براساس آمارهاي ستاد مركزي سفرهاي كشور، در ايام نوروز سال ۹۲ بيش از ۳۰ ميليون نفر از مراكز تاريخي كشور بازديد كرده‌اند كه اين مراكز شامل موزه‌ها، كاخ موزه‌ها و مجموعه‌هاي فرهنگي و تاريخي مي‌شد.
اگرچه در مورد نحوه محاسبه بازيدكنندگان علامت سوال و انتقاد وجود دارد اما همواره آنچه بعد از تعطيلات نوروز به عنوان يك افسوس بزرگ قلمداد مي‌شود نابود شدن بخشي از بدنه تاريخي كشور بواسطه همين بازديد هاست.
اينكه چرا ميزان تخريب آثار فرهنگي در كشور ما بالاست موضوعي است كه بايستي با يك كار كارشناسي مورد بررسي و تحليل قرار گيرد تا در تعطيلات بعدي شاهد چنين اتفاقاتي نباشيم.
اگر چه حضور و توجه مردم به اين مكان‌ها مثبت است اما در ايام عيد، تعداد بازديدكنندگان از برخي اماكن به قدري افزايش مي‌يابد كه نه تنها نمي‌توانند به صورت مطلوب از آن مكان ديدن كنند بلكه گاهي اين آثار به دليل ناآگاهي برخي گردشگران و عدم كنترل درست در معرض آسيب است و برخي گردشگران با اعمالي چون يادگار‌نويسي،ريختن زباله نشان مي‌دهند كه به ارزش ميراث فرهنگي پي نبرده‌اند. بنابراين تا وقتي كه شرايط لازم براي پذيرش گردشگر و ورود آنها به محوطه‌هاي تاريخي را كامل فراهم نكرده‌ايم؛ به نوعي باعث تخريب محوطه‌ها مي‌شويم.
در همين خصوص و در وهله اول مسئولان و اداره‌کنندگان محیط و فضاهای تاریخی و زیست محیطی باید برای پذیرایی از گردشگرانی که در بعضی اوقات مثل نوروز حجم بیشتری پیدا می‌کنند از قبل برنامه‌‌ریزی‌های لازم را انجام دهند تا با افزایش حجم و حضور افراد در این سایت‌های تاریخی و زیست‌محیطی باعث ایجاد آسیب و تخریب این محیط‌ها نشود. این مسئله نیازمند راهکارهایی است و برای رسیدن به این راهکارها می‌توان از کارشناسان غیردولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد کمک گرفت و برنامه‌های مختلفی که در کشورهای دیگر در این رابطه صورت می‌گیرد با انجام مطالعات تطبیقی بررسی شود.
با اینکه پیش از تعطیلات نوروزی تمام سازمان‌ها و ارگان‌ها برای سهل‌الوصول کردن سفر بسیج می‌شوند و سفرهای نوروزی را هدایت می‌کنند اما هیچ اطلاع‌رسانی و اقدامی درجهت حمایت از آثار تاریخی و آگاهی بخشیدن به مردم صورت نمی‌گیرد. به طوری که متولیان میراث فرهنگی تاکنون برنامه خاص و منسجمی نداشته و امنیت میراث فرهنگی در حاشیه گفتارها و خبرها خلاصه شده است.
در رسانه‌های جمعی به صورت وسیعی عدم استفاده از دخانیات، استفاده از کمربند ایمنی و مسائلی از این دست مطرح می‌شود و فیلم‌ها و کلیپ‌های مختلفی ساخته می‌شود اما هیچگاه راجع به حفظ میراث فرهنگی که ریشه در زندگی مردم دارد کار آموزشی و ترویجی صورت نمی‌گیرد.
آنچه مسلم است و در اين گزارش مورد تاكيد قرار مي‌گيرد آن است كه ايام نوروز فرصتي براي تحرك صنعت گردشگري است و در اين مدت بازديد از اماكن مهم تاريخي كشور به اندازه‌اي افزايش مي‌يابد كه از سوي بسياري از فعالان ميراث فرهنگي بيم آسيب به اين بناهاي پر ارزش مي‌رود و به گفته آنها، حفاظت از آثار تاريخي قرباني رونق گردشگري مي‌شود و بي‌شك يكي از دلايل اين امر آشنا نبودن مخاطبان با نحوه حضور در اماكن تاريخي و طبيعي و دغدغه نداشتن متوليان در اين خصوص است.
اگر روند تجاوز و تخريب نابسامان اين محوطه‌هاي تاريخي به همين شكل ادامه پيدا كند، شايد فردا ديگر چيزي به نام مكان تاريخي و باستاني نداشته باشيم.
محمد مرادي کارشناس و فعال حوزه سفر درخصوص اهمیت بحث راهنمای سفر در این زمینه گفت: «فرهنگ ما یک فرهنگ شفاهی است. یک نمونه عینی آن فرهنگ سفر ماست. ایرانی‌ها وقتی به سفر می روند، به جای آنکه از قبل برای هر سفر آماده باشند، معمولا از رهگذران سوال می‌پرسند. این مساله جدای آنکه در فرهنگ ما ریشه دارد، نشان از کمبودی دارد که مسافران با آن مواجه‌اند. کتاب‌ها و نشریاتی در این زمینه وجود دارند، اما متاسفانه نواقصی جدی بر این نشریات و نحوه راهنمایی مسافران توسط آنها وجود دارند. به عنوان مثال در بسیاری از آنها تنها عنوان یک جاذبه آورده شده و حتی اینکه نشانی آن محله هم کجاست، آورده نشده است.»
وی با بیان اینکه بايد اين نقص را جبران كرد، اظهار داشت: به عنوان مثال در سایت گردشگری یک استان، اسامی هتل‌های آن استان آمده، اما این اطلاعات آنقدر مغشوش است که به کار نمی‌آیند. معمولا اشتباهشان زیاد است و اصلا معمولا معلوم نیست، بر چه اساس این اطلاعات طبقه‌بندی شده است.
وی با بیان اینکه متاسفانه مردم یاد گرفته‌اند که چطور به طبیعت بروند، اما یاد نگرفته‌اند چطور با طبیعت آشنا شوند، افزود: « متاسفانه هنوز برای بسیاری از ما هرچیزی که بیرون از خانه باشد، جزو متعلقات ما نیست و طبیعت هم شامل آن می‌شود. در سال‌های اخیر بحث گردشگری مسئولانه شنیده می‌شود، اما در بهترین حالت تنها چیزی که ما از گردشگری مسئولانه آموخته‌ایم این است که زباله‌های‌مان را در طبیعت رها نکنیم. اما گردشگری مسئولانه طیف وسیعی را شامل می‌شود که از رها نکردن طبیعت تا احترام به فرهنگ‌های بومی را در بر می‌گیرد.»
میرزاده با بیان اینکه باید کیفیت سفر خوب را به مردم آموخت، اظهار داشت: «باید به مردم آموخت که نه تنها چطور از طبیعت لذت ببرند و با آن آشنا شوند، بلکه باید به آنها قوانین طبیعت را هم یاد داد. در کنار معرفی طبیعت باید هنجارهای در کنار طبیعت بودن را هم فرا گرفت، اینکه بدانیم چطور طبیعت را بخشی از خودمان بدانیم.»
وی همچنین برخورد قهریه با تخریب‌کنندگان طبیعت را ناکافی دانست و گفت: «برخورد قهری با مخربان طبیعت تنها یکی از روش‌های موجود است. بهترین راه‌حل که امروزه هم یکی از روش‌های کارآمد برای حفاظت از طبیعت در دنیاست، حساس کردن جوامع محلی نسبت به گنجینه‌ای است که در اختیار دارند. درصورتی که افراد بومی نسبت به ارزش و اهمیت آثار طبیعی و تاریخی پیرامون‌شان آگاه شوند و صرفه اقتصادی خود را در حفظ حیات آنها ببینید، خود به بهترین محافظان آن آثار تبدیل خواهند شد.»
