قرار است در این بخش پرونده‌های متروک را بررسی کنیم، اما اینبار پرونده‌ای را بررسی می‌کنیم که اتفاقا هنوز یکسال از عمرش نگذشته اما به قدری از معیار مورد نظر منحرف شده که شاید با بازخوانی آن تصور کنید که این مطالب سال‌ها قبل بیان شده است! پرونده‌ای درباره تمام وعدههای انتخاباتی حجت‌الاسلام روحانی در دوره دوازدهم و همه رفتارهایی که در طول این ۱۱ ماه بعد از انتخابات از وی سر زده است. روحانی آن زمان در جریان مناظرات انتخاباتی با انکار این موضوع که در دوره یازدهم وعده ۱۰۰ روزه برای برطرف کردن همه مسایل کشور نداده است در حالی که صد روز تا پایان دولتش باقی مانده بود وعده داد هر صد روز ۱۰ مشکل اساسی کشور را حل کند! با یادآوری این جمله به وعدههای روحانی می‌پردازیم.
سکانس نخست: انکار!
حسن روحانی رئیس‌جمهور چندی قبل از شروع تبلیغات انتخاباتی در نشست خبری اعلام کرد که "من حافظه‌ام کم نیست، من می‌دانم چه گفتم، من گفتم در پایان ۱۰۰ روز اعلام می‌کنم چه‌کار کردم. مگر مشکلات در ۱۰۰ روز حل می‌شود؟ کسی این را می‌گوید که عقل نداشته باشد. مشکلات اقتصادی ۱۰۰ سال دیگر هم حل نمی‌شود. یک دروغ بزرگی در برخی روزنامه‌ها و سایت‌ها پخش می‌شود که دروغ است. من کی گفتم مشکلات را صدروزه حل می‌کنم؟ من گفتم اگر در انتخابات موفق شوم، کارهایی که در صد روز حل کردم، اعلام می‌کنم. کسی که می‌گفت مشکلات را یک‌شبه حل می‌کنم، یکی دیگر بود، نه من". اما دولت یازدهم اینطور گذشت:
اعلام برنامه ۱۰۰روزه برای حل مشکلات اقتصادی کشور آن‌هم زمانی که مردم با مشکلات شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کردند در رأی آوردن روحانی بی‌تأثیر نبود چراکه مردم در زمان رقابت‌های انتخاباتی با استناد به همین وعده رئیس‌جمهور، خوشحالی خود را از پایان مشکلات اقتصادی اعلام می‌کردند.
روحانی در روز ابتدایی پس از تشکیل دولت خود و پس از تجدید میثاق با آرمان‌های امام(ره) دوباره ماجرای تعهد ۱۰۰روزه خود را یادآوری کرده گفت: «وعده می‌دهیم که طبق سخنان قبلی، حتماً طی ۱۰۰ روز اول و حتی کوتاه‌تر از آن اقدامات ضروری و فوری را برای رونق‌بخشی اقتصادی و حل مشکلات انجام دهیم و ماحصل آن نیز به اطلاع مردم خواهد رسید».
ولی مدت زیادی نگذشت که مواضع رئیس‌جمهور و تیم اجرایی‌اش درباره وعده حل مشکلات اقتصادی در ۱۰۰ روز برگشت و به مرور اظهارات دولتمردان و یاران روحانی این‌گونه عوض شد که روحانی نگفت مشکلات را حل می‌کند بلکه قصد دارد برنامه‌های خود را برای حل مشکلات اعلام کند.
این درحالی بود که روحانی در اولین نشست خبری خود پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با مورد توجه قرار دادن وعدههای انتخاباتی گفت: "می‌خواهم بگویم که وعدههای انتخاباتی را فراموش نخواهم کرد از خدا می‌خواهم به من توفیق دهد تا به همه آنها عمل کنم. البته ملت توجه دارد که همه کارها بر مبنای زمان و طبق اولویت‌ها دنبال خواهد شد. من خدا را گواه می‌گیرم در ایام انتخابات کمتر به‌فکر رقابت بودم و بیشتر تمرکزم روی مسائل کشور و سخنان زیبای ملت در کوی و برزن بودم".
ولی باز هم روحانی حرفی زد که ایستادگی روی آن حرف برایش ممکن نبود؛ روحانی گفته بود "وعدههای انتخاباتی را فراموش نخواهم کرد"! ولی مرور تاریخ به‌وضوح نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور مهمترین وعده انتخاباتی خود را که حل مشکلات اقتصادی و بهبود معیشت مردم بود فراموش کرد. روحانی تنها پس از گذشت نزدیک به ۱۸ روز از پیروزی‌اش در انتخابات در دیدار روحانیون که در تالار وزارت کشور برگزار می‌شد، گفت: مردم می‌دانند مشکلات چندین ساله در چند روز و در چند ماه حل نمی‌شود، مردم صداقت می‌خواهند، مردم از دولت قول سدید می‌خواهند، کلام دولت، کلام روحانیت و کلام همه باید قول سدید باشد، قول سدید کلام محکم، استوار، راست و درستی است.
همین جا باید این سؤال را از دولت محترم یازدهم پرسید: قبل از انتخابات مشخص نبود که مشکلات ۱۰۰روزه حل نمی‌شود؟ چطور در آن ایام که تنور انتخابات داغ بود مسئولان دولت یازدهم به این مهم فکر نکرده بودند که مشکلات چندین ساله در چند روز و چند ماه حل نمی‌شود؟!
هرچند بعد از پیروزی روحانی در ماراتن سیاسی ۲۴ خرداد ۹۲ اطرافیان رئیس‌جمهور منتخب و شخص روحانی با اظهارنظرهایی متفاوت از صبحت‌های وی قبل از انتخابات سعی کردند منظور رئیس‌جمهور از زمان‌بندی مورد اشاره را به‌گونه‌ای دیگر بازتعریف کنند.
بازی با الفاظ سناریوی دولتی‌ها بود برای پاسخ به منتقدان که "چرا مشکلات مردم ۱۰۰روزه حل نشد؟!"، دولتمردان درحالی اصل این وعده را از اساس زیر سؤال بردند که این تنها روحانی نبود که از ایجاد تحول ۱۰۰روزه در زندگی مردم سخن می‌گفت، برخی از نزدیکان و معاونان روحانی نیز از ایجاد تحول در یکصدمین روز دولت و معیشت مردم خبر می‌دادند، که از جمله این افراد محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور بود.
در روز ۲۵ خرداد ۹۲ محمدرضا نعمت‌زاده که رئیس ستاد انتخاباتی روحانی بود از دوربین شبکه یک سیما به مردم گفت: "روحانی در نظر دارد در ۱۰۰ روز و یا ۳ ماه اول کار بعضی اقدامات کوتاه‌مدت را انجام دهد، امیدواریم یکی از این مسائل مهم موضوع اقتصاد و معیشت مردم باشد تا قدم‌های اولیه محکم برداشته و شاهد شکل‌گیری حماسه اقتصادی نیز باشیم".
اکبر ترکان ۳۰ خردادماه همان سال گفت: "توسط دکتر روحانی کمیته اقتصادی تشکیل شده و در حال مطالعه برنامه‌ای ۱۰۰روزه اقتصادی است که برنامه ۱۰۰ روز اول ایشان برای هدف‌گذاری است و حرکت رو به جلو برای حل معضل بیکاری که این برنامه اولویت حجت‌الاسلام روحانی در حرکت اول است".
سکانس دوم: تَکرار این صد روزه‌های لعنتی!
آن زمان هنوز نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود که در لنز دوربین نگاه کرد و به مردم گفت: مجموعاً حدود ۱۰ مسئله است که در صد روز اول در اولویت ماست و روی آن کار و بررسی و در پایان آن را اعلام می‌کنیم.
در ادامه هم با همان اعتماد به نفسی که باید یک کاندیدای رئیس‌جمهوری داشته باشد، در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره جزئیات و اولویت‌های برنامه صد روزه پس از انتخاب شدن بیان داشت: نخستین برنامه‌ای که در صد روز انجام خواهد شد و نهایی خواهیم کرد برنامه‌ای تحت عنوان کارورزی است که مخفف آن «کاج » است. در سال گذشته در هیئت‌هایی که مربوط به اشتغال بود بحث کردیم و بعد در شورای عالی اشتغال پنجم بهمن سال گذشته مطرح کردیم چارچوب آن تصویب شد و به عنوان نمونه در یکی دو استان اجرا می‌شود.
روحانی گفت: با اجرایی و عملیاتی شدن این برنامه دنبال این هستیم که ایرادات آن را بدانیم، سازمان برنامه و بودجه هم آیین‌نامه اجرایی آن را تنظیم می‌کند و حتماً تا پایان دولت یازدهم آماده خواهد شد. روحانی بارها و بارها تاکید کرد که «در دولت دوازدهم نخستین اقدام در زمینه طرح «کارورزی برای اشتغال جوان‌ها» خواهد بود.» جوان‌ها دعوت می‌شوند در مراکز فنی حرفهای مهارت‌آموزی ببینند و همزمان در بنگاه‌های اقتصادی کار می‌کنند دولت در این مدت چند ماه کارآموزی کمک می‌کند که در بنگاه‌ها مشغول به کار شوند برای مدتی بیمه کارفرما را دولت پرداخت می‌کند. مقررات آن تدوین شده است یک حرکت خوبی برای اشتغال جوانان خواهد بود و ما در استان‌های نمونه شاهد بودیم که ۷۰ درصد جوانان شاغل در بنگاه‌ها جذب شدند.
اما او کار دوم را هم تعریف کرده و گفت: کار دومی که در صد روز اول، مصمم به اقدام برای نهایی کردن آن هستیم لایحه نهاد ملی حقوق شهروندی برای پشتوانه حقوق شهروندی است؛ این لایحه برای الزامی و اجرایی شدن به مجلس می‌رود. لایحه‌ای که داریم روی آن کار می‌کنیم و در صد روز اول نهایی می‌شود درباره بحث منافع تضاد منافع است. تمام مشکلات در حقوق اضافی که هم‌اکنون در جامعه مطرح است به خاطر این بود که هیئت مدیره‌ها خودشان برای حقوق خودشان تصمیم می‌گرفتند طبق این لایحه هیچ ذی‌نفعی نمی‌تواند برای خودش تصمیم بگیرد و ما می‌خواهیم آن را ممنوع کنیم.
و در نهایت این نامزد خوش‌سخن گفت که «مجموعاً حدود ۱۰ مسئله است که در صد روز اول در اولویت ماست و روی آن کار و بررسی و در پایان آن را اعلام می‌کنیم. در ماه‌های اولیه نخستین قدم را در زمینه معیشت برخواهیم داشت در اوایل سال ۹۶ قدم‌های خوبی برای قشرهای آسیب‌پذیر برداشتیم. درخصوص حقوق افرادی که پایین است حقوق آنها را دو برابر کردیم و همچنین در سایر موارد مثل حقوق بازنشستگان آنهایی که حقوقشان پایین است تا ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند، بقیه تا ۱۰ درصد افزایش پیدا می‌کند بنابراین مردم از همان آغاز احساس خواهند کرد که تغییری در زندگی‌شان ایجاد شده است. البته برای اینکه مردم به آن نقطه مطلوب برسند باید کارهای بزرگی انجام شود جوان‌ها را مشغول به کار کنیم این کار کار عظیم و بزرگی است من امیدوارم و مطمئنم با حمایت و حضور مردم، با وحدت، تلاش و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی شاهد یک تحول خوب و مثبت خواهیم بود. هرکس که شایسته باشد باید در دولت دعوت و از وجود و استعدادش استفاده شود این یک اصل درستی است.
وی افزود: رقابت به معنی نزاع و رو در روی یکدیگر قرار گرفتن نیست رقابت این است که افراد بیایند برنامه و طرحی را به مردم ارائه کنند مردم آزادند در میان آنها فردی را برمی‌گزینند یکی از پایه‌های انتخابات رقابتی بودن است.
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بیان داشت: در خبرگان پیش آمده بود که در یک حوزه انتخابیه یک نفر می‌خواست و یک نفر هم می‌آمد شخصی که خودش به خودش رأی می‌داد می‌شد منتخب، معمولاً خیلی در دنیا جالب نیست ما باید رقیب داشته باشیم رقابت انتخاباتی باشد احترام بگذاریم به همه رقبا، همه آنها برای خدمت به کشورشان آمده‌اند، تلاش دارند می‌کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا معاون اول شما مشخص است یا خیر گفت: مشخصاً کابینه تغییراتی خواهد کرد و این طبیعی است تغییرات به صورت طبیعی انجام می‌شود چه افرادی باقی می‌مانند چه افرادی تغییر می‌کنند یک کم زود است انتخابات تمام شود فرصت هست.
سکانس سوم: نهیبی به رقبا
روحانی در ۳ اردیبهشت به مناسبت انتخابات سخنرانی در قزوین داشت و در همانجا با اعتراض به تراکم‌فروشی طعنه‌ای به قالیباف زده و بعد درباره وفای به عهد خود گفت. حالا که پس از گذشت ۱۱ ماه نه تنها طرح تراکم توسط نجفی از نزدیکان رئیس‌جمهور که شهردار شده است استمرار یافته! بلکه اتوبان فروشی و طرح و ترافیک فروشی هم دنبال می‌شود!!!
نجفی که بعد از سال‌ها محرومیت حضور شهردار در جلسه هیات دولت را به دلیل نزدیکی به روحانی شکاند طرح‌هایی داده که از رقیب روحانی در انتخابات هم به طبع بدتر به نظر می‌رسد! در ادامه البته به انکار اشتغال‌زایی از سوی قالیباف هم پرداخت اما خودش این طرح را مطرح کرد!
سکانس چهارم: عقبگرد
عقبگردی می‌کنیم به ۴ اردیبهشت می‌رویم که روحانی در سخنرانی انتخاباتی در مجلس گفت: افتخار جمهوری اسلامی ایران آن است که همه مقامات نظام با رای مردم اقتدار مشروع خود را به دست می‌آورند. و البته در این روز قول جوان‌گرایی کابینه را هم دادند.
وانگرایی انجام نشده و ۲۲ بهمن امسال طرح رفراندوم توسط رئیس‌جمهوری قانونی کشور برجسته می‌شود!
روحانی اما در جلسه هیات دولت ۶ اردیبهشت گفت که لایحه شفافیت در دست تهیه است، اما از این لایحه تا کنون یک سایت دیدم که آن هم بیشتر خالی است و بدون اطلاعات مهم و صحیح و البته کلیدی! روحانی در ۸ اردیبهشت انتخاب آزادی، امنیت، آرامش، پیشرفت را به جای شعار برگزید و در همان روز در مناظره نخست انتخاباتی‌اش مرتب از آزادی فضای مجازی و ایجاد نشاط با این کار گفت چیزی که در دوره خودش هم تصمیم به فیلتر مقطعی‌اش گرفت!
او در ۹اردیبهشت با اشاره نمی‌گذارم فضای دانشگاه امنیتی شود، از دروغ جدید نو شعار و وعده بی‌اساس تبری جست، و البته سوالی که در این مورد مطرح می‌شود با توجه به عملیاتی نشدن وعده‌‌هایش آیا وعده بی‌اساس در انتخابات داده شده خصوصا که معاون آخوندی درباره انتخاباتی بودن وعده روحانی درباره تکمیل مسکن مهر پرده برداشت!
سکانس پنجم: برجام!
روحانی در۱۰ اردیبهشت در زمان افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با اشاره به اینکه برجام ملی دعوا نه! گفت که موفق به محقق کردن آرزوی رهبری مبنی به توقف صادرات بنزین و گازوئیل شده است! اینجاست که مساله‌ای پیش می‌آید که باید به روحانی گفت چرا درباره واردات گل و لای و مدفوع انسانی و .. در کلان‌تر واردات کالاهای غیرضروری و تحقق آرزوی کلان رهبری تلاشی نکردید! او در ۱۱ اردیبهشت در مرقد امام خمینی در جمع کارگران قول دادد صدایشان را بشنود و تولید کشور را بهبود بخشد اما در تجمعات کارگری بعد از انتخابات یکبار هم حضور نیافت تا خواسته‌هایشان را که مبنی بر پرداخت مطالبات بود بشنود و درباره تعطیلات واحدهای تولیدی در همین چند ماه هم آمارها خود گواه بر اجرایی نشدن این وعده نیز دارد.
سکانس ششم: قطب صنعت!
۱۲ اردیبهشت بزرگترین وعده محقق نشدن رئیس‌جمهور در افتتاح کارخانه خودرو دنا پلاس و پژو ۲۰۰۸ داده شد، او گفت: قصد از بین بردن بیکاری را دارد. که به پیشرفت در سایه تولید منجر می‌شود.
البته روحانی گفت که برای اولین‌بار ایران وارد رقابت خودروسازی جهان و صادرات ۳۰ درصد خودرو به جهان! خواهد شد اما نه کارخانه‌ای بعد از ۱۱ ماه دیده‌ایم نه خودرو!! او در ۱۴ اردیبهشت در جلسه هیات دولت مجوز شهرک صنعتی لرستان را صادر کرد که از این شهرک هم اخباری در دست نیست! اما ۱۶ اردیبهشت او از رئیسی برای اینکه گفته بود اموال صندوق ذخیره فرهنگیان به یغما رفته شکایت کرد. چیزی که بعد از گذشت ۱۱ ماه هنوز معلوم نیست شکایت چه شد و اموال به یغما نرفته کجاست!
سکانس هفتم: معدن‌کاران
یک هفته بعد از حادثه کشته شدن معدن‌کاران در معدن آزادشهر روحانی به این معدن رفته و مورد بازخواست مردم قرار گرفت اما... چند ماه بعد از انتخاب شدن این واقعه با تکرار وقایع مشابه بدون وعدههای جدید تکرار شد و البته از تحقق وعده روحانی برای کارگران معدن خبری نشد.
در همان روز روحانی دستور احیای سازمان ملی جوانان را به انصاری معاون حقوقی داد! الان نه از معاون حقوقی به نام حجت‌الاسلام انصاری خبری هست و نه از اقدامات موثر سازمان ملی جوانان! ۱۸ اردیبهشت اما او در همدان گفت: اجازه نمی‌دهیم خانه‌ای که باید خانه عدل باشد خانه دروغ و تهمت شود! ملت صد در صدی داریم و نه تفرقه اما بارها و بارها در طول این ۱۱ ماه مردم به چند دسته از نظر روحانی تقسیم شده‌اند!
سکانس هشتم: اصلاحات!
۲۲ اردیبهشت وعده اصلاحات بانکداری در مناظره داده شد و عنوان شد قرار است وام خارجی برای رونق تولید ملی اخذ شود، اما نه تنها بانکداری اصلاح نشد بلکه مردم مالباخته زیادی از سیاستهای غلط بانکداری روحانی به اعتراض و تجمع پرداختند که البته با واژه طمع‌کار! از آنها پذیرایی شد! روحانی همچنین گفت که مردم باید بین اضافه شدن یارانه و طرح تحول سلامت یکی را برگزینند! اما نه یارانه اضافه شد و نه طرح تحول به جایی رسید! هر دو در حال افت است طرح کاهش تعداد یارانه بگیران در لایحه بودجه و اتفاقات حوزه سلامت ناشی از بهم خوردن هر دو برنامه دارد.
بین یارانه و طرح تحول سلامت یکی! یارانه و کمک به مناطق محروم! اشتغال‌زایی قالیباف از پتروشیمی غیرممکن ۲۳ اردیبهشت روحانی در جمع مردمی که درورزشگاه آزادی آمده بودند قول اداره کشور به دست جوانان را داد و گفت: به همین مقدار از برداشته شدن تحریم‌ها راضی نیستیم و ساز و کاری برای برداشتن کل تحریم‌ها داریم! اما الان تحریم‌ها به همان مقدار برجام هم برداشته نشده و روز به روز اضافه می‌شود و البته ساز و کاری هم برای برداشتن تمامی تحریم‌ها از رئیس‌جمهوری در محافل سیاسی خصوصا سازمان ملل دیده نشد! روحانی گفت که تمام آبرو و زندگیش فدای مردم می‌شود.
او روز بعد وعده داد نخستین اقدامش رفع فقر و محرومیت است در حالی که فردای همان روز به تبریزی‌ها گفت اولین کار دولت دوازدهم احیای دریاچه ارومیه خواهد بود، اما چند ماه بعد رئیس سازمان محیط‌زیست کلانتری گفت که احیای این دریاچه ۲۵ سال زمان می‌برد! نهایتا او در ۲۶اردیبهشت در زنجان گفت: مسیر مردم باید با انتخاب من به سمت قله باشد یا با انتخاب دیگری به سمت دره!
او رای آورد و اتفاقا دو روز بعد با مردم حرف زد و گفت رئیس‌جمهور همه هست و قرار است، پاسدار حقوق، عزت سربلندی همه آحاد باشد. بر همین اساس می‌خواهیم بگوییم لطفا به عقب برگردید و پاسدار وعده‌هایتان باشید و به مردم و مطالبه عمومی توضیح دهید که چه می‌کنید و وعده‌هایتان بعد از گذشت حدود چهارصد روز به کجا رسیده و آیا ۴۰ مشکل اساسی کشور را حل کردید یا خیر؟
سکانسی برای تلنگر
رهبر معظم انقلاب با اشاره به مشکلات اقتصادی از جمله گرانی و تورم فرمودند: "آرزوی ملت و همه ما این است که منتخب ملت در انتخابات ۲۴ خرداد، حلّال مشکلات اقتصادی باشد اما نامزدها در بیان طرح‌های خود برای حل مشکلات اقتصادی، کارهای انجام‌شده را نفی نکنند.
مقام معظم رهبری همچنین با توصیه به نامزدها که وعدههای نشدنی به مردم ندهند، خطاب به نامزدها افزودند: "به‌گونه‌ای حرف بزنید که اگر خرداد سال آینده نوار حرفهای امروز شما را پخش کردند شرمنده نشوید و با بهانه‌گیری گردن این و آن نیندازید". پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «هر که ایمان به خدا و روز جزا دارد باید چون وعده نماید، به آن وعده وفا کند». (اصول کافی، ج۲، ص۲۷۰، حدیث۲)
اما این تنها رئیس‌جمهور نبود که با اظهاراتش امید مردم را برای بهبود شرایط در ۱۰۰ روز اول کمرنگ می‌کرد، برخی از وزرا و مسئولان دولتی نیز با اظهارنظرهای خود وعده ۱۰۰روزه برای بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی را تحت تأثیر قرار می‌دادند.
همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز بارها به آن اشاره کرده‌اند، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نباید وعده‌ای بدهند که قادر به اجرای آن نباشند و بعدها با شنیدن نوار وعدههای اعلامی‌شان شرمنده شوند!
حالا می‌خواهیم از روحانی تقاضایی داشته باشیم و بگوییم خودتان گفتید که حقوقدان هستید و منشور حمایت از حقوق شهروندی نوشتید، پس لطفا به حق مردم احترام بگذارید و وعده‌هایی که به مردم دادید را با عقبگرد و احیانا اگر احتیاج شد عینک! ببینید و محقق کنید.
نویسنده: مائده شیرپور
