سران آمریکا گویا این روزها به دنبال آن هستند که با ارائه طرحها و برنامههای بحرانساز فضایی پر التهاب را بر جهان حاکم سازند. هنوز مدتی از اعلام طرحهای آمریکا برای اعمال تحریمهای جدید علیه کره شمالی، روسیه، چین، فلسطین، ایران و... نیز اقدام آمریکا در اعلام کاهش کمکها و حق عضویت در سازمانهای بینالمللی نمی گذرد که وزارت دفاع آمریکا نسخه نهایی سند «بررسی وضعیت هستهای آمریکا» که دکترین هستهای رئیسجمهور این کشور را مشخص میکند منتشر کرد.
دولت آمریکا در سند جدید برای اولینبار آمادگیاش را برای تغییر در زرادخانه هستهای خود اعلام کرده است. نکته قابل توجه آن است که در سند «بررسی وضعیت هستهای» تا اندازه زیادی مسیر ترسیمشده در سند سال ۲۰۱۰ دولت اوباما را ادامه میدهد. در آن از پروژههای نوسازی هستهای آمریکا استقبال شده است. «دونالد ترامپ» در بیانیهای درباره دکترین جدید هستهای خود آورده است: «این نتیجهگیریها بر ارزیابیهای واقعگرایانه از فضای امنیتی جهان، ضرورت جلوگیری از استفاده از مخربترین سلاحهای روی زمین و تعهد دیرپای ملت ما بر عدم اشاعه هستهای استوارند.» سند جدید هم همانند نسخه پیشنویس آستانه پاسخ هستهای آمریکا به «تهدیدهای امنیتی» را پایین آورده است.
در حالی که روسای جمهور قبلی آمریکا استفاده از سلاحهای هستهای را تنها به زمان استفاده کشورهای رقیب از سلاحهای کشتار جمعی برای کشتار انبوهی از غیرنظامیان محدود میکرد، در سند جدید برای اولین بار خواسته شده به «حملات راهبردی غیرهستهای» پاسخ هستهای داده شود. با توجه به ابعاد این سند چند نکته مهم قابل توجه است. نخست آنکه اقدام ترامپ ادامه راه اوباماست لذا نمی توان این طرح را برگرفته از تفکرات ترامپ دانست بلکه ناشی از استراتژی راهبردی آمریکاست که خوی جنگطلبی و ضد بشری آمریکا را آشکار میسازد.
این امر زمانی آشکارتر میشود که اوباما ۷۰۰ میلیارد دلار برای نوسازی توان هستهای آمریکا تصویب کرده در حالی که همواره ادعای صلح و گفتوگو سر میداد. نکته دیگر آنکه این راهبرد نشان میدهد که ادعای آمریکا برای مقابله با تهدیدات هستهای در جهان امری واهی است و صرفا یک هدف را دنبال میکند و آن انحصار هستهای است. اگر آمریکا واقعا به دنبال حذف سلاح هستهای در جهان بوده به جای رویکرد به نوسازی بمبهای هستهای باید به اجرای تعهداتش برای انهدام آنها بپردازد.
با توجه به این شرایط به صراحت میتوان دریافت که راهبرد هستهای آمریکا نشان میدهد این کشور همچنان تهدید اول امنیت جهان است و نهادهای بینالمللی نظیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان ملل اگر واقعا به دنبال صلح جهانی و مقابله با تسلیحات هستهای هستند باید به مقابله با این طرحهای آمریکا بپردازند.
سکوت این نهادها نشانگر استمرار دوگانگی آنها در قبال بحران هستهای در جهان است که قطعا یک نتیجه به همراه دارد و آن رویکرد بیشتر کشورها به سوی داشتن بمب هستهای برای مقابله با تهدیدات آمریکاست بویژه اینکه در راهبرد جدید آمریکا حوزه استفاده از این تسلیحات از عرصه تهدیدات هستهای خارج به سایر حوزهها از جمله عرصه سایبری یا هر آنچه آمریکا آن را تهدید بداند گسترش یافته است.
نویسنده: علی تتماج