چندی است که پدیده نگهداری از سگهای خانگی مد شده است و به یک اپدیمی بزرگ تبدیل شده تا جایی که در خیابانهای بالاشهر میتوانی به راحتی مغازههایی را بیابی که اقلام مورد نیاز سگها و برخی حیوانات خانگی را میفروشند، اما این روزها این پیده نوظهور به روشی برای فخرفروشی با رژه حیوانات در خیابانها تبدیل شده است.
بیشتر شهروندان اروپایی و آمریکایی به نگهداری از سگ روی آورده اند و سگ را بعنوان عضوی از خانواده قبول کرده و حتی در حقوق مدنی خود حقالارث هم برای این حیوان خانگی لحاظ میکنند اتفاقی که با آموزههای اسلامی و فرهنگ ایرانی سازگاری ندارد و باعث افسردگی میشود.
میگویند کمرنگ شدن روابط عاطفی بین انسانها و تهاجم فرهنگ غربی موجب روی آوردن افراد به نگهداری از سگ شده و تقلید از سبک زندگی غربیها که با آموزههای اسلامی و فرهنگ ایرانی سازگاری ندارد.
برخی تحقیقات نشان میدهند که سگها دست کم در حدود پانزده هزار سال پیش اهلی شده اند، اما با معیار قرار دادن شواهدی که از فسیلها و آزمایش دی.ان.ای به دست آمده است سگها از یک صد هزار سال پیش اهلی شده بودند.
سگهایی که سیاسی شدند!
هرچند که سابقه ای از زمان ورود سگ بعنوان عضوی از خانواده در فرهنگ غرب در دسترس نیست. اما سگ نخستین حیوان اهلی است که بیش از صدها سال است در غرب و آمریکا نه تنها به عنوان یک حیوان نگهبان یا شکاری بلکه بعنوان یک حیوان خانگی وارد زندگی آدمی شده تا جائیکه آرام آرام به دلیل ازهمگسستگی بنیان خانواده در غرب بیشتر شهروندان اروپایی و آمریکایی سگ را بعنوان عضوی از خانواده قبول کرده و حتی در حقوق مدنی خود حق الارث هم برای این حیوان خانگی لحاظ میکنند. و این اتفاق تا جایی پیش رفته که امروز سگها را بعنوان یک چهره سیاسی و عضوی از ساکنان کاخ سفید آمریکا یا کاخ ریاست جمهوری در بسیاری از کشورها مشاهده میکنیم!
اما نقش سگ در فرهنگ ایرانی جایگاه خودش را دارد. از سگهای گله که همیشه نگاهبان احشام روستائیان بوده تا سگهای شکاری که عصای دست شکارچیان ایرانی بوده اند که برخلاف غرب کمتر دیده شده که سگها وارد زندگی ایرانیان به عنوان عضوی از خانواده شوند. هرچند که برخی پادشاهان ایرانی سگ خانگی داشتند اما با توجه به فرهنگ اسلامی حاکم بر ایران مسلمانان ایرانی بر اساس روایات و احادیث و فتوای مراجع عظام سگ را حیوانی نجس دانسته و از معاشرت با آن دوری میکنند. اما در سالهای اخیر عواملی موجب شده تا برخی از جوانان امروزی برخواسته از تاثیر این عوامل نگهداری و زندگی با سگ را در خانه و خانواده خود تجربه کنند. اما چرا نگهداری و مراقبت از سگ و رژه آنها مد شده است و حوادث تلخی مانند آنچه در میبد و پارک لویزان رقم خورد که باعث فوت کودک خردسال در خیابان شد را رقم میزند؟! دکتر امان الله قرایی مقدم آسیبشناس و جامعه شناس واستاد دانشگاه با بیان اینکه سگ در ایران سابقه تاریخی داشته و در زندگی دامداران و عشایر نقش کلیدی ایفا میکندبه مهر گفت: متاسفانه ماهواره و سریالها و فیلمهای غربی تاثیرات منفی روی برخی جوانها گذاشته و با خریداری ونگهداری سگهای تزئینی و عروسکی از نژادهای مختلف به نوعی قصد دارند خود را تجددگرا و تجددپذیر معرفی کنند. البته برخی هم از روی چشم و هم چشمی اقدام به خرید و نگهداری این نوع حیوانات کرده و با سگ گردی در خیابانها به نوعی قصد دهن کجی به جامعه دارند. البته میتوان این رفتار در برخی از جوانها را به نوعی جو زدگی هم عنوان کرد و قطعا این تب داغ و استقبال افزایش هم خواهد داشت.
لزوم رعایت قواعد زندگی اسلامی
تمام حیوانات به نوعی آلودگی دارند و اگر بخواهیم در خانه از این حیوانات نگهداری کنیم مستلزم رعایت اصول بهداشتی است اما در میان حیوانات اهلی و خانگی در دین اسلام سگ را حیوانی نجس عنوان کرده اند. دلیلش این است که تنها سگ است که با آدمی انس میگیرد و وارد حریم خصوصی خانه انسان میشود و چون تردد سگ در خارج از خانه و داخل خانه است و با خود میتواند انواع انگلها را حمل کند اسلام تاکید بر نجس بودن آن دارد و به فکر سلامت خانواده است. البته خون هم در نظر اسلام نجس است و خوردن آن حرام است اما آیا تزریق کردن آن بد است؟ یا اهدای آن؟ پس باید بدانیم نجس بودن دلیل بر بد بودن نیست و اسلام خواسته به نوعی مسلمانان را به رعایت سلامت دعوت کند تا بتوانیم نسبت به این حیوان حریمی قائل شویم. هادی معتمدی روانپزشک و مدیرکل سابق آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در مورد بحث روانی مانوس شدن برخی جوانها با حیواناتی مانند سگ و گربه گفت: این افراد دو گروه هستند. گروه اول افرادی هستند که ارتباطات خوب اجتماعی نداشته و گروه دوم افرادی هستند از روی علاقمندی نگاه کرده و تعلق خاطری هم ندارند.
نویسنده: محسن رجبی