سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم با اشاره به رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چند سال اخیر نسبت به ایران، تصریح کرد: در رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال پرونده ایران در چند سال اخیر، نگاه سیاسی نسبت به نگاه فنی، غالب بوده است.
شصتمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیروز (دوشنبه) در مقر این آژانس در وین برگزار شد؛ کنفرانس عمومی بالاترین رکن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که کارکردها و وظایف مهمی را برعهده دارد.
طبق اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کنفرانس عمومی، دارای اختیارات وسیعی در زمینه خط مشی و امور مالی و اداری آژانس است. از مهمترین وظایف این کنفرانس، انتخاب اعضای شورای حکام، گزارش نحوه فعالیت‌های آژانس به سازمان ملل و انتخاب دبیرکل آژانس برای مدت ۴ سال می‌باشد. برخی معتقدند در چند سال اخیر در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگاه و رویکرد سیاسی بر اصول فنی غلبه پیدا کرده است و آژانس تحت سیطره قدرت‌های سلطه‌گر از اهداف اولیه ترسیم شده فاصله گرفته است.
به طور کلی اهداف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طبق اساسنامه آن عبارت است از: ارتقای كاربردهای صلح جویانه انرژی هسته‌ای و عدم بكارگیری آن برای اهداف نظامی، اتخاذ هرگونه تدبیری جهت ارتقای تحقیقات، توسعه و كاربرد عملی انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح جویانه، تهیه مواد، خدمات، تجهیزات، تأسیسات برای تحقیقات و توسعه و كاربرد عملی انرژی اتمی با توجه به نیازهای مناطق در حال توسعه جهان، ارتقای مبادله اطلاعات علمی و فنی، تأسیس و اعمال پادمان برای تضمین این موضوع كه كمك‌های هسته‌ای یا حمایت‌های آژانس در مقاصد نظامی بكارگرفته نشود، تأسیس یا تصویب استانداردهای ایمنی هسته‌ای.
اما در چند سال اخیر رویه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بویژه در قبال برنامه هسته‌ای ایران، به گونه‌ای بوده که شائبه سیاسی‌کاری آژانس را تقویت کرده است. هر گاه روابط قدرت‌های جهانی بواسطه زورگویی‌های‌شان پیرامون برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان، با جمهوری اسلامی ایران نامطلوب بود، گزارشات آژانس نیز با نگاه تردیدآمیز به برنامه هسته‌ای کشورمان تنظیم می‌شد و هرگاه روابط ایران با قدرت‌های جهانی تعدیل می‌شد، این امر نیز در گزارشات آژانس مشهود بود.
یکی دیگر از مباحثی که پیرامون کارکرد نامطلوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح می‌شود؛ بحث درز اطلاعات از آژانس است؛ اواخر تیرماه بود که سند محرمانه همکاری میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توسط یک خبرگزاری آمریکایی انتشار یافت و موجبات اعتراض و تکدر خاطر مسئولان کشورمان را فراهم آورد. چند هفته پیش نیز خبرگزاری آسوشتیدپرس بار دیگر اطلاعاتی محرمانه در رابطه با مسائل هسته‌ای ایران منتشر کرد و اینبار از پیش‌نویس بیانیه‌ای خبر داد که اتحادیه اروپا صادر کرده و در آن از ضرورت ارائه جزئیات ساخت لوله‌های روتوری سانتریفیوژها از سوی ایران سخن به میان رفته است. ماجرای درز اطلاعات محرمانه مرتبط با صنعت هسته‌ای کشورمان و گمانه زنی‌هایی که در این رابطه انجام می‌شود در شرایطی است که پیش‌تر نگرانی‌هایی در رابطه با نحوه و چگونگی حفاظت اطلاعات در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده بود. اردیبهشت سال گذشته در شرایطی که هنوز سند برجام میان ایران و ۱+۵ منعقد نشده بود،اندیشکده بروکینگز در گزارشی با اذعان به کارکرد جاسوسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اشراف دستگاه‌های اطلاعاتی غرب بر سایر حوزه‌های جمهوری اسلامی - اعم از علمی و صنعتی- را یکی از نتایج توافق احتمالی و بازرسی‌های گسترده عنوان کرده بود.
در همین رابطه با نوذر شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم و کارشناس مسائل مرتبط با سیاست خارجی به گفت‌وگو پرداختیم؛ شفیعی معتقد است، در رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال پرونده ایران در چند سال اخیر، نگاه سیاسی نسبت به نگاه فنی، غالب بوده است. شفیعی این را هم گفت که، قاعدتا مطابق با تعهدات تضمین شده، سازمان‌های بین‌المللی باید نهایت دقت و هوشمندی را در حفاظت و حراست از اطلاعات شخصی و تخصصی مرتبط با کشورها انجام دهند و درز اطلاعات کشورها از سوی این سازمان‌ها به هیچ وجه قابل توجیه نخواهد بود. در ادامه توجه شما مخاطبان را به متن این مصاحبه جلب می‌کنیم:
نوذر شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم در گفت‌وگو با میزان با اشاره به برگزاری شصتمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین و این موضوع که آژانس بجای تمرکز بر اهداف ترسیم‌شده اولیه به سمت تامین مقاصد سیاسی قدرت‌های جهانی حرکت کرده است، اظهار کرد: به طور کلی طبق متون علمی روابط بین‌الملل، نسبت به سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دو نگاه رئالیستی و لیبرالیستی وجود دارد.
تبیین دو رویکرد رئالیستی و لیبرالیستی در روابط بین‌الملل
وی با تبیین دو رویکرد رئالیستی و لیبرالیستی نسبت به سازمان‌های بین‌المللی، گفت: طبق رویکرد رئالیستی، قدرت‌های بزرگ، سازمان‌های بین‌المللی را تاسیس می‌کنند و آن سازمان‌ها در خدمت مقاصد و اهداف کشورهای مزبور قرار می‌گیرند. شفیعی ادامه داد: اما مطابق با رویکرد لیبرالیستی، اگرچه قدرت‌های جهانی سازمان‌های بین‌المللی را ایجاد می‌کنند اما این سازمان‌ها به عنوان یک نهاد مستقل و بدون تاثیرپذیری از قدرت‌های جهانی عمل می‌کنند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه عملکرد سازمان‌های بین‌المللی ترکیبی از دو رویکرد رئالیستی و لیبرالیستی است، گفت: در مقاطع و مواضعی کاملا مشهود بوده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حتی شورای امنیت سازمان ملل تحت تاثیر قدرت‌های جهانی عمل کرده‌اند و در معدود دفعاتی نیز این سازمان‌های بین‌المللی به صورت مستقل و با یک رویکرد تخصصی و منصفانه به جوانب و ابعاد یک مسئله نگریسته‌اند.
وی با اشاره به رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چند سال اخیر نسبت به ایران، تصریح کرد: در رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال پرونده ایران در چند سال اخیر، نگاه سیاسی نسبت به نگاه فنی، غالب بوده است.
شفیعی افزود: وقتی قرارداد برجام منعقد شد و روابط ایران با قدرت‌های جهانی به حالت عادی بازگشت؛ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز موضع خود را در قبال فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز کشورمان تعدیل کرد. وی ادامه داد: اما در زمانیکه روابط ایران و قدرت‌های جهانی بواسطه کارشکنی آن‌ها در بحث هسته‌ای از تیرگی برخوردار بود، آژانس نیز در تبعیت از قدرت‌های جهانی روابط مطلوبی با ایران نداشت و گزارش‌های خود را با رنگ و بوی سیاسی منتشر می‌کرد. شفیعی تصریح کرد: تعدیل رویکرد و گزارشات آژانس در قبال برنامه هسته‌ای ایران در دوره اخیر، باز هم حکایت از غلبه نگاه سیاسی در این نهاد بین‌المللی دارد؛ چرا که اساسا تاسیسات و تجهیزات هسته‌ای ایران همان تاسیسات و تجهیزات پیش از برجام است؛ اما شاهدیم که روند بازرسی‌ها و صدور گزارشات آژانس در قبال همان تاسیسات دارای جهت‌گیری مثبت شده است.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم با اشاره به موضوع درز اطلاعات تخصصی کشورها از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: قاعدتا مطابق با تعهدات تضمین شده، سازمان‌های بین‌المللی باید نهایت دقت و هوشمندی را در حفاظت و حراست از اطلاعات شخصی و تخصصی مرتبط با کشورها انجام دهند و درز اطلاعات کشورها از سوی این سازمان‌ها به هیچ وجه قابل توجیه نخواهد بود. شفیعی در پایان خاطرنشان کرد: درز اطلاعات تخصصی کشورها از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعتماد جهانی به این نهاد بین‌المللی را مخدوش می‌کند و در کارکرد آن نیز اثر منفی بر جای خواهد گذاشت.
