همزمان با سفر مقامات نظامی ترکیه به ایران دو طرف بر گسترش همکاری‌های دو کشور تاکید کردند.
پیش از این سرلشکر باقری در سفری به آنکارا و دیدار او با مقامات سیاسی و نظامی ترکیه به تبیین شرایط ایران نسبت به شرایط منطقه و اوضاع بین‌الملل پرداخته بود و سفر رئیس ستاد ارتش ترکیه در پاسخ به سفر رئیس کل ستاد نیروهای مسلح کشورمان صورت می‌گیرد.
در حال حاضر شرایط در منطقه حساسی که دو کشور در آن قرار گرفته است به گونه‌ای شده که به نظر می‌رسد دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که باید برخی مسائل نظامی و امنیتی خود را با رفع اختلاف، همکاری و بدون توجه به ملاحظات ناتو حل کنند.
پس از وقوع انقلاب اسلامی به دلایل فرامنطقه‌ای دو کشور ناچار بودند که در زمینه همکاری‌های نظامی با احتیاط کامل حرکت کنند چرا که ترکیه جزئی از پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) بود و چالش‌های مدیریت شده‌ای از سوی ناتو به مناسبات نظامی ایران و ترکیه تحمیل می‌شد.
اما تحولات اخیر منطقه‌ای موجب شده است که شرایط دیگری میان دو کشور رقم بخورد.
بحران‌های منطقه حساس غرب آسیا، تنها با پیگیری‌های دیپلماتیک گره‌گشایی نشد و قدرت نمایی نظامی در میدان نبرد بخشی از راهکارهای حل این مسئله است.
یکی از این مسائل وجود گروهک تروریستی داعش در کشورهای همسایه دو کشور است که مؤلفه‌های امنیتی ایران و ترکیه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. مشکلات و معضلات یک کشور جنگ زده ویران شده در کنار مرزهای ترکیه هزینه‌های زیادی به آنکارا تحمیل کرده است، فشارهای وارد شده از این بخش، ترکیه را وادار ساخته تا از سیاست‌های ضد سوریه‌ای خود اندکی عدول کند و به سوی ایران و روسیه گرایش بیشتری داشته باشد.
بنابراین به نظر می‌رسد پس از گذشت ۶ سال از بحران سوریه تهران و آنکارا در حال نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های‌شان به یکدیگر در مقوله مبارزه با تروریسم و مدیریت بحران سوریه هستند
در عین حال این امر کاهش هر چه بیشتر اختلافات دو کشور در بحث سوریه را موجب شده است به نحوی که باعث شده ایران و روسیه، ترکیه را هم به عنوان بازیگر تأثیرگذار به مذاکرات آستانه وارد کنند.
موضوع دیگر رفراندوم استقلال کردستان عراق است که هر دو کشور با آن مخالفند. ایران و هم ترکیه نسبت به قضایای عراق حساس هستند و تلاش‌شان این است که شرایط جدید منجر به تجزیه در عراق نشود.
همگرایی و همکاری‌های دو کشور دراین زمینه می‌تواند از بروز بسیاری از چالش‌های آینده در منطقه جلوگیری کند. تهران و آنکارا احتمالا تلاش خواهند کرد تا یک استراتژی مشترک را برای مقابله با مسئله کردها در دستور کار قرار دهند. پیش از این نیز هنگام سفر سردار سرلشکر محمد باقری رییس‌جمهور ترکیه تاکید کرده بود که اقدام مشترک ایران و ترکیه علیه حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شاخه ایرانی آن پژاک امکان‌پذیر است.
از بعد اقتصادی نیز باید در نظر داشت که ایران و ترکیه پیش‌بینی کرده‌اند که مناسبات اقتصادی خود را به سطح ۳۰ میلیارد دلار برسانند و این سطح از مناسبات بدون شک بدون پشتوانه امنیتی و نظامی و پایان دادن به چالش‌های نظامی و امنیتی ممکن نمی‌شود.
همچنین تصمیم ترکیه برای دیوار کشی میان مرز دو کشور در حالی که مرزهای دو کشور همواره از امنیت مناسبی برخوردار بوده است موضوعی که می‌تواند در این دیدارها مورد ملاحظه قرار گیرد.
تحلیل گران سیاسی در این شرایط معتقدند که معنای گسترش ارتباطات نظامی دو کشور در حال حاضر، بومی کردن ساز و کارهای منطقه‌ای و تبدیل چالش‌های نظامی به مذاکره و دیپلماسی نظامی است.
انجام تشریفات و مراسم استقبال
دیروز اولین دور مذاکرات مقامات عالیرتبه نظامی ایران و ترکیه پس از انجام تشریفات استقبال رسمی در تهران برگزار شد.
مراسم استقبال رسمی از ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه صبح دیروز با حضور سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح در محل این ستاد برگزار شد.
ژنرال آکار که در راس یک هیات عالیرتبه نظامی ترکیه به تهران سفر کرده و قرار است طی این سفر با برخی مقامات عالیرتبه نظامی و سیاسی ایران دیدار و گفتگو کند.
اوضاع منطقه بخصوص سوریه، مقابله با تروریسم، مرزبانی و مقابله با قاچاق و موضوع کردستان عراق ازجمله مباحثی است که در دیدارهای مقامات نظامی ایران و ترکیه در این سفر مورد گفت‌وگو و رایزنی قرار بگیرد.
به نظر می‌رسد یکی از موضوعات مورد نظر در تهران،پیشبرد توافقات صورت گرفته در سفر اخیر سرشکر باقری در آنکارا باشد.
تاکید بر تمامیت ارضی عراق
در دیدار روسای ستاد کل نیروهای مسلح ایران و ستاد ارتش ترکیه طرفین بر تمامیت راضی کشور عراق تاکید و اجرای قانون اساسی عراق را محور مذاکرات اقلیم کردستان ودولت عراق عنوان کردند.
چهارشنبه گذشته نیز عثمان الغانمی رئیس ستاد ارتش عراق در تهران با سرلشکر باقری دیدار و گفت و گو کرد.
گسترش همکاری‌های نظامی
همچنین سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح پس از گفت‌وگو و دیدار با ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه در جمع خبرنگاران گفت: نیروهای نظامی ایران و ترکیه همکاری‌های خود را گسترش می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه سفر هیات ترکیه‌ای در ادامه سفر اینجانب به ترکیه بوده است ابراز امیدواری کرد که این امر موجب تقویت امنیت دو کشور شود.
وی افزود: در این دیدار در مورد تهدیدات مشترک دو کشور و موضوعات مختلف منطقه گفت‌وگو کردیم؛ از جمله همه‌پرسی کردستان عراق که هر دو کشور مواضع یکسانی مبنی بر تاکید بر یکپارچگی و تمامیت ارضی عراق و عدم قبول انجام این همه‌پرسی داشتند.
باقری تاکید کرد: همچنین در مورد توفیقاتی که ارتش عراق و سوریه در مقابله با داعش و تکفیری‌ها و آزادی سرزمین‌شان داشتند گفت‌وگو کردیم و بر کمک دو کشور منطقه بر تامین امنیت و آرامش این کشورها تاکید کردیم.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح گفت: همچنین درمورد مقابله با تروریسم در منطقه و امنیت مرزهای مشترک مذاکره و تصمیمات مهمی اتخاذ شد.
باقری ادامه داد: ما در مورد همکاری نیروهای مسلح دو کشور و سایر کشورهای مسلمان برای کمک به مردم میانمار و اینکه این اتفاقات در کشورهای اسلامی تکرار نشود مذاکره کردیم.
وی افزود: نیروهای مسلح دو کشور از این به بعد همکاری‌های گسترده‌تری در حوزه آموزشی و حضور در رزمایش‌های یکدیگر و تامین امنیت مرزها خواهند داشت.
باقری در پایان اظهار داشت: با حضور اردوغان در ایران این همکاری‌ها بیشتر می‌شود.
ژنرال خلوصی آکار نیز در این نشست با تشکر از دعوت سردار باقری جهت سفر به ایران، گفت: ترکیه و ایران سابقه دوستی و برادری دیرینه و تاریخی دارند.
وی افزود: در چارچوب مشترکات به طور متقابل برای موضوعات منطقه‌ای همکاری خواهیم کرد و علاوه بر همکاری‌های سیاسی و اقتصادی تلاش داریم همکاری‌های نظامی را نیز گسترش دهیم.
آکار خاطر نشان کرد: برای مبارزه با تروریسم و امنیت مرزها به طور ویژه همکاری خواهیم کرد.
سفر اردوغان به ایران
روز چهارشنبه نیز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تهران می‌آید.
رئیس‌جمهور ترکیه در پارلمان این کشور گفته است که در جریان سفرش به تهران با مقامات ایرانی درباره همه پرسی استقلال کردستان عراق و مذاکرات آستانه رایزنی خواهد کرد.
اردوغان گفت که در جریان سفرش به تهران با رهبری ایران و حسن روحانی همتای ایرانی‌اش دیدار خواهد کرد.
دیدار خلوصی با شمخانی
همچنین ژنرال خلوصی آکار رییس ستاد ارتش ترکیه با علی شمخانی دبیرشورای عالی امنیت ملی دیدار و درباره تحولات امنیتی و دفاعی منطقه گفت و گو کرد.
در جریان این دیدار روند تحولات امنیتی و دفاعی منطقه و اجرا سازی توافق‌های صورت گرفته میان ایران، روسیه و ترکیه در خصوص بحران سوریه،مقابله با تروریسم، امنیت مرزهای مشترک و همچنین رخدادهای اخیر در اقلیم کردستان عراق مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در این دیدار تاکید کرد : برگزاری همه پرسی در کردستان عراق کمک به تحقق اهداف جبهه غربی، عبری و عربی مدافع تروریسم تکفیری بوده و قطعا با منافع مردم عراق و به ویژه کردها در تضاد است.
علی شمخانی با اشاره به روند تحولات امنیتی و دفاعی منطقه و اجرایی سازی توافقات صورت گرفته در نشست آستانه میان ایران، روسیه و ترکیه در خصوص بحران سوریه، حل و فصل سریعتر بحران در منطقه را زمینه ساز دست یابی به امنیت پایدار و محدود شدن دخالت‌های نامشروع قدرت‌های فرامنطقه‌ای دانست.
وی افزود: پیشبرد توافقات صورت گرفته میان نیروهای مسلح دو کشور گام مهمی در مسیر مقابله با تروریسم و تقویت توان دفاعی کشورهای اسلامی خواهد بود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی رویکرد خودسرانه برخی مسئولان اقلیم کردستان عراق در برگزاری همه پرسی را غیرمسئولانه و ناشیانه دانست و ادامه داد: عدم توجه به اقتضائات زمانی و امنیتی و پیگیری اهداف عشیره‌ای در این اقدام، موجب کاهش تمرکز بر مبارزه با تروریسم تکفیری به عنوان مهمترین تهدید منطقه وانتقال سریع آثار زیانبار امنیتی به اقلیم کردستان عراق می‌شود.
وی ضرورت مهار و مدیریت پیامدهای بی‌ثبات‌ساز در اقلیم کردستان عراق را مورد تاکید قرار داد و افزود: هماهنگی سه جانبه دولت‌های عراق، ترکیه و ایران با هدف پیگیری در خواست‌های بغداد برای جلوگیری از اثرگذاری منفی تحولات اقلیم کردستان بر عملیات نهایی پاکسازی کامل این کشور از فتنه تروریسم اجتناب ناپذیر است.
شمخانی با تبیین راهبرد آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تثبیت ناامنی و تنازع در منطقه و میان کشورهای اسلامی خاطر نشان ساخت: برگزاری همه پرسی در کردستان عراق کمک به تحقق اهداف جبهه غربی، عبری و عربی مدافع تروریسم تکفیری بوده و قطعا با منافع مردم عراق و به ویژه کردها در تضاد است.
ژنرال خلوصی آکار رییس ستاد مشترک ارتش ترکیه نیز با تاکید بر حمایت قاطع از دولت مرکزی عراق و لزوم حفظ یکپارچگی این کشور تصریح کرد: ایران، عراق و ترکیه با همکاری مشترک از اجرای طرح‌های تجزیه طلبانه در منطقه جلوگیری خواهند کرد.
وی با اشاره به نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم افزود: مرزهای دو کشور مرز دوستی بوده و اجازه ناامن ساختن آن را به گروه‌های تروریستی نخواهیم داد. ژ
مذاکراتی تعیین کننده
پیش‌بینی می‌شود که نتیجه مذاکرات مقامات ایرانی و ترک در این سفرها در برخورد با چالش‌های منطقه و به ویژه موضوع مبارزه با تروریسم تعیین کننده باشد.
در حال حاضر ایران با ۴۵ کشور دنیا همکاری‌های امنیتی نزدیکی دارد و در تلاش است تا دامنه‌ی این همکاری‌ها را گسترش دهد و در این میان کشورهای همسایه از قبیل ترکیه و عراق از اولویتهای اصلی این همکاری‌های دوجانبه می‌باشند.
توسعه تروریسم در خاورمیانه می‌طلبد تا مشارکت و توسعه‌ی همکاری‌ها، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
وجود گروه‌های تکفیری در عراق و سوریه ایجاب می‌کند تا نوعی اتحاد و همدلی از جانب کشورهای همسایه مانع از گسترش و فعالیت عمل این تروریست‌ها در سایر کشورهای منطقه شود. در همین رابطه ایران و ترکیه با همدلی و تعامل با یکدیگر تلاش خود رابرای مبارزه با تروریسم به کار بسته‌اند تا گروه‌های تروریستی همچون پژاک و گروهک منافقین و موارد مشابه، مجالی برای تولید و اشاعه‌ی تروریسم همچون تکفیری‌های داعش نیابند.
مبارزه بااین گروه‌ها ایجاب می‌کند تابرای محدودیت هر چه بیشتر آنها از اقدامات امنیتی و انتظامی مشترک استفاده شود تا در صورت در هم شکستن تلاش‌های گروه‌های فوق الذکر، کشورهای همسایه مأمن و پناهگاه فرار آنها نشود.
نگرانی صهیونیست‌ها
همکاری ایران و ترکیه بسیاری را در شطرنج سیاسی و امنیتی منطقه نگران می‌کند که یکی از آنها رژیم صهیونیستی است.
در همین حال مقام سابق ارتش رژیم صهیونیستی گفت که همکاری‌های نظامی ایران و ترکیه وضع نگران‌کننده‌ای برای این رژیم به وجود می‌آورد.
«مارتین شرمن»، مقام سابق ارتش رژیم صهیونیستی و بنیانگذار اندیشکده اسرائیلی مطالعات راهبردی روابط آشتی‌جویانه اخیر میان آنکارا و تهران را نشانه‌ای از «تغییرپذیری» سیاست‌های بین‌المللی دانست و گفت : در عرصه بین‌المللی دوستان و دشمنان دائمی وجود ندارند و تنها منافع دائمی وجود دارد. وی افزود: ترکیه و ایران قبلاً روابط خصمانه‌ای با یکدیگر داشتند و روابط خوب اخیر آنها موضوعی قابل توجه است.
«شرمن»، تصریح کرد که ائتلاف دو کشور به دلیل مخالفت آنها با احتمال تشکیل یک دولت کُردی است.
مقام سابق ارتش رژیم صهیونیستی تصریح کرد : همکاری‌های فعلی تهران و آنکارا ممکن است به حل و فصل مسئله سوریه منجر شود.
او در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «نگرانی اصلی برای اسرائیل این است که اتحاد میان این دو کشور باعث آزادی عمل بیشتر ایران در سوریه می‌شود و وضع بسیار نگران‌کننده‌ای پیش می‌آید.
