طی سال های اخیر رینوپلاستی در ایران با استقبال فراوانی روبرو شده به طوری که در حال حاضر به گفته بسیاری از کارشناسان انجام این عمل جراحی از حد متعارف خارج شده است.
رینوپلاستی كه در ابتدا تنها برای موارد ترمیمی بینی انجام می گرفت ولی به دنبال تغییر روش های زندگی و لوکس گرایی، در حال حاضر این جراحی بیشتر به منظور تغییر در شکل ظاهری بینی و زیبایی مورد توجه قرار مي گيرد.
افزایش متقاضی عمل زیبایی بینی در افراد مسن
آمارنشان مي دهد در سال های اخیر جراحی زیبایی بینی در سنین بالا متقاضیان زیادی با انگیزه های مختلف داشته است. تحقیقات نشان می دهد که رینوپلاستی و تغییر شکل بینی اثرات هیجانی شدیدی را به ویژه هنگامی که خواسته بیمار برآورده نمی شود، به دنبال خواهد داشت. فراهم نشدن رضایت و خواسته بیمار از جراحی زیبایی در افراد مسن از تبعات روانی بالایی برخوردار است.
دکتر ابراهیم رزم پا، متخصص و جراح گوش، حلق و بینی و جراح پلاستیک بینی، در این باره مي گويد : افرادی که از نقایص مشخصی مانند ضرب دیدگی، شکستگی و یا صدمات ناشی از تصادف رنج می برند، اغلب از جراحی بینی راضی بوده و معمولا جراحی در این افراد نتایج خوبی را به دنبال دارد. به طور کلی با توجه به مسایل روانی خاص سنین بالا به کار گرفتن تکنیک های جراحی محافظه کارانه و تغییرات جزیی نتایج مطلوبی خواهد داشت؛ درغیراین صورت، اثرات مخرب روانی و شخصیتی ناشی از رینوپلاستی و تغییرات وسیع در این بیماران قابل کنترل نخواهد بود.
این جراح پلاستیک بینی مشخص کردن انگیزه بیمار از عمل زیبایی بینی بویژه در افراد مسن را مهم مي داند و ادامه مي دهد : بیماران با اختلالات واضح بینی برای عمل مناسب تر هستند. غیر از موارد ترمیمی بینی ناشی از تصادفات و ضرب دیدگی ها، سایر موارد باید به دقت بررسی شده و در موارد مبهم مشاوره روانپزشکی درخواست شود.
نقش مسائل رواني در جراحي هاي زيبايي
وي در ادامه اضافه مي كند :افرادی که در سنین بالا اقدام به جراحی زیبایی بینی می کنند، در صورتی که نقایص آشکار و واضحی نداشته باشند، باید از نظر مسایل روحی روانی مورد بررسی قرار گیرند. چرا که ممکن است در پشت پرده تقاضای افرادی که در سن بالا به دنبال زیبایی هستند، مشکلات روحی روانی نهفته باشد. در بسیاری از این افراد بویژه در مردان مسن، مشاوره روانی الزامی است. وي با اشاره به ویژگی آناتومیک بینی در سنین بالا گفت: پوست نازک، کم شدن چربی زیر پوست و محو شدن عضلات تیپ بینی از ویژگی های آناتومیک بینی در افراد مسن است.
ضعف مکانیسم های نگهدارنده بینی به ویژه در قسمت یک سوم تحتانی منجر به افتادگی تیپ بینی و بلندتر به نظر رسیدن بینی می شود. افتادگی تیپ بینی، تنگی زاویه و مشکلات تنفسی ناشی از آن را به دنبال دارد.
با توجه به این که عمل جراحی بینی محدودیت سنی ندارد،اما به نظر می آید فاکتور سن یکی از مسایل مهم در جراحی زیبایی بینی است؛ بطوريكه متخصصان جراحی پلاستیک بینی در دختران را در سنین بعد از عادت ماهیانه و پسران را در سنین بعد از بلوغ توصيه مي كنند. در صورتی که در سنین پایین بینی مشکل عملکردی داشته باشد، می توان با انجام عمل جراحی محدودی مشکل را برطرف و در آن میان حالت بینی را نیز اصلاح کرد. در اين ميان نقش جراح و تجربه وی در انتخاب مناسب بیمار، به کارگرفتن تکنیک های مناسب جراحی و در نظر گرفتن عوارض احتمالی ناشی از جراحی انکار ناپذیر است.
در سال های اخیر، با افزایش کنگره های داخلی و خارجی و انتقال تجربیات و اطلاعات پزشکان به یکدیگر، پیشرفت های خوبی در زمینه جراحی پلاستیک بینی انجام شده است. در برخی موارد مشاهده می شود که به دلیل نداشتن تجربه کاری کافی و عدم انتخاب مناسب افراد، نارضایتی از جراحی وجود دارد. این نارضایتی در سنین بالا بیشتر و از عوارض هیجانی و روانی بالاتری برخوردار است. نکته مهم در جراحی بینی، حفظ عملکرد بینی پس از جراحی است. بینی باید به عنوان عضوی که گذرگاه هوای تنفسی است در نظر گرفته شود. تحقیقات نشان می دهد که میزان اکسیژن خون افرادی که تنفس دهانی دارند نسبت به کسانی که از راه بینی تنفس می کنند کمتر است. معمولا خس خس بینی تا چند هفته بعد از عمل به علت تورم و گرفتگی بینی طبیعی است. اما در صورتی که بیشتر از این مدت باشد، باید مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات لازم انجام شود. ممکن است علت خس خس چسبندگی بینی یا تنگی بینی به دلیل اشکالات حین عمل باشد.
عوارض رينو پلاستي چيست؟
معمولا مشاهده می شود افراد در ارزیابی نهایی نتیجه عمل عجله کرده و به دلیل نارضایتی اقدام به انجام عمل های مجدد می کنند. در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا انجام اعمال جراحی متعدد بر روی بینی عوارضی را به دنبال ندارد؟ دکتر رزم پا در این باره توضیح مي دهد : معمولا نتیجه اغلب جراحی های بینی ۶ هفته تا ۳ ماه اول مشخص می شود. اما حداقل زمان لازم برای ارزیابی نهایی یک سال بعد از عمل است.
این در حالی است که ارزیابی نتیجه نهایی در پوست های ضخیم و چرب ممکن است دو تا سه سال بعد از عمل زمان نیاز داشته باشد. به طور کلی نباید در ارزیابی نتیجه نهایی جراحی بینی عجله کرد. وی ادامه مي‌دهد : ویژگی های آناتومی بینی در عمل مجدد مانند عمل اولیه است اما برگشت به حالت طبیعی در این عمل ها زمان بیشتری را می طلبد.
همچنین پزشکی که عمل مجدد را انجام می دهد باید از تجربه و مهارت ویژه ای برخوردار باشد و صحبت با بیمار و توجیه وی از نتیجه احتمالی جراحی باید در دستور کار جراح قرار گیرد. به طور کلی افرادی که از نتیجه عمل اولیه راضی نیستند، باید حداقل یک سال بعد تقاضای عمل مجدد کنند. دکتر رزم پا در پایان با بیان این که در زمینه عمل زیبایی بینی باید فرهنگ سازی صورت گیرد، توصیه مي كند : باید در انتخاب جراح دقت شود و از افرادی که از تجربه کافی در جراحی زیبایی دارند استفاده شود. پرداخت هزینه بالا دلیل بر کیفیت بالای عمل نیست. نباید فراموش کرد که بینی در درجه اول یک ارگان تنفسی است; بنابراین بینی باید عملکرد خود را حفظ کرده، طبیعی و متناسب با چهره باشد.
مهدي يوسفي
