سيستم انتخاباتي جمهوري اسلامي ايران گرچه حزبي نيست و به مانند ديگر کشورها مثل آمريکا، که احزاب تعيين‌کننده هستند تشابهي ندارد، اما احزاب در ايران نقش دارند اما هنوز نه آن نقشي که احزاب با کارکرد خود در کشورهاي غربي و برخي کشورهاي ديگر دارد.
شايد هنوز اين يك امتياز مثبت است که مردم ايران درگير احزاب و گرايش‌هاي سياسي آنها نشده‌اند. البته سيستم‌هاي حزبي در کشورها، هم مزايايي را در بر دارد و هم معايبي را باعث مي‌شود.
البته هنوز در ميان افکار عمومي جامعه، احزاب موجود در ايران نتوانسته‌اند آن جايگاه و پايگاه خود را در دل مردم پيدا کنند، چنين اتفاقي ممکن است به خاطر اين باشد که مردم از حزب و حزب‌گرايي دل خوشي ندارند و تصور مي‌کنند، احزاب به دنبال اهداف و برنامه‌هاي خاص خود هستند و به همين خاطر به امور کشورداري و مشکلات جامعه کمتر توجه مي‌کنند.
جناح‌هاي سياسي در ايران، پس از انقلاب اسلامي به دو جناح تقسيم شدند چپ و راست.
جناح چپ با ديدگاه‌هاي سياسي خاص خود از زمان پيدايش، سعي داشت با رفتارهاي ساختارشکنانه، هزينه‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي انقلاب اسلامي را بالا ببرد. چنين رفتارهايي در حالي انجام مي‌شد که، انقلاب اسلامي از همان ابتداي استقرار خود با چالش‌ها، تهديدات و تحريم‌هاي گسترده روبه‌رو بود و در چنين شرايطي هم وجود جناح سياسي با تفکرات خاصي که در بسياري مسائل با آرمان‌هاي انقلاب هم سازگاري نداشته و اکنون هم ندارد، براي فضاي سياسي کشور خطرناک جلوه کرد.
جالب اينجاست که چند رئيس‌جمهوري در ايران پس از برگزيده شدن، اقدام به تشکيل حزب نمودند و تا پيش از انتخابات و تکيه زدن بر صندلي رياست‌جمهوري، جناح و تشکل سياسي و حزبي نداشتند. شعارها و وعده‌هاي آنها از سوي مردم به عنوان ملاک انتخاب در نظر گرفته مي‌شد و همين امر باعث انتخاب آنها مي‌گرديد. چنين رويه‌اي البته در مجلس شوراي اسلامي هم ديده مي‌شود و تفاوت آنچناني ميان اين دو انتخابات وجود ندارد. دليل اين که بسيار توصيه مي‌شود، عليرغم گرايش‌هاي سياسي دولت‌ها به جناحي از گروه‌هاي سياسي در کشور، گرايش‌هاي سياسي و حتي اقتصادي و فرهنگي خود را وارد عرصه دولتي نکنند،به اين خاطر است که، آيا اهداف جناحي و سياسي گروه‌ها و احزاب موجود که اکنون به دو طيف چپ و راست تقسيم شده‌اند، با اهداف انقلاب اسلامي همخواني دارد يا نه؟!
اين گرايش‌هاي حزبي به هنگام انتخابات، از سوي دولت‌هاي وقت، بروز مي‌يابد، آنها در زمان انتخابات خواسته يا ناخواسته مجبور مي‌شوند، سخنان و مواضع همسو با جناح و حزب خود را بر زبان بياورند و در واقع از امکانات دولتي، يا بهتر بگوييم بيت‌المال براي اين منظور هم استفاده مي‌کنند. حتي ممکن است، در سخنان و مواضع خود برخي آرمان‌ها و گفتمان انقلاب اسلامي که اکنون به عنوان مثال باعث رد صلاحيت يا احراز نشدن صلاحيت نامزدي که ثبت‌نام کرده و گرايش سياسي او به دولت وقت نزديک است، زير سوال برود. حال آن که همه دولت‌ها براساس همان قانون و روند انتخابات، تأييد صلاحيت شده‌اند و توانسته‌اند خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهند.
توصيه به دولت‌ها براي دوري از گرفتار شدن در فضاي سياسي انتخاباتي به اين خاطر است که اهداف و آرمان‌هاي انقلاب بسيار فراتر و مهمتر از اهداف حزبي، جناحي و سياسي است. اگر اعتقاد به اين نکته وجود دارد که ايران همچنان يک کشور انقلابي است و انقلاب ادامه دارد، گفتمان انقلاب اسلامي و آرمان‌هاي آن که روشن و مشخص است، نبايد فداي خواسته‌هاي سياسي و جناحي شود، خواه اين خواسته‌ها از سوي جناح چپ باشد يا راست.
توصيه‌اي که روز گذشته حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در ديدار فرماندهان نيروي هوايي ارتش به مسئولان داشتند، مي‌توان در همين راستا دانست.
ايشان حتي درباره انتخابات با اشاره به برخي حرف‌هاي غلط و نامناسب که اين روزها مايه تشويش و ترديد مردم مي‌شود، فرمودند; «اين حرف‌ها با نگاه سياسي و به علت دوري از انگيزه‌هاي خدايي بيان مي‌شود، اما اکنون قصد ندارم به آنها بپردازم.»
رهبر معظم انقلاب در بحث انتخابات، خطاب به مسئولان چند نکته مهم را بيان کردند که اصلي‌ترين آنها، مشغول نشدن به مسائل تبليغاتي و روزنامه‌اي بود.
ايشان در همين زمينه تأکيد کردند; «مسئولان به ياري پروردگار مشغول کار و تلاشند، اما مراقب باشند که جنجال‌هاي روزمره انتخاباتي آنها را سرگرم نکند و از پرداختن به مسائل مهم به ويژه اقتصاد غافل ننمايد.»
و البته در چند روز گذشته که موضوع انتخابات مجلس شوراي اسلامي و مجلس خبرگان رهبري با نزديکتر شدن به روز برگزاري آن داغ‌تر شده است، از سوي برخي مسئولان و جناح‌هاي سياسي، سخنان و مواضعي مطرح شده که باعث گشته تا چنين مواضع و سخناني با سوء‌استفاده دشمنان و رسانه‌هاي وابسته به آنها روبه‌رو شود، و اگر همگان به اين امر واقف باشيم كه روند برگزاري انتخابات براساس قانون و چارچوب‌هاي تعبيه شده در هر دوره اجرا و برگزار شده و باز هم مي‌شود، ديگر جايي براي گله‌گذاري باقي نمي‌ماند، که اگر انتقاد و گله‌اي هم وجود دارد، راهکار قانوني آن براي اعتراض موجود است. اگر هم ادامه يابد، بي‌توجهي به آرمان‌هاي انقلاب اسلامي و گفتماني است که حضرت‌امام(ره) آن را به يادگار گذاشته‌اند.
سياوش كاوياني
