ملت بزرگ ایران این روزها چهل و دومین سالگرد انقلاب اسلامی خویش را گرامی میدارند. چهل و دو سال از انقلاب و تشکیل جمهوری اسلامی ایران میگذرد در حالی که مروری گذرا بیانگر فراز و فرودهایی است که گاه در سطح ملی و گاه در عرصه جهانی تاثیرگذار بوده است. نکته قابل توجه آن است که در این سالها یک اصل مشاهده میشود و آن اینکه عدهای تلاش دارند تا به جای واژه انقلاب اسلامی بر جمهوری اسلامی تاکید نموده و چنان استدلال می کنند که در ۲۲ بهمن ۵۷ انقلاب به پایان رسید و نظام جمهوری اسلامی مستقر شد و لذا باید با نگاه جمهوری اسلامی به مسائل از جمله در حوزه سیاست خارجی پرداخته شود. حال این سوال مطرح است که چه تفاوتی میان واژگان انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی وجود دارد و کدام یک در شرایط کنونی کشور، کارایی داشته و گره گشا خواهد بود.
در تبیین واژه انقلاب اسلامی میتوان گفت که انقلاب حرکتی پایان ناپذیر در مسیر رفع کاستیها و نابسامانیها و رساندن کشور به کمال مطلوب در عرصههای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی است. براساس این دیدگاه حرکت اصلاحی و اصولی در عرصههای مختلف هرگز پایان ندارد و همچون آموختن علم است که پایانی برای آن وجود نداشته، و هر روز شاهد دستاوردهای جدیدی میتوان بود.
اما جمهوری به معنای ساختاری سیاسی است که دگرگونی در آن ایجاد نمیشود و زمانی که نظام مذکور شکل گرفت دیگر جایی برای رشد و ترقی آن وجود ندارد و کمال نهایی آن تشکیل ساختار جمهوری است که نقش مردم در آن نه حضور همیشگی در صحنه بلکه در قالب حضور در انتخابات ها تقلیل مییاید. با توجه به این مباحث میتوان گفت که ملتی میتواند به کمال مطلوب دست یابد که مولفهها و اصول انقلابی بودن را در خود حفظ کرده و از سکون و روزمرگی خارج شود. نمود عینی این امر را در حوزههای مختلف کشور میتوان مشاهده کرد. به عنوان مثال در حوزه بهداشت و درمان، بحران کرونا نشان داد که فعالان این عرصه در طول چهار دهه اخیر چه ظرفیتهایی را ایجاد کرده، چنانکه امروز در شرایط سخت تحریم، ایران در جمع کشورهای موفق در مبارزه با کرونا بوده و حتی واکسن ایرانی به عرصه تست انسانی رسیده است در حالی که این واکسن توانایی مقابله با ویروس جهش یافته انگلیسی را نیز دارد.
در نمودی دیگر از حرکت انقلابی را میتوان در نیروهای مسلح مشاهده کرد. زمانی در طول ۸ سال دفاع مقدس، حتی سیم خاردار به ایران داده نمیشد، اما نیروهای مسلح در ارتش و سپاه با تکیه به روحیه انقلابی کشور را به خودکفایی دفاعی رسانده و توان موشکی و منطقه ای ایران چنان شده است که حتی ابرقدرتی همچون آمریکا جرات دست درازی به ایران را ندارد.
سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی را میتوان نمونه ای از مردان نیروهای مسلح انقلاب اسلامی نامید که با تکیه بر ظرفیتهای انقلاب اسلامی توانست نام ایران و ایرانی را جهانی سازد چنانکه جهان در طول یک سال گذشته ضمن گرامی داشت یاد آن سردار بزرگ بر انتقام گیری خون ایشان تاکید دارد و این یعنی همان ظرفیت انقلاب اسلامی است که توانسته نام ایران را جهانی ساخته و بالاتر از ابرقدرتها قرار دهد.
با توجه به این مولفهها به صاحت میتوان گفت که راهنمای مشکلات کشور را باید در روحیه انقلابی جست و جو کرد. این انقلاب اسلامی است که میتواند شاکله و اساس تفکر هر ایرانی را برای مقابله با مشکلات کشور تشکیل دهد. امروز با توجه بر مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور و در سایه امنیتی که توسط نیروهای مسلح ایجاد شده، روحیه انقلابی امری ضروری است. روحیه انقلابی برای تحقق جهش تولید و فعال سازی تواناییها و استعدادهای بالقوه کشور در جهت رفع مشکلات اقتصادی، مبارزه با رانت و رانت خواران و مبارزه علنی و همه جانبه با فساد و مفسدان در عرصههای مختلف، حرکت انقلابی در حوزه فرهنگی چرا که مشکلات کشور هر چند اقتصادی است اما ریشه آن فرهنگی است که نهادینه سازی فرهنگی راهکاری مهم در مقابله با این وضعیت است و..در این چارچوب میتواند مورد توجه باشد. نکته مهم آن است که اصل اول روحیه انقلابی داشتن، حضور مردم در صحنه و همنوایی و یکدستی مسئولان با مردم که پیوندی انقلابی را برای رفع مشکلات کشور رقم خواهد زد.
در مجموع میتوان گفت که کلید حلال مشکلات کشور را در انقلاب اسلامی و اصول انقلابی آن باید جست وجو کرد و استمرار راه انقلاب اسلامی تحقق بخش حل مشکلات کشور است. رویکرد به مولفههای انقلاب اسلامی زمینه ساز بی نیازی از برجام و امثالهم خواهد شد چرا که ملتی که فرهنگ انقلاب اسلامی دارد با تکیه بر داشتههای داخلی میتواند به اهداف خویش دست یابد و نیازی به برجامها و یا چشم انتظار تغییر دولتها در سایر کشورهای جهان بودن ندارد. چنانکه فرزندان ملت ایران در عرصههای بهداشت و درمان و دفاعی توانسته اند این مهم را محقق سازند و الگوگیری بخشهای اقتصادی و فرهنگی کشور از این دستاوردها میتواند حلال سایر مشکلات کشور باشد. فرهنگ انقلاب اسلامی است که مسئولان را در کنار مردم و همتراز با آنها قرار میدهد و پیوندی ناگسستنی میان آنها ایجاد میکند؛ چنانکه امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی همواره تاکید داشتند که هرگز میان مردم و مسئولین نباید فاصله ایجاد شود و مسئولین باید خود را خادم مردم بدانند و مردم نیز پشتیبان مسئولان باشند تا کشور و انقلاب اسلامی حفظ و به سرمنزل مقصود برسد.
نویسنده: قاسم غفوری