علی رغم اینکه در دنیا هشتم مارس ۱۸۷۵ را سرآغاز جنبش زنان در عرصه های مختلف می دانند اما دین مبین اسلام از هزار چهارصد سال قبل زنان را دارای حقوق و جایگاه والایی دانسته البته با ریشه یابی حقوق زنان
می توان رد این جایگاه در ایران را به دوره کوروش مربوط دانست، همین دو تاکید کفایت می کند تا جمهوری اسلامی ایران را پاسدار حقوق زنان بدانیم هر چند که دولتها گاهی به وعده های خود در این زمینه عمل نکردند اما ارج و قرب زنان در فرهنگ ایرانی اسلامی و جمهوری اسلامی مساله ای انکار ناشدنی است. به همین بهانه با مروری بر چگونگی شکل گیری روز زنان در جهان، نگاهی به عملکرد دولت تدبیر و امید در حوزه زنان می اندازیم.
مردم سراسر دنيا در یکزمان به رويدادي سياسي پيوستند و هشتم مارس را هرساله به نام زنان گرامي میدارند. اين رويداد در خيلي از كشورها رفتهرفته رنگ و بوي سیاسیاش را از دست داد و تبديل به مناسبتي براي ابراز احساسات به زنان شد. بدون شك با مرور تحولات زندگي زنان در دنيا، به نقش تأثیرگذار آنها در رویدادهای سياسي_ اجتماعي مهم در جهان خواهيم رسيد. زنان سالها مبارزات گستردهای را داشتهاند تا امروزه شاهد حضور و مشاركت آنها در تمامي عرصهها باشيم.
اعتراض زنان كارگر آمریکایی سرآغاز جنبشي جهاني
كمتر از ۱۵۰ سال از اعتراضي تاريخي میگذرد كه سرآغاز به ثمر رسيدن مبارزات شد. ۸ مارس ۱۸۷۵ بود كه زنان كارگر کارخانههای نساجی در شهر نیویورك برای بهبود شرایط كارشان دست به تظاهرات زدند. پليس امريكا هم در آن سال با درگيري قهرآمیز اعتراضات را سركوب كرد. اين آتش زير خاكستر سرآغاز كار شد و زنان کارگر ديگر هم راه آنها را ادامه دادند. درنهایت ۳۳ سال بعد حزب سوسیالیست آمریكا به تشكیل كمیته ملی زنان برای كمپین حق رأی زنان در انتخابات اقدام میکند. رویدادهای ۸ مارس همان سال سبب گردید كه در سال بعد یعنی سال ۱۹۰۹ این روز بهعنوان نخستین روز ملی زنان در آمریكا تثبیت شود.
اعتراضات از سوي زنان در سراسر جهان شعله گرفت و سال ۱۹۷۵ از طرف سازمان ملل متحد، سال بینالمللی زنان اعلام شد و دو سال بعدتر یعنی سال ۱۹۷۷ یونسكو ۸ مارس را بهعنوان روز جهانی زن، به رسمیت شناخت. جنبش رو به رشد جهانی زنان، با برگزاری چهار اجلاس بینالمللی زنان توسط سازمان ملل متحد شناختهتر شد و در سالهای اخير هم شاهد صفآرایی و اعتراض در جهت دستیابی زنان به حقوقشان و مشارکت آنان در عرصههای سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان بودهایم.
انتظار زنان ايراني براي تحقق وعدهها
از سال ۱۸۷۵ كه آغازگر توجه جهانيان به مطالبات زنان در سراسر جهان بود، سالها گذشته است اما در اینسوی كره زمين زنان ايراني آن سالهای دور را در نيويورك فراموش کردهاند و تنها به انتظار وعدههای ۴ سال پيش رئیسجمهوری میاندیشند كه آن روزها انتخابش كردند.
در روزهايي كه تنور انتخابات و وعدههای نامزدها داغ است، مسئله زنان و خانواده مطمئناً يكي از محورهای صحبتها بود. وعدههايي كه از نگاه مسئولان نهادهای مربوط به زنان، برای بهبود اوضاع مفید خواهد بود و بعضی وعدهها هم راه ورود فرد كانديدا به ساختمان پاستور را هموار میکرد. روزها سپري شدند و عمر ۴ ساله دولت يازدهم هم رو به پايان است. در تمام اين روزها و شايد اندك زمان باقیمانده، زنان زيادي چشمانتظار عملي شدن وعدههای رئیسجمهورشان هستند.
آقای روحانی زنان را باور کنید
حجتالاسلام حسن روحاني فرد پیروز در انتخابات سال ۱۳۹۲ هم وعدههای بسياري به زنان داد كه اکثراً به نتيجه نرسيدند. اين موضوع را در صحبتهای شهین دخت مولاوردی معاون رئیسجمهور در امور زنان شاهد هستيم كه در همایش ملی زنان نقشآفرینان عصر اقتصاد و فرهنگ گفته بود: آقای روحانی، زنان و جوانان با استقبال و اشتیاق به وعدههایی که داده بودید به شما رأی دادند، همراهی زنان، عدالت را نوید میدهد و این امر نیاز جامعه است. عدم اعتماد به شایستگیهای زنان و محروم کردن زنان از بسیاری از موقعیتها کفران نعمت و فرصت سوزی است که ما در آینده در این خصوص باید جوابگو باشیم. آقای روحانی زنان را باور کنید.
بررسي روند اجرايي وعدههای رئیسجمهور
روحاني در اين ۴ سال در حوزه زنان فعالیتهای بسياري داشت كه البته خيلي از آنها با وعدههایش فاصله چشمگیری داشتند. در جدول زير اشارهای كوتاه به مهمترین وعدههای رئیسجمهور در دوران تبليغاتش و وضعيت آنها در اين ۴ سال داريم.
نگاهي به زنان منصوبشده در ۴ سال دولت تدبير و اميد
در دولت يازدهم زنان محدودی توانستند مدیریتهای سطوح بالا را تجربه کنند. در این میان میتوان به اسامي زير اشاره كرد.
الهام امین زاده (دستیار رئیسجمهور در امور حقوق شهروندی)، زهرا احمدی پور ( رئيس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری)، رویا طباطبایی یزدی (رئیس سازمان ملی بهرهوری)، شهین دخت مولاوردی (معاون امور زنان و خانواده رئیسجمهور)، معصومه ابتکار (رئیس سازمان حفاظت محیطزیست ایران)، نیرهسادات پیروزبخت (رئیس سازمان ملی استاندارد ایران)، مرضیه افخم (سفیر ایران در مالزی) و مرضیه شاهدانی( معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت پتروشیمی ایران) ازجمله زناني بودند كه در دولت يازدهم حكم گرفتند. در ادامه بايد از انتصاب ۴ فرماندار زن از مجموع ۴۳۰ فرماندار کشور و۱۳ زن از مجموع یک هزار و ۵۸ بخشدار کل کشور نیز یادکرد.
حذف الزام دستگاهها برای داشتن مشاور امور زنان در راستای چابکسازی دولت
در كنار تمامي عزل و نصبها در دولت روحاني یکی از اقداماتی که در ماههای ابتدایی استقرار دولت یازدهم انجام گرفت، حذف الزام دستگاهها برای داشتن مشاور امور زنان بود. دفاتر مشاور امور زنان، بازوی اجرایی مرکز امور زنان و خانواده در دستگاهها و وزارتخانهها هستند و مسائل مربوط به زن و خانواده از طریق این مشاوران در وزارتخانهها پیگیری میشود؛ اما با روی کار آمدن دولت یازدهم بخشنامهای مبنی بر حذف این پست سازمانی به دستگاهها و وزارتخانهها ابلاغ شد. پس از انعکاس این خبر نگرانی زیادی در میان مشاوران بانوان دستگاهها و فعالان حوزه زنان ایجاد شد و اعضای فراکسیون زنان مجلس نهم نیز در جلسه خود با معاون امور زنان نسبت به این روند اعتراض کردند. عملاً یکی از ساختارهایی که میتوانست امید به پیگیری وضعیت زنان را در وزارتخانههای گوناگون به دنبال داشته باشد، تضعیف شد. در پايان با گرامي داشت روز جهاني زنان بايد از تمامي مسئولان و خصوصاً در رأس آنها رئیسجمهور بهعنوان رئيس قوه مجريه خواست كه در هر منصبي كه هستند، نسبت به مشكلات زنان واقعبینانه نگاه كنند و اين مشكلات را تنها در زمان كسب رأی و براي ورود به منصبها بيان نكند. پيگيري، شناخت و حل مشكلات زنان نوعي پيشگيري خواهد بود كه از بروز هزاران مشكل در جامعه جلوگيري خواهد كرد. بسياري از مشكلات گسترده كه در تمامی اين سالها وزرا با آنها درگير بودند، ريشه در معضلات حوزه زنان دارد و تدبيري ساده میتوانست مانع بروز آنها شود.
رویا رئیسی