ناظران سیاسی در ارزیابی سفر الکاظمی به ایران معتقدند؛ این مسئله نشاندهنده تعمیق روابط دو کشور همسایه است که قطعا این ارتباط باعث ناخشنودی و نگرانی آمریکاییها خواهد شد.
مصطفی الکاظمی حدود دو ماه پس از انتخاب در جایگاه نخست وزیر عراق، برای انجام نخستین سفرهای خارجی خود آماده می شود و بر اساس آنچه منابع رسمی منتشر کرده اند قرار است نخست سفر به ریاض و سپس تهران را در دستور کار خود قرار دهد؛ از این رو محافل رسانه ای و سیاسی از هم اکنون بر گمانه زنی و تحلیل در ارتباط با محتوای مذاکرات این سفرها، بویژه در تهران متمرکز شدهاند.
البته دیروز محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان راهی عراق شد و با مصطفی الکاظمی نخستوزیر، فؤاد حسین وزیر امور خارجه و سایر مقامات عراقی دیدار و گفتوگو کرد. همزمان سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در طول هفتههای اخیر برای تقویت بیشتر روابط و همکاری های دو کشور همسایه و دوست با وزیران مختلف عراقی دیدار و دعوتنامه های سفر رسمی به تهران تقدیم برخی از آنها کرده بود. ایرج مسجدی در مدت کوتاه عمر تشکیل دولت الکاظمی، علاوه بر نخست وزیر با وزیران کشور، دفاع، حمل و نقل، کار و امور اجتماعی، دارایی، آموزش عالی، نفت، امور خارجه، بهداشت و محیط زیست و صنایع و معادن دیدار کرده است.
بررسی کارنامه نخست وزیران سابق عراق در طول ۱۷ سال گذشته نشان میدهد که همه آنها به مناسبات با جمهوری اسلامی ایران اهتمام ویژه نشان داده و ایران همواره در اولویت نخستین سفرهای خارجی آنها قرار داشته است. غیر از دوره کوتاه ۱۰ ماهه نخست وزیری «ایاد علاوی» (۲۸ ژوئن ۲۰۰۴ تا آوریل ۲۰۰۵) که امکان سفر او به تهران مهیا نشد، بقیه نخست وزیران عراق همگی در ماههای نخست انتخاب خود، راهی ایران شده اند. اعتقاد کارشناسان بر این است که سفر مصطفی الکاظمی به تهران علاوه بر مناسبات دو جانبه که بخش مهمی از سفر را تشکیل میدهد، در برگیرنده پروندههای مختلفی خواهد بود. در برخی محافل در عراق، این برداشت وجود دارد که تلاش برای تنش زدایی در روابط ریاض – تهران با توجه به علاقه مندی که سعودیها به دولت الکاظمی نشان دادهاند، یکی از اهداف مهم سفر باشد. اطمینان دادن به تهران در باره گفت وگوهای راهبردی جاری بین بغداد – واشنگتن هم بخش دیگری از اهداف این سفر خوانده میشود.
یکی از کارشناسان سیاسی عراق در این باره به ایرنا گفته است که بغداد به خوبی می داند که بهترین دوست عراق، جمهوری اسلامی ایران است و به همین دلیل به هیچ وجه نمیتواند از روابط با ایران چشم پوشی کند.
محمود الهاشمی با ارزیابی روابط عراق با سعودی ها و آمریکایی ها گفت که با وجود تلاش های بغداد در طول ۱۷ سال برای نزدیکی با سعودی ها تاکنون عراق هیچ سودی از مناسبات خود با ریاض نبرده است.
به گفته وی، روابط بغداد - واشنگتن نیز همواره بر مبنای روابط بالادست- پایین دست بوده و همین امر سبب شده است که آمریکا از نگاه بالا دستی با عراق تعامل کند.
وی با یادآوری توافقنامه راهبردی که از ۲۰۰۸ با واشنگتن امضا شده تاکید کرد که عراق تاکنون از این توافقنامه هیچ سودی نبرده جز اینکه مبنایی برای دخالت آمریکا در امور داخلی عراق شده است.
این تحلیلگر عراقی در عین حال افزود که در مقابل، مناسبات با ایران از ۲۰۰۳ تاکنون روند رو به رشد داشته و در حوزه های مختلف تجاری، اقتصادی، انرژی، امنیتی و نظامی گسترش یافته و از مهمترین شواهد آن مشارکت و همکاری دو کشور در جنگ با داعش بوده است. سید رضا صدرالحسینی کارشناس مسائل بینالملل به سیاست روز میگوید: بعد از آخرین سفری که آقای عبدالمهدی به ایران داشت، در طول یک سال گذشته سفری از سوی مقامات عراقی به ایران صورت نگرفته و این مسئله نشاندهنده تعمیق روابط دو کشور همسایه است که قطعا این ارتباط باعث ناخشنودی و نگرانی آمریکاییها خواهد شد. سیدرضا صدرالحسینی درباره سفر پیش روی مصطفی الکاظمی به ایران افزود: در هفته جاری سفر نخست وزیر عراق به ایران را در پیش داریم. او درباره روابط ایران و عراق پس از انتصاب الکاظمی اظهار کرد: پس از انتصاب الکاظمی به نخستوزیری تلاش فراوانی شد تا ارتباط بین دو کشور در حوزههای اقتصادی، سیاسی و رسانهای به هم بخورد. همه تلاش بر این مسئله معطوف بود که القاء شود، امروز ملت عراق از ملت ایران جدا شده است اما واقعیت امر این است که نه الکاظمی بلکه هیچ نخستوزیر دیگر و هیچ مقام رسمی در عراق نمیتواند، پیوندهای عمیق دو ملت را در حوزههای اعتقادی، ایدئولوژیک، تجاری و فرهنگی قطع کند بلکه این ارتباط روز به روز در حال گسترش است. کارشناس مسائل بینالملل افزود: ممکن است تحولات و رخدادها این ارتباط را در حوزه اقتصادی کم و زیاد کند مثل زمان حال که مسئله کرونا در طول سه ماه گذشته باعث کاهش مراودات اقتصادی شد اما مسئله روابط بین دو کشور، قطعاً و یقیناً یک رابطه مستحکم و غیرقابل خدشه است که نه آمریکاییها، نه سعودیها و نه هیچ رسانه دیگر در عراق نمیتواند این رابطه را دچار مشکل کند.
صدرالحسینی سفر الکاظمی به ایران را آغازگر فصل جدیدی در روابط دو کشور ارزیابی کرد و گفت: به نظر میرسد سفر الکاظمی به ایران فصل جدیدی از روابط دو کشور در حوزههای گوناگون خواهد بود و قطعاً، در این سفر به چند موضوع مهم از جمله مسئله احترام ویژه به مرجعیت، خروج آمریکاییها از عراق، گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، مسئله همکاری دو کشور در شیوع ویروس کرونا، مراسم اربعین و مقابله با تروریسم پرداخته خواهد شد. الکاظمی در این رابطه تلاش کرده که توازن را در صحنه عراق بین همه کشورهای مؤثر در حوزه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی حفظ کند. وی درباره پیگیری سیاست خروج آمریکا از عراق توسط الکاظمی، تأکید کرد: این مسئله یکی از مهمترین مصوبات پارلمان عراق است که اخراج نیروهای آمریکایی از عراق باید توسط دولتها پیگیری شود. در اواخر دولت عادل عبدالمهدی این مصوبه به تصویب پارلمان عراق رسید و به سفیر واشنگتن در بغداد تسلیم شده است و مطمئناً این موضوع جزو مطالبات اصلی نمایندگان پارلمان از الکاظمی خواهد بود. مقامات بغداد در هفتههای گذشته بعد از گفت وگو با مقامات واشنگتن این مسئله را اعلام کردند که یکی از مفاد گفتگوها مسئله جدول خروج نیروهای متجاوز آمریکاییها خواهد بود. کارشناس مسائل بینالملل در پایان خاطرنشان کرد: الکاظمی به عنوان نخستوزیر و رئیس کل قوا موظف است این مسئله را به عنوان مصوبه پارلمان عراق پیگیری کند چرا که کشور عراق، کشوری پارلمانتالیسم است و مصوبات پارلمان برای دولت لازمالاجراست.