ترکیه که سالهاست داعیه دار نقش آفریتی برتر در غرب آسیا و شمال آفریقا را دارد بار دیگر رفتارهای بحرانسازی را در منطقه اجرا میکند که محور آن را نیز اشغال و جنگ افروزی در اراضی سوریه تشکیل میدهد. در حالی بر اساس قوانین بینالمللی سوریه حق حفظ تمامیت ارضی خویش و مبارزه با تهدید کنندگان آن را دارد اما ترکیه در هفتههای اخیر روندی بحرانساز را علیه این کشور در پیش گرفته است. وعدههای غرب و رفتارهای جاه طلبانه اردوغان رئیس جمهور ترکیه در حالی ابهامات بسیاری را در باب آینده تنش مذکور به همراه داشته که محافل رسانهای غربی تلاش بسیار دارند تا این رفتار ترکیه را تنش میان روسیه و ترکیه عنوان و ماهیت سوری آن را پنهان سازند. آنها چنان القا میکنند که این درگیریها برگرفته از تنشی است که میان دو کشور ایجاد شده و سوریه در اصل گرفتار جنگی نیابتی شده است. این نوع جوسازیها در حالی صورت میگیرد که تجربه تاریخی و نیز نیازهای ترکیه مانع از آن است که آنکارا بتواند دامنه تنش با مسکو را گسترش دهد.
ترکیه زمانی که جنگنده روسیه را بر فراز خاک سوریه هدف قرار داد با تحریمهای شدید مسکو مواجه و در نهایت نیز مجبور به عذرخواهی شد در همین حال آنکارا به دنبال دریافت سامانههای اس ۴۰۰ از روسیه و کاهش وابستگی به تسلیحات آمریکایی و ناتو است و این امر مستلزم رویکرد مناسب در قبال مسکوست. بر این اساس ترکیه در عمل نمیتواند دامنه تنش با مسکو را شدت بخشد و لذا میتوان گفت که آنکارا بیشتر به دنبال فضا سازی برای کسب امتیازات حاشیهای است.
یکی از نکاتی که در این زمینه باید مورد توجه باشد اهداف و تحرکات ترکیه در لیبی است. در حالی کشورهای عربی و اروپایی از خلیفه حفتر فرمانده نظامی مدعی کسب قدرت در لیبی حمایت میکنند ترکیه به همراه قطر از دولت سراج دولت حاکم بر لیبی حمایت میکند و در این عرصه نیز در کنار کمکهای اقتصادی و نظامی اقدام به اعزام نیرو به لیبی کرده است. ارزیابیها نشان میدهد که ترکیه در کنار به قدرت رساندن جریان اخوان در لیبی به دنبال منابع نفتی در حوزه مدیترانه است.
ترکیه اقدامات گستردهای را در این منطقه از مرزهای ابیاش گرفته تا قبرس و یونان و حرب آبی لیبی برای اهداف نفتیاش صورت داده و تلاش دارد تا به قدرتی مهم در این عرصه مبدل شود. تحرکات ترکیه در حمایت از سراج در حالی صورت گرفته که در نشستهایی که اخیرا در باب لیبی برگزار شده بر عدم حمایت نظامی از طرفهای درگیری در لیبی تاکید شده که عملا با منافع ترکیه در تضاد است. با این اوصاف میتوان گفت که آنکارا با معطوف سازی افکار عمومی به سوریه سعی دارد تا تحرکات نظامیاش در لیبی را پنهان سازد. اقدامی که به تشدید بحران و کشتارها در این سرزمین منجر شده است.
نویسنده: فرامرز اصغری