گروه رویکرد رئیسجمهوری در جلسه هیات دولت به نکاتی اشاره کرد که بررسی آنها خالی از لطف نیست اما شاید بزرگترین نکتهای که میتوان از این سخنان استخراج کرد، اعتقادش درباره این مضوع باشد که اکنون زمان مناسبی برای بردن یکدیگر پای میز سوال نیست!
این سخنان از این باب برای ما تعجبآمیز شده است که از زبان حقوقدانی خارج شده که ابتدای تدبیر و امید را با پناه بردن به خدا از بستن دهان منتقد شروع کرده و گفته که در دولتش کسی لکنت زبان نخواهد گرفت!
اما در اغلب مواقع زمان پاسخگویی یا منتقدان را بر برچسبهای عجیب و غریبی چون کاسب تحریم و نفهم و نابینا رانده و یا مانند روز گذشته موافق چیده شدن میز پاسخگویی نیست! کاش جناب پرزیدنت حداقل تعیین میکرد که چه زمانی وقت پاسخگویی درباره وعدهها و مطالبه از او و دولتش فرا میرسد؟! آیا موافق است بعد از اتمام دولت تنها با نقد یکطرفه توسط رئیسجمهوری بعدی مواجه شود یا میتواند منتقدان منصف را در برابر خود تحمل کند؟! با این پیشفرض نکاتی را که در این سخنرانی وجود دارد پی میگیریم.
حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی در جلسه هیأت دولت افزود: ماه رمضان ماه اُلفت، برادری و کمک به نیازمندان است و امیدوارم بهرهمندی از برکات این ماه باعث شود که اگر گلهها و فاصلههایی بین خانواده، احزاب، گروهها و اقوام وجود دارد، برطرف شده و جای آن را محبت، صفا و صمیمیت بگیرد.
آقای روحانی! کاش در ادامه دعا میکردید که در این ماه جناحها منافع ملی را قربانی منافع حزبی خود نکنند.
رئیسجمهور با اشاره به اینکه امسال ماه مبارک رمضان با دو حادثه مهم مواجه شده است، گفت: از یک طرف در منطقه با بیتدبیری مقامات آمریکا شرایطی پیش آمده و سفارتخانه خود را به بیتالمقدس منتقل کرد که برخلاف معاهدات گذشته و حتی قطعنامههای شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل است ضمن اینکه چنین اقدامی چیزی نیست که به صلح و ثبات منطقه کمک کند. رژیم صهیونیستی و آمریکا تصور میکنند با فشار بیشتر به ملت فلسطین میتوانند آنان را از حق مشروع خودشان محروم کنند و یا با فشار، مسلمانان جهان را از سرزمین خودشان یعنی بیتالمقدس جدا سازند. این یک اشتباه بزرگی است که انجام میدهند. مسلمانان جهان مسجدالاقصی و بیتالمقدس را به عنوان قبله اول خود میشناسند و مورد احترام همه مسلمانان است و مدفن انبیای بزرگ الهی و مسجد انبیا الهی بوده است که در آنجا به عبادت پرداختند. لذا این سرزمین مقدس را با بازیهای سیاسی نمیتوان از جمعیت یک میلیارد و ۵۰۰ میلیونی مسلمانان جهان جدا کرد. مردم فلسطین ۷۰ سال مقاومت کردهاند و باز هم مقاومت خواهند کرد تا به حقوق مشروع خودشان دست یابند. اعمال و رفتار رژیم صهیونیستی همواره تجاوز، ظلم، ستم و کشتن بیگناهان بوده و در این چند روز ارتکاب چنین اعمالی آشکارتر شد و در روز نکبت که مردم مسلمان فلسطین با دست خالی به میدان آمده بودند همگان دیدند که صهیونیستها با سرب آتشین با آنان برخورد کردند و ملت مظلوم و آزاده فلسطین را به خاک و خون کشیدند و دهها نفر را شهید و هزاران نفر را مجروح کردند. ما همواره در مقابل متجاوزین و ظالمین خواهیم ایستاد و معتقدیم پیروزی نهایی از آن مظلومین و فلسطینیان خواهد بود.
تکرار سخنان انقلابی از زبان رئیسجمهوری آن هم زمانی که فشارهای زیادی بر کشورمان برای دست کشیدن حمایت از مظلومان جهان وارد میشود نکتهایست که به وضوح میتواند باعث غرور هر ایرانی شود. حمایتهای روحانی از جبهه مقاومت در اوضاعی که اروپا در تلاش است دست حمایتی ایران را از منطقه کوتاه کند حاوی پیامهای مهمی میتؤاند باشد و قطعا باعث تامین منافع ملی خواهد شد.
رئیسجمهور در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع برجام اشاره کرد و گفت: ملت ایران همواره در برابر توطئههای دیگران و به ویژه رژیم آمریکا استقامت، مقاومت و ایستادگی کرده و نشان دادند که در برابر فشار آنها تسلیم نمیشوند و این ملت بزرگ را کسی نمیتواند به زانو درآورد. در مسأله هستهای عدهای که آن طرف هستند، تصور میکنند با فشار، تحریم، تهدید و حتی نشان دادن علائم جنگ میتوانند ملت ایران را تسلیم کنند، اما ایستادگی و مقاومت ملت ایران به خوبی نشان داد که این تفکر و راه، نادرست و غلط است.
این بخش از سخنان روحانی درباره تسلیم نشدن و حرف زور نشنیدن چیزی نیست که تنها با صحبت بتواند غرورآفرین باشد، این بخش از سخنان او باید در مذاکرات و مواجههای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای استکباری عملی پیاده شده و پیامد آن برای کشور حس شود. امیدواریم در مذاکرات بعدی با اروپا چنین صحبتهایی در وادی عمل پیاده شود.
رئیسجمهور اضافه کرد: در موضوع هستهای عدهای هم تصور میکنند که مسایل جهانی و اموری که به نوعی در مجامع بینالمللی و شورای امنیت مطرح شده را با سخنرانی، شعار و تحریک احساسات مردم میتوان حل و فصل کرد که البته ثابت شده که این هم مسیر درست و دقیقی نیست.
فکر نمیکنید که وقتی نتیجه سه سال مذاکره و راهحل شما را میبینند شاید به این نتیجه میرسد که سکوت دربرابر راه حلی که جواب نداده است بس باشد.
رئیسجمهور با بیان اینکه در موضوع هستهای به دنبال دو دستاورد اصلی بودیم، اظهار داشت: دستاورد اول احقاق حقوق ملت ایران بود. معلوم شد که ادعاهای آنها نابجاست و از طرفی حقوق ملت ایران را تثبیت و قطعنامههای مربوط به این موضوع را لغو کردیم. دستاورد و هدف دیگر رفع تحریمها در راستای تأمین منافع ملی بود که در این راستا، اگر چه ممکن است از صد در صد خواستههای خود در عمل به ۸۰ درصد دست یافته باشیم، اما باید توجه داشت در مذاکره و تعامل با کشورهای بزرگ غربی و آن هم کشور خاصی مثل آمریکا که همواره با ملت ایران تخاصم داشته است، معلوم است که مشکلاتی ایجاد میکنند. اما باید در ارزیابی دستاوردها بین برجام و نبود برجام مقایسه انجام دهیم در این صورت به خوبی مشخص میشود که ملت ایران چه کار بزرگی انجام داده است.
نمیشود ادعای بدون سند بشنویم و با تکیه بر صحبت شما مبنی بر اینکه الان وقتش نیست چیزی نگوییم، مگر شما نمیگفتید که هیچیک از تعهدات طرف مقابل در برجام اجرایی نشده؟ مگر خود شما نگفتید برخلاف عهدشان بانکهای جهانی را به روی ما نگشودهاند و همین باعث میشود با گونی دلار جابهجا کنیم؟ مگر نگفتند هواپیماهای برجامی و شرکت پژویی که اتفاقا خودتان برای افتتاحش رفتید! به تعهداتشان عمل نمیکنند؟! مگر قراردادهای نفتی هم در آستانه لغو شدن نیست؟ چرا میگوید ۸۰ درصد توافقات تحریمی به موفقیت دست یافته است؟! سندتان برای تحقق این ۸۰ درصد موفقیت کجاست؟ چرا سندتان را منتشر نمیکنید که منتقدان مجالی برای انتقاد نیابند! مگر شما نبودید که میگفتید نمیتوان بدون سند ادعا کرد، چرا الان میخواهید بدون سند بپذیریم و سوال نکنیم؟
روحانی خاطرنشان کرد: بعد از اینکه برجام اجرایی شد، آمریکا به طور یکطرفه از آن خارج شد. حالا چه کسی اینجا متخلف است. دولت ایران یا دولت آمریکا؟ و چه کسی نقض عهد کرده است ما یا آمریکاییها؟ ما متعهد به اقدام خودمان هستیم یا به اقدامات دیگران هم متعهد میباشیم؟ چه کسی بود که مصوبات سازمان ملل و قطعنامه ۲۲۳۱ را زیر پا گذاشت ما یا آنها؟ ما برخلاف حقوق بینالملل حرکت کردیم یا آنها؟ معاهدات بینالمللی را آمریکا تضعیف کرده یا ایران؟
رئیسجمهور با بیان اینکه چه کسی مستحق ملامت است، گفت: این موضوع باید روشن شود و مبادا یک عدهای خطا کنند، امروز آمریکا به عنوان ناقض عهد و متخلف از مقررات بینالمللی باید مورد فشار قرار بگیرد.
همه اینها که میفرمایید درست اما بفرمایید برای ملامت امریکاییها چه کردید؟! چرا به ادعای خانم موگرینی درباره تضمینی که برای خارج نشدن از برجام دادهاید پاسخ نمیدهید؟! چرا به همان سازمان مللی که قطعنامهاش به این راحتی نقض شده شکایت نمیبرید؟! چرا حقوق ملت ایران را از امریکا و رفیقهای اروپاییاش که شاهد نقض عهد بودند و آنها هم شکایت نکردند استیفا نمیکنید؟!
روحانی با اشاره به جملاتی از حضرت امام(ره)، خاطرنشان کرد: این روزها با موضوعاتی که مطرح میشود بیشتر به یاد جمله معروف حضرت امام خمینی(ره) در آبان ۶۵ که به «این تذهبون؟» معروف است، میافتم. در آن روز بین ایران و آمریکا اختلافی وجود داشت که آمریکا در آن شکست خورده بود اما یک عده به دنبال آن بودند که مسئولین ایرانی را مورد سوال قرار دهند و امام راحل برخورد حکمتآمیز با آنها داشت و آن درس خوبی برای ما بود و هست.
رئیس دولت دوازدهم افزود: امام در ۲۹ آبان ۶۵ فرمود «هیچ توقع نداشتم که در این زمان که باید فریاد بزنند سر آمریکا، فریاد میزنند سر مسئولینمان» چه شده است؟ در یک چنین مسأله مهمی باید همه دست به دست هم بدهید و ثابت کنید به دنیا که وحدت دارید، چرا شما میخواهید تفرقه و دو دستگی ایجاد کنید، چه شده است شما را و کجا دارید میروید؟ «این تذهبون؟». بعد فرمود تندرو و کندرو و دو دستگی در کشور ایجاد نکنید و این خلاف اسلام، دیانت و انصاف است.
ما هم همین را میگوییم اگر از شما گلایه داریم برای این است که چرا سر امریکا فریاد نکشیدید؟! چرا مقابل نقض عهد امریکا اقدام مشابه نکردید؟!
روحانی تصریح کرد: امروز روزی نیست که همدیگر را پای میز سوال ببریم، البته ممکن است چنین فرصتی بعداً پیش بیاید که بسیار از آن استقبال میکنیم، اما در زمان کنونی همه باید در برابر فشارهای آمریکا، متحد باشیم. امروز در جایگاهی قرار گرفتیم که جایگاه اتهام نیست و آمریکا است که در جایگاه و میز اتهام قرار دارد و همه دنیا آمریکا را متهم میکنند. همه مجامع بینالمللی از جمله آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان ملل صراحتاً اعلام میکنند که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است و در مقابل همه تأکید دارند که اقدام آمریکا خلاف مقررات بینالمللی، بیدلیل و بیمنطق بوده است و هیچگاه در مقابل آمریکا در چنین موضعی قرار نداشتیم که همه قبول دارند که کار آمریکا پشتوانه سیاسی، اخلاقی ندارد و در مقابل، کار ایران کاملاً از پشتوانه سیاسی و اخلاقی برخوردار است و امروز افکار عمومی جهان با ما است. حتی اگر داخل آمریکا نظرسنجی شود باز هم افکار عمومی با ماست و این به معنای انزوای واقعی دولت آمریکا میباشد و همین امروز هم ما پیروز هستیم.
برای انزوای داخلی امریکا دقیقا چه کردید؟! چقدر با رسانهةا صحبت کردید؟! چقدر شکایت کردید؟! چرا اجازه میدهید افکار عمومی از نقض پیمان امریکا به راحتی منحرف و به سمت پیگیری مذاکرات اروپایی شود؟!
روحانی خاطرنشان کرد: طرح ترامپ این بود که شب اعلام کند که از توافق برجام خارج شود و پیشبینی کرده بود که بعد از آن یا صبح روز بعد ایران اعلام میکند که از این توافق خارج میشود و ظهر نیز آژانس بینالمللی گزارش میدهد که ایران از برجام خارج شده است و فردای آن روز قطعنامههای سازمان ملل برمیگردد و ایران دو مرتبه در سطح جهانی مورد تحریم قرار میگیرد. ترامپ کارت اول خود را روی میز آورد، اما در کارت دوم اشتباه محاسباتی داشت. بعد از اعلام نظام جمهوری اسلامی ایران، اینها ماندند که دستگاههای اطلاعاتیشان چرا نتوانستند اطلاعات درست را ارایه کند چرا که براساس گزارش دستگاههای اطلاعاتیشان جمهوری اسلامی ایران پس از خارج شدن آمریکا از توافق برجام یا همان ساعت و یا صبح فردا از این توافق خارج میشود لذا امروز همه نقشههای آمریکا به هم ریخته است.
جناب حقوقدان اگر قراردادی توسط یک عضو لغو شود و عضو دیگر بعد از او پیمان را به هم بزند، طبق قواعد و عرف بینالملل نقض کننده اصلی مقصر است نه نقضکنندهای که بعد از نقض عهد اولی عملی خلاف تعهد انجام داده است؟! با کدام منطق میگویید سازمان ملل فقط ما را تنبیه میکرد، اگر این گفته در برجام آمده باشد که وای بر تعهدی که اینطور نوشتهایم!
روحانی گفت: با تصمیمی که گرفتیم امروز مردم کشورمان اعتماد بیشتری به مسئولین خود دارند چرا که اگر با احساسات برخورد میکردیم واز توافق خارج میشدیم، مردم سوال میکردند که چه عجلهای داشتید و چرا فرصت ندادید، چه بسا اگر خارج نمیشدید، اتحادیه اروپا هم اعلام میکرد که اگر ایران فرصت میداد و در برجام میماند آنها در برابر آمریکا میایستادند و منافع ایران را تأمین میکردند. حتی شاید روسیه، چین و سایر کشورهای بزرگ دنیا هم به ما میگفتند که چرا عجله کردید. لذا امروز با تصمیم خود در برابر تمام کشورهای دنیا اتمام حجت کردیم و مردم هم آشکارا میبینند که کار نظام ما دقیق و منطقی است.
مردم به سخنان شما درباره اینکه هیچ رئیسجمهوری نمیتواند برجام را نقض کنند هم اعتماد کردند اما نتیجه آن چه شد؟! آیا امروز همانها به شما اعتماد دارند؟
روحانی تصریح کرد: به مردم عزیز ایران اطمینان میدهم که نگران اداره کشور نباشند، کاملاً میدانیم که چه کار انجام میدهیم و شرایط منطقه و جهان را درک میکنیم از همه اصناف، کسبه و تولیدگران خواهش میکنم مردم را در فشار نگذارند و مطمئن باشند که ارز لازم را تأمین میکنیم و هیچ کس اینکه در پسکوچهها چند ده هزار دلار معامله میشود، را مبنای قیمت ارز و کالاها قرار ندهد. دولت همه ارزهای مورد نیاز را تأمین میکند و ارزی که در این دو ماه پرداخت شده، بیشتر از پارسال است و میتوانیم تا آخر سال هم آن را پرداخت کنیم و هیچ مشکلی نداریم.
چرا اطمینانی که به مردم درباره ارز دادید و محقق نشد را توجیه کردید؟! چطور میشود دوباره به اطمینان خاطر شما اعتماد کرد؟!