«جان مگوایر» افسر سابق سی‌آی‌ای نیز این سردار بزرگ را چنین توصیف کرد: «من یک بار با قاسم سلیمانی برخورد کردم؛ یک برخورد ناخواسته. او شبیه آن چیزی نیست که از یک فرمانده چریکی انتظار دارید. مردی اتوکشیده و توانمند است و خصوصیت‌های فرماندهی به شکل برجسته‌ای در او مشهود است؛ یک انسان حرفه‌ای است.»
نوام چامسکی در کتاب «دخالت‌ها» معتقد است که کنترل ایران بر هلال شیعی وحشتناک ترین کابوس برای آمریکاست؛ تحولات دو دهه اخیر منطقه که متأثر از حضور و نفوذ مستقیم سردار سلیمانی بود، این کابوس را در بدترین شکل خود برای آمریکا به‌عنوان بزرگترین دشمن جمهوری اسلامی به وجود آورد؛ ماحصل این کابوس یعنی تغییر توازن قدرت منطقه‌ای به نفع ایران مهمترین رهاورد استراتژی شهید سلیمانی بود.
رویترز نیز در تحلیلی نوشت: شاهدان می‌گویند ژنرال قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران نظارت بر بخشی از عملیات تکریت را برعهده داشت و حضور قاسم سلیمانی در خط مقدم جبهه مبارزه با داعش در تکریت، مؤید نفوذ ایران بر نیروهای شیعه عراقی است.
قطعاً ترور سردار سلیمانی علاوه بر اینکه یک انتقام از محور مقاومت بود، یک انتقام از شخص ایشان نیز بود. چون سردار سلیمانی یک شخصیت کاریزماتیک بود و آمریکایی‌ها همواره در پی این بودند که شخصیتهای نمادین و الگوی اسلامی و ایرانی را از بین ببرند. چرا که همین ها الگوها هستند که می توانند با آن ویژگی‌های منحصر بفردشان جریان را به پیش ببرند.
نویسنده: کتایون مافی
