کابینه دولت دوازدهم اعلام شد و هیات دولت کار خود را آغاز کرد اما به نظر می‌رسد که دولتمردان روحانی چندان مطلوب نظر اصلاح‌طلبان نیستند و تدریجاً روحانی و اصلاح‌طلبان دچار زاویه می‌شوند.
اگر چه در ابتدای ورود به انتخابات ریاست جمهوری بسیاری از چهره‌های اصلاح‌طلب مبنی بر وجود هماهنگی و انسجام میان جریان اصلاحات و اعتدال سخن می‌گفتند اما به نظر می‌رسد که آشفتگی عمیقی در اردوگاه اصلاح‌طلبان و دولت دوازدهم بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایجاد شده است.
هنگامی که دولت یازدهم شکل گرفت اصلاح‌طلبان که به ناچار بر روی روحانی اجماع کردند و تلاش کردند تا برای رسیدن به قدرت و پایگاه اجتماعی که در فتنه ۸۸ به واسطه فعالیت اصلاح‌طلبان تندرو از دست داده بودند رای مردم را به نفع خود مصادره کنند.
در همان زمان بود که ابراهیم اصغرزاده از فعالان اصلاح‌طلب در مورد نوع مواجهه اصلاح‌طلبان با دولت گفته بود: که این رحم اجاره‌ای برای پرورش یک نطفه است.
وی همچنین در اظهار نظری دیگر دولت یازدهم را فرزند خوانده اصلاحات معرفی کرد و در آن زمان تیم روحانی را فاقد استحکام نظری و برنامه راهبردی برای تحقق خواسته‌های اصلاح‌طلبان دانست.
در آن زمان نیز صادق زیباکلام یکی دیگر از اعضای جبهه اصلاحات نیز دولت یازدهم را یک دولت تصادفی خواند و مدعی شد که حتی خود رئیس‌جمهور نیز فکر نمی کرد موفق به پیروزی در انتخابات شود.
وی در همان زمان نیز از بالا گرفتن مناقشات بین برخی اعضای دولت و اصلاح‌طلبان در زمینه پایگاه اجتماعی دولت یازدهم سخن گفت و افزود: معتقدم رای بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان بود که باعث پیروزی روحانی شد. «اگر و اگر» بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان به سمت روحانی نرفته بود آقای روحانی فی‌نفسه یکی- دو میلیون رای بیشتر نداشت.
سعید حجاریان نیز که از او به عنوان تئوریسین جبهه اصلاحات نام می‌برند نیز معتقد بود اگر اصلاح‌طلبان نباشند روحانی هم وجود نخواهد داشت.
دولت دوازدهم و تشدید تاکتیک
اما در هنگامه انتخابات دولت دوازدهم اصلاح‌طلبان تاکتیک خود شدت بخشیدند. رد صلاحیت‌ها از دلمشغولی‌های اصلی اصلاح‌طلبان بود و آنها می‌دانستند در مواجهه خود با شورای نگهبان شانس کمی دارند، خود را حامی اصلی روحانی و روحانی را کاندید خود معرفی کردند.
مرتضی حاجی وزیر دولت اصلاحات در آن زمان روحانی را کاندیدای قطعی اصلاح‌طلبان معرفی کرد و گفت : طبیعی است که وقتی رئیس‌جمهوری مستقر هم در رقابت حضور دارد، بیشتر تحلیل و نظرها به سمت و سوی او برود. حسن روحانی در شرایطی آماده می‌شود تا برای دومین بار متوالی در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند که اصلاح‌طلبان درباره حمایت از او اجماع دارند.
اما پس ازپیروزی روحانی در انتخابات دوازدهم و تشکیل کابینه آنها با عنوان نمودن اینکه رأی ۲۴ میلیونی به روحانی رأی به تداوم تغییر بود و تقویت اصلاحات است تلاش کردند که مطالبات خود را شدت بخشند.
جریان اصلاحات از فضای به وجود آمده برای خود استفاده کرد و سهم خواهی‌های این جریان از روحانی شدت گرفت. اصلاح‌طلبان از روحانی خواستند تا در تشکیل کابینه اولویت‌های این جریان را با اولویت‌های خود جایگزین کند.
از جمله منتجب‌نیا، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی درباره اینکه اصلاح‌طلبان در زمینه انتصابات مدیران در دولت دوازدهم چه انتظاری از روحانی دارند، گفته بود: دولت اول ایشان به‌صورت ائتلافی و براساس سلیقه شخصی روحانی تعیین شده است. اما بدون شک اصلاح‌طلبان به‌عنوان مهم‌ترین جریان حامی روحانی باید در انتصابات دولت دوم ایشان دخالت داشته باشند. اصلاح‌طلبان باید در دولت آینده سهم بیشتری داشته باشند و درصد قابل توجهی از کابینه ایشان را تشکیل بدهند، این مسئله شامل وزرا، معاونان و همچنین استانداران می‌شود و در همه این زمینه‌ها باید تغییرات جدی صورت بگیرد.
اما کابینه دوازدهم از حیث سیاسی، نه تنها بنا بر ادبیات متعارف، اصلاح‌طلبانه نبود بلکه حتی حداقل‌های این جریان را نیز پوشش داد. برای این جریان، سه وزارتخانه کشور، فرهنگ و ارشاد و علوم مهم‌اند و ارزش نمادین دارند. وزارتخانه‌هایی که در دوره اصلاحات شعار‌ها و جهت‌گیری‌های این جریان را نمایندگی می‌کردند. اما گزینه وزارت فرهنگ و ارشاد فاقد هرگونه سابقه و موجودیت اصلاح‌طلبی بود و به لحاظ معرفتی، در نقطه مقابل این جریان قرار داشت.
همچنین عدم تغییر رحمانی‌فضلی از وزارت کشور که مطالبه حداقلی اصلاح‌طلبان بود و استمرار او در کلیدی‌ترین وزارتخانه دولت که ستون فقرات مدیریت اجرایی کشور است و نیز بالاترین ظرفیت‌ها را برای بازنمایی شعار توسعه سیاسی دارد، قوی‌ترین پالس منفی روحانی به اصلاح‌طلبان بود.
شرایط تحمل
اصلاح‌طلبان که پیشتر در حکم آپاندیس دولت یازدهم بودند حالا وضعیت آپاندیسی آنها با ترکیب کابینه دوازدهم تثبیت و بلکه تعمیق یافته است. جریان اصلاح‌طلبی برخورد سردی با روحانی و کابینه دوازدهم داشت ودر شرایط کنونی به نظر می‌رسد که جریان اعتدال و چه جریان اصلاحات به دنبال تحمل یکدیگر بوده و تلاش می‌کنند که اختلافات خود را بیش از این گسترش ندهند. با این حال به نظر می‌رسد که این رابطه به تدریج زاویه دار خواهد شد.
امیر محبیان تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است که رابطه اصلاح‌طلبان با دولت روحانی به مرور زاویه دار خواهد شد تا با صف بندی روشنی وارد فضای رقابت انتخاباتی ۱۴۰۰ شوند.
وی با اشاره به رای اعتماد مجلس به ۱۶ وزیر معرفی شده از سوی رئیس‌جمهور اظهار کرد: بخشی از بالا و پایین شدن آرا هم به دلیل نگرش خاص فراکسیون امید نسبت به بعضی از وزرای پیشنهادی بود که پنهان هم نبوده و بعضی از اصلاح‌طلبان صراحتا علیه بعضی افراد مانند رحمانی‌فضلی، جهرمی و ربیعی موضع گرفته بودند که موفق به حذف آنها نشدند.
محبیان درباره این سوال که آینده رابطه دولت با اصلاح‌طلبان را چگونه می‌بینید؟ اظهار کرد: اصلاح‌طلبان فعلا به طور کج دار و مریز با دولت روحانی حرکت خواهند کرد اما به مرور با وی زاویه گرفته و هر چه به پایان دولت دوم روحانی نزدیک شویم، بر شدت انتقادات و فشارها خواهند افزود تا با صف‌بندی روشنی وارد فضای رقابت انتخاباتی ۱۴۰۰ شوند.
در نهایت به نظر می رسد که ممکن است در حال حاضر شرایط در میان جریان اصلاح‌طلبی و اعتدالگرایان شاید آشفته نباشد اما بی‌شک افراد و احزاب اصلاح‌طلب مایل هستند که رابطه این جریان سیاسی با دولت را متلاطم کنند.
مشخصا برخی از اصلاح‌طلبان مطالبات و انتظاراتی از دولت دارند که تا امروز با مقاومت روحانی مواجه شده است. سهم بیشتر در کابینه دولت یا افزایش فرمانداران و استانداران که گرایش اصلاح‌طلبی دارند نیز از همین دست است.
مجموع تمامی این موارد این شائبه را ایجاد می‌کند که شاید اصلاح‌طلبان در سال ۱۴۰۰ در شرایطی مشابه سال ۸۴ قرار بگیرند و عدم انسجام آنها موجب شکستشان شود
