در ادامه طرح‌هاي ايران براي حفظ درياي خزر در برابر تهديدات وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: اراده سیاسی رهبران پنج کشور ساحلی دریای خزر بر این است که همواره این دریا دریای صلح و دوستی، توسعه و شکوفایی پایدار ، همکاری متقابل و حسن همجواری باشد.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که در نشست وزیران خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر سخن می‌گفت، اظهار کرد: کشورهای ساحلی تاکید دارند که تا زمان تعیین رژیم حقوقی جدید، رژیم‌های توافق شده فعلی برگرفته از موافقتنامههای ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰، در مواردی مانند آزادی دریانوردی تجاری، ماهیگیری، منع تردد کشتی‌ها و شناورها با پرچم کشورهای غیر ساحلی و ایجاد کمربند انحصاری شیلاتی همانگونه که تاکنون اعمال شده‌اند، در آینده نیز اعمال خواهند شد.
وی افزود: ایران به عنوان یک طرف ذینفع اعتقاد دارد که مذاکرات ثمربخش برای تدوین نظام حقوقی جامع و پایدار، مبتنی بر اصول و موازین حقوق بین‌الملل، منصفانه بودن نتایج تحدید حدود، اتفاق آرای پنج جانبه و انحصار حاکمیت حقوق حاکمه و صلاحیت در این دریا صرفا به ۵ کشور ساحلی، باید هرچه سریع‌تر به نتیجه برسد. وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: متاسفانه برخی بازیگران فرامنطقه‌ای، دریای خزر را مترادف با منابع انرژی نفت و گاز تعریف می‌کنند و از زوایای دیگر مانند "محیط زیست بسیار شکننده"، "منابع زنده" و "صلح و ثبات پایدار" غافل هستند. ظریف گفت: ایران اعتقاد دارد برای حل مسائل این دریا باید شیوه‌هایی اتخاذ شوند که منافع بلند مدت، همه جانبه و مصالح جمعی را به ارمغان بیاورد. بنابراین تفکیک بین منافع زودگذر و پایدار لازم است. از این رو اعتقاد داریم رژیم حقوقی جدید با شیوه‌هایی تعیین خواهد شد که پاسخگوی انتظارات و نیازهای مردم کشورهای ساحلی (اعم از نسل‌های حاضر و آینده) باشد بر این اساس الگوهای تعیین حدود باید برای همه طرف‌ها قابلیت دفاع در سطوح ملی را داشته باشد.
ظریف گفت: تبدیل دریای خزر به دریای صلح، دوستی و ثبات، پرهیز از رقابت‌های تسلیحاتی، خودداری از کاربرد نیروهای مسلح، حضور نداشتن نیروهای مسلح کشورهای غیرساحلی از پیش فرض‌های اساسی برای تضمین صلح و ثبات پایدار در منطقه محسوب می‌شود. این امنیت نیز به خودی خود، شکوفایی اقتصادی و رفاه مردم را در پی خواهد داشت. وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: خوشبختانه موافقت‌نامه امنیتی در دریای خزر به امضا رسیده است و مشتاق هستیم که در آینده نزدیک بتوانیم درباره سازوکارهای مربوط به ساخت و ساز و همکاریهای نظامی نیز به تفاهم برسیم. ظریف افزود: در سالیان اخیر، معاهداتی در زمینه حفاظت از محیط زیست و همکاریهای امنیتی در دریای خزر به امضا رسیده است. همچنین مذاکرات مربوط به تدوین موافقتنامههای مربوط به همکاری درباره موافقت‌نامه آب و هواشناسی و همکاری در زمینه حوادث غیرمترقبه مراحل نهایی خود را طی می‌کنند. مذاکرات مربوط به بررسی موافقت‌نامه مدیریت و حفاظت از منابع زنده این دریا نیز ادامه دارد. او گفت: ایران با در نظر داشتن توافق و اتفاق آرا کلیه کشورهای ساحلی دریای خزر، آمادگی خود را برای نهایی کردن این اسناد به منظور امضا در اجلاس سران اعلام می‌کند.
وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: تدوین، تصویب و اجرای کنوانسیون چارچوبی حفاظت محیط زیست دریای خزر که با عنوان "کنوانسیون تهران" خوانده می‌شود، به عنوان یک گام بلند، نشان داد که حفظ محیط زیست یک اصل مهم برای همه فعالیت‌ها در دریای خزر است. وی گفت: اگر این کنوانسیون، در آینده نزدیک از بازوهای اجرایی خود، یعنی پروتکل‌های الحاقی برخوردار شود و ترتیبات نهایی آن در اسرع وقت نهایی شود، خواهد توانست نقش بی‌بدیلی در بهبود وضعیت نامطلوب کنونی محیط زیست و محافظت از تنوع جانوری و گیاهی آن داشته باشد.رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد: معتقدم و امیدوارم که این نشست‌ها صرفا به مذاکره برای تدوین نظام حقوقی بسنده نکند. توانمندی‌های اقتصادی و سیاسی کشورهای ساحلی ایجاب می‌کند که در عرصه‌های انرژی اعم از نفت، گاز و برق، بازرگانی، کریدورهای حمل و نقل، ترانزیت، بنادر و دریانوردی، جهانگردی، محیط زیست، اقتصاد، فرهنگ و... همکاریهای بیش‌تری صورت پذیرد. لازم به ذكر است وزرای خارجه ایران و روسیه در دیداری که داشتند بر همکاریهای ایران و روسیه تاکید کردند. محمد جواد ظریف" در این دیدار با اشاره به اینکه دستورکار اجلاس امروز بسیار مهم و گسترده است گفت: امیدواریم نشست سران کشورهای ساحلی خزر در پاییز و در شهر آستاراخان به میزبانی روسیه موفقیت آمیز باشد.
"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه هم در ابتدای این ملاقات گفت این فرصت خوبی است که درباره مسایل مختلف تبادل نظر کنیم.لاوروف با اشاره به اهمیت اجلاس کشورهای ساحلی خزر برگسترش همکاریهای دوجانبه و منطقه ای با ایران به ویژه رویدادهای مهم منطقه ای و برنامه هسته ای ایران تاکید کرد.وزیر امور خارجه روسیه بعد از دیدار با همتایان خود از کشورهای ساحلی دریای خزر، از پیشرفت جدی در مذاکرات مربوط به تعیین وضعیت حقوقی این دریاچه خبر داد و خواستار ایجاد عرصه جدیدی برای افزایش همکاری‌ها شد.لاوروف همچنین یادآور شد که در جریان این نشست ۵ جانبه، روسیه خواستار ایجاد عرصه مذاکرات جدیدی برای حل و فصل مشکلات دریای خزر شد. البته به گفته وی، فعلا مکانیزم موجود برای مشارکت کشورهای ساحلی خزر به منظور تقویت روابط دنبال می شود، ولی به عقیده ما برای افزایش عملکرد و تاثیر مثبت همکاری‌ها در این زمینه نیاز به ایجاد عرصه جدیدی برای مشارکت است که باید روی آن کار شود.وزارت خارجه روسیه پیش از این اعلام کرده بود که این کشور بشدت پایبند تمامی توافقات صورت گرفته با سایر کشورهای حاشیه دریای خزر است و خواستار ادامه مذاکرات تا رسیدن به توافق نهایی در خصوص تعیین وضعیت حقوقی آن است. وزیران خارجه ایران و روسیه همچنین پیگیری چگونگی اجرا و پیشرفت توافقات صورت گرفته در مذاکرات سال گذشته رییسان جمهور در بیشکک (در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای)، دیدار آتی حسن روحانی و ولادیمیر پوتین، رییسان جمهور دو کشور در اجلاس سیکا در شانگهای چین را گام موثر دیگری در حوزه همکاریهای تهران و مسکو ارزیابی کردند.
ظریف و لاوروف در این مذاکرات درباره تحولات منطقه‌یی و بین‌المللی از اوضاع سوریه با توجه به در پیش بودن انتخابات تبادل نظر کردند. مذاکرات جاری هسته‌ای ایران و ۱+۵ نیز در این دیدار مورد گفت‌وگو قرار گرفت و دو طرف نسبت به دستیابی به راه حل جامع در زمان‌بندی پیش‌بینی شده ابراز امیدواری کردند.
لازم به ذكر است محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با یرلان ادریس اف همتای قزاقستانی خود دیدار و طرفین بر گسترش همکاریهای دوجانبه در عرصه‌های مختلف تاکید کردند.ظریف و ادریس اف در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای ساحلی خزر در مسکو دیدار کرده و موضوعات همکاریهای دوجانبه در حوزه‌هایی همچون سیاسی، اقتصادی و بازرگانی محور گفت‌و گوهای دو طرف را تشکیل می داد.وزیران خارجه ایران و قزاقستان در خصوص برخی مسایل منطقه ای به ویژه مسایل دریای خزر تبادل نظر کردند.
دو طرف با اشاره به عزم سران دو کشور برای توسعه مناسبات دوجانبه بر علاقمندی متقابل برای گسترش ساختار همکاری‌ها تاکید کردند.طرف‌های ایرانی و قزاقستانی به اشتراک مواضع دو کشور در برخی مسایل بین المللی اشاره و آن را زمینه مناسبی برای توسعه روابط دوجانبه دانستند.وزیران امور خارجه دو کشور همچنین به تقویت پیوندهای دوستی کشورهای ساحلی دریای خزر و استفاده از این پهنه آبی در جهت همکاریهای اقتصادی و توسعه مسیرهای حمل و نقل میان این کشورها اشاره کردند.
ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دوشنبه شب در راس هیاتی برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه کشورهای ساحلی خزر وارد مسکو پایتخت روسیه شد.
