يك لحظه بيشتر طول نكشيد نمي‌دانم چه اتفاقي افتاد كه او را غرق در خون ديدم....نفهميدم چه شد، يك لحظه به خودم آمدم و يقه او را در دستم ديدم... درست به خاطر ندارم مي‌دانم كنترلم را به اندازه ثانيه‌اي از دست دادم و آن فاجعه رخ داد.... اين جملات بريده سخنان افرادي است كه به دليل ايجاد درگيري و ناتوان بودن در پرداخت ديه در زندان هستند، آنها سابقه‌دار نيستند، آنها قلدر محله‌شان هم نبودند، عادت به دعوا و خشونت هم ندارند تنها «آني» غفلت كردند و يك عمر پشيماني به بار آورده‌اند.يك «آن» غفلت و يك عمر پشيماني. با همين پيش‌زمينه مي‌رويم سراغ اتفاقاتي كه براي پيشگيري از اين لحظات حادثه‌آفرين خصوصا در شهرهاي ماشيني و شلوغ امروز صورت گرفته است. دوره‌هاي آموزش كنترل خشم در شهر بارها و بارها برگزار شده و براي نخستين‌بار چند ماه پيش مركزي دائمي براي اين كار افتتاح شده است. اما كنترل خشم چه اهميتي دارد؟!
ضرورت آموزش كنترل خشم از كودكي
محمد‌مهدی قشقایی، مدیر مرکز خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۵ در اين‌باره در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران، با اشاره به برگزاری کارگاه آموزشی کنترل خشم کودکان گفته كه مباحث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی توسط خانه‌های رفاه خدمات اجتماعی در سرای محلات ۲۹ گانه منطقه در حال اجراست. با توجه به تاثیرات مخرب رفتارهای پرخاشگرانه در خانواده به خصوص در کودکان، مباحثی پیرامون برگزاری کارگاه‌های کنترل خشم کودکان در دستور کار سرای محلات قرار گرفت.
قشقایی در پایان گفته كه این کارگاه‌ها با هدف ارتقاي دانش و افزایش مهارت‌های زندگی خانواده‌ها و همچنین موضوعاتی از قبیل معنویت و اخلاق‌گرایی، تکنیک‌های مفید برای کنترل خشم، انواع پرخاشگری، الگو‌های مقابله با پرخاشگری کودکان، خشونت مدرسه و غیره برگزار می‌شود. دوره آموزشی كنترل خشم به شکلی متمرکز به ارائه مباحث نظری و فنون عملی جهت مدیریت و درمان افرادي می‌پردازد که به شکل عمده‌ای با هیجان خشم خود مشکلات متعددی دارند و به نوعی خشم را به شکل شدیدتر، مکرر و طولانی‌تر از بقیه افراد تجربه می‌کنند.
مركز كنترل خشم چه مي‌كند؟!
اما در دي‌ماه سال گذشته نخستين مركز كنترل خشم افتتاح شد. در همين زمينه معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اشاره به معضل رو به رشد خشونت و آسیب‌های متاثر از آن در بین جوانان، از برنامه‌ریزی و راه‌اندازی کلینیک کنترل خشم در چندین نقطه کشور خبر داد.
وی بررسی‌هاي انجام شده توسط دستگاه‌هاي انتظامی و قضایی مبنی بر افزایش چشمگیر خشونت در بین جوانان ۱۸ تا ۲۴ سال و پس از آن جوانان ۲۵ تا ۳۴ را هشداری جدی قلمداد کرد و گفت: ثمره خشونت، افزایش جرائم و بزهکاری است. لذا اولین چاره دراین مورد می‌تواند کنترل خشونت‌ها و یافتن راه‌های کاهش آن به ویژه در بین جوانان باشد. در همین راستا تصمیم گرفتیم کلینیک تخصصی کنترل خشم را باهدف مطالعه دلایل و آمار، ارائه آموزش‌های عمومی و گروهی و یافتن راهکارهای درمانی برای این معضل راه‌اندازی کنیم که مطالعات آن تکمیل شده و امروز اولین شعبه آن در تهران شروع بکار مي‌کند و استان‌هاي اصفهان، مازندران و البرز نیز جهت راه‌اندازی این کلینیک اعلام آمادگی کرده‌اند و از استان خراسان رضوی نیز درخواست مي‌کنیم با توجه به جمعیت و شرایط موجود شرایط ایجاد این کلینیک را فراهم کند.
وی ادامه داد: طبق برنامه‌ریزی‌ها در این کلینیک از کارشناسان ارشد و دانشجویان دکترا در علوم روانشناسی و جامعه‌شناسی برای امر مطالعه و ارائه راهکار دعوت به عمل مي‌آید. ضمن اینکه بحث امکانات و آموزش و تحقیقات میدانی توسط ورزش و جوانان انجام شده و بحث تامین مکان مناسب به عهده شهرداری گذاشته مي‌شود. همچنین مقرر شده یک سوم هزینه‌هاي درمانی توسط وزارت ورزش و جوانان، یک‌سوم توسط شهرداری‌ها و یک‌سوم نیز توسط مراجعین پرداخت شود. البته این مراکز با هماهنگی بین وزارت ورزش وجوانان و وزارت بهداشت و درمان و با مجوز خاص راه‌اندازی خواهند شد تا بتوانیم از امکانات بیمه‌ای برای پوشش هزینه بیماران استفاده کنیم.
راه حل كنترل خشم
اما براي كنترل خشم ابتدا بايد مهارت‌های کنترل عصبانیت را بیاموزید تا استرس را در خود کاهش دهید. براي اين كار بايد دانست كه یکی از بزرگترین موانع در راه تحقق موفقیت شخصی و شغلی عصبانیت می‌باشد. وقتی نمی‌توانیم عصبانیت خود را کنترل نمايیم از چند جهت دچار آسیب می‌گردیم: عصبانیت توانائی ما را برای خوشحالی از بین می‌برد، زیرا عصبانیت و خوشحالی در تضاد با یکدیگر هستند.
همچنين عصبانیت موجب خارج شدن روابط خانوادگی و دیگر روابط از مسیر صحیح‌شان می‌گردد و در عين حال عصبانیت موجب کاهش مهارت‌های اجتماعی، سازش و مصالحه شده و دیگر روابط را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد. همچنین عصبانیت به معنای شکست در کاری است که در صورت عدم عصبانیت و داشتن خلقی نرم‌تر می‌توان موفقیتی در‌پی داشت. اما اكنون مي‌توان با مديريت خشم از همه اين عواقب احتمالي جلوگيري كرد. برای برخی از افراد مدیریت و کنترل عصبانیت آسان و راحت است. آنها نیز عصبانی مي‌شوند. در واقع همه افراد عصبانی می‌گردند، اما کنترل آن برای برخی آسان‌تر است. اکثر افراد نیاز به یادگیری و رشد مهارت‌های کنترل عصبانیت دارند.
مهارت‌های کنترل عصبانیت را در خود رشد و توسعه دهید. افرادی که کنترل عصبانیت در آنها سخت و دشوار است نیاز به برنامه‌ای برای کنترل عصبانیت دارند. نکات زیر، مسائل مهمی می‌باشند که به شما در کنترل عصبانیت کمک می‌کنند. این نکات را به خاطر سپرده و به‌کار بست:
ابتدا براي در کنترل عصبانیت این سؤال را از خود بپرسید: "آیا این موضوع ده سال دیگر هم برایم مهم است؟" به این وسیله می‌توانید مسئله را از دیدگاهی آرام‌تر بنگرید.
در ادامه بايد اين سوال را نيز از خود بپرسید: "بدترین نتیجه مورد عصبانیت من چیست؟" اگر کسی در پای صندوق فروشگاه از شما سبقت گرفت، سپری کردن سه دقیقه بیشتر، مسئله‌ای آنچنان مهم نمی‌باشد.
همچنين گام بعدي براي كنترل خشم اين است كه تصور کنید که خود شما نیز همان کار (کاری که موجب عصبانیتتان شده است) را انجام می‌دهید. با خود رو راست باشید. قبول کنید که گاهی اوقات شما نیز جلوی یک راننده دیگر در می‌آيید... بعضی مواقع این مسئله تصادفی است. آیا نسبت به خود نیز عصبانی می‌شوید؟
سپس لازم است كه مجددا از خود سوالي كنيد: "آیا طرف مقابل این کار را به‌طور عمدی نسبت به من انجام داده است؟" در بسیاری از مواقع متوجه خواهید شد که این مسئله فقط در اثر بی‌دقتی و تعجیل رخ داده و کسی نمی‌خواسته شما را ناراحت کرده و بیازارد.
براي کنترل عصبانیت سعی کنید قبل از گفتن هر کلامی تا عدد ده بشمارید. انجام این کار رابطه مستقیمی با عصبانیت ندارد ولی می‌تواند صدمات ناشی از عصبانیت را به حداقل برساند. شمارش تا ده را با روش‌های جدید و بهتر انجام دهید مثلاً این کار را با یک تنفس عمیق بین هر شماره عملی سازید. تنفس عمیق - از دیافراگم - به افراد کمک می‌کند تا احساس راحتی کنند. همچنين می‌توانید سرعت شمارش اعداد را کندتر سازید. مثل شمارش شیوه قدیمی، یک کشتی بخار، دو کشتی بخار و ... شاید شمارش کشتی بخار زیاد خوشایند نباشد، به‌جای آن می‌توانید بشمارید: یک شکلات، دو شکلات و .. و یا هر چیز دیگری که برای شما خوشایند و خنده‌دار باشد.
و بالاخره براي كنترل خشم مي‌توانيد تجربه‌ای آرامش‌بخش را تجسم نمائید. چشمانتان را ببندید و در ذهن خود سفر کنید. این کار را در مکان‌های امیدبخش و به دور از استرس انجام دهید.
بديهي است كه بعد از خواندن سرنوشت كساني كه در لحظه‌اي عصباني شده و زندگيشان تحت تاثير يكبار عصبانيت بوده و به كار بستن دستورات فوق و يا حتي مراجعه به كارگاه‌هايي كه براي آموزش همين امور به صورت ملموس تشكيل شده است مي‌توانيد ببينيد كه چقدر زندگي لذت بخش بوده و هر اتفاقي ارزش عصبانيت را ندرد. آنوقت مي‌بينيد با تغيير ديدگاه چقدر مي‌توان به سلامت و امنيت خود و خانواده‌تان كمك كنيد.
مائده شيرپور
