همزمان با اعلام فیلمهای منتخب حضور در بخش سودای سیمرغ، نام یک فیلم به شکلی عجیب از قلم افتاده بود.
ساخت فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» در ایران رسانههای عربی را به وحشت انداخته است، فیلمی که به خاندان آلسعود میپرداخت و البته به دلیل حساسیتهای موجود این پروژه سینمایی به صورت مخفیانه و به دور از چشم رسانههای محلی و بینالمللی تولید شد.
این فیلم فلسفه ایجاد داعش و گروههای تکفیری را روایت میکند و همچنین روابط سعودیها با رژیم اسراییل را نمایش میدهد.
و البته به گفته کارگردان اثر درباره برخی "مفتیها" و چگونگی و چرایی صدور فتواهایی است که به نام اسلام و اسلامگرایی صادر میکنند. «امپراطور جهنم» تکفیریها را زیر ذرهبین میبرد.
در شرایطی که مسئولان دیپلماسی و سیاست خارجی ما معمولا در مقابل گستاخیهای آلسعود و همه ظلمهای آنان به مسلمانان و به ویژه ایران (نظیر فاجعه منا) سکوت اختیار کردهاند، استفاده از دریچه دیپلماسی فرهنگی میتوانست پاسخ محکمی به دستاندازیهای حکام خائن آلسعود باشد، اما عجیب که در جشنوارهای که مزین به «فجر» است و در روزهای پیروزی انقلاب برگزار میشود، مسئولان و سیاستگذاران آن بیشتر از آنکه به دنبال توجه دادن مخاطب به موضوعات مهم باشند و رفتاری «انقلابی» از خود بروز دهند، ترجیح میدهند همچنان به فیلمهایی روی خوش نشان دهند که در خوشبینانهترین نگاه ممکن به موضوعات پیش پا افتاده میپردازند.
بدون شک برجسته شدن این فیلم در جشنواره فجر ایران میتوانست کلید یک حرکت مهم در راستای مقابله با حامیان اصلی جریانهای تکفیری باشد، اما ظاهر «تدبیر» و «مصلحتاندیشی» حکم میکرد که برای تعامل با «جامعه جهانی» چشمها را بر روی واقعیات بست و فیلمی که بدون نگاه و توجه مسئولان و مدیران فرهنگی به یک موضوع مهم میپردازد را از فهرست فیلمهای بخش مسابقه جشنواره خط بزنند.
حالا شاید پیدا کردن معنی درست واژه «ولنگاری فرهنگی» کار چندان سختی نباشد. یادمان نمیرفت که برای به نتیجه رساندن مذاکرات هستهای برخی آقایان مسئول در وزارت خارجه از برخی کارگردانان مشهور سینمای ایران سوء استفاده کردند تا اهداف خود را پیش ببرند و البته یادمان نمیرود که به گفته وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، فیلم رستاخیز کنار گذاشته شد تا آسیبی به جشن هستهای نزند! ظاهرا حذف «امپراطور جهنم» هم در راستای تعامل با حاکمان کشور دوست و برادر سعودی است!
همه هنر آقایان این بود که «امپراطور جهنم» را در بخش خارج از مسابقه و غیررقابتی «چشمانداز» قرار دهند. و چه انتخاب درستی بود قرارگیری این فیلم مهم و استراتژیک در بخشی که از چشم هیئت انتخاب یا به زبان درستتر مدیران برگزاری جشنوار افتاده است.
اما این همه داستان نیست. پس از رفتار برگزارکنندگان جشنواره و بیمهری به این فیلم، محمد خزاعی تهیهکننده و پرویز شیخطادی کارگردان فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» طی نامهای سرگشاده اعتراض خود را از رویه و رویکردهای حاکم بر فضای جشنواره فجر و بیتوجهی به آثار استراتژیک سینما ابراز کردند و به صورت رسمی فیلم خود را از جشنواره خارج کردند.
متن کامل نامه به این شرح است:
ریاست محترم سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر
جناب آقای حجتاله ایوبی
سلام علکیم
چنانچه استحضار دارید فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» از جمله پروژههای سینمای ایران در سالهای اخیر به شمار میرود که پاسخی به نیازهای منطقهای و بینالمللی است.
این فیلم به نقد عملکرد حکام آلسعود و فلسفه و چگونگی به وجود آمدن گروه داعش و دیگر گروههای تندرو و رادیکال اسلامی در اروپا و امریکا میپردازد و نگاهی دارد به پشت پردههای«پیوند عربی - عبری» و همکاری صهیونیسم بینالملل و خاندان آلسعود. اثری که به ضرس قاطع میتوان گفت: نمونه آن را در سینمای منطقه نداریم.
به حسب ضرورت موضوعی و اهمیت استراتژیک این اثر؛ و نیز، فقدان آثار استراتژیک پیرامون موضوعات منطقهای در سبد سینمای ایران، گروه سازنده با تشویق و استقبال دبیر محترم جشنواره و حضرتعالی بنا را براین گذاشت تا با تلاشهای شبانهروزی و با تمام انرژی فیلم را به جشنواره برساند تا سبد جشنواره خالی از این موضوع مهم نباشد.
متاسفانه، با کج سلیقگی و بر اثر ناتوانی درک ضرورتهای فرهنگی و اجتماعی و عدم تشخیص درست اولویتهای مضمونی و موضوعی آثار، فیلم «امپراطور جهنم» نادیده گرفته شد.
این رویه غلط بیسابقه هم، نیست و بارها شاهد بوده ایم که آثار ارزشمند و مهمی همچون "بادیگارد"، "شیار ۱۴۳" و نمونههای دیگری از این طیف نادیده گرفته شده و رندانه و مهندسی شده، در مهجوریت، محاق و تحقیر قرار داده شده اند.
از این رو، بدینوسیله، مراتب اعتراض خویش را به اینگونه رویکردهای غلط، ناشیانه و ناپخته اعلام میداریم و معتقدیم فیلم«امپراطور جهنم» نه به اقتضای استانداردهای سینمایی که به خاطر عدم درک درست از اتفاقات منطقه، ناتوانی در انطباق هوشمندانه ضرورتها با مضامین آثار سینمایی؛ و نیز، به دلیل محافظهکاری، ترسویی و ضعف در تصمیمگیریهای شجاعانه و جسورانه، غفلت از افق کلان فرهنگی و اجتماعی، عدم آگاهی از سینمای استراتژیک مبتنی بر بنیانهای فرهنگ دفاعی کشور مورد بیمهری قرار گرفته و قربانی شده است.
به نظر میرسد با اتمسفر شکل گرفته جای فیلم «امپراطور جهنم» و آثاری از این دست در جشنواره نبوده و نیست و بدیهی است زمان شایستگی و ارزشهای فیلم را نشان خواهد داد.
پس ترجیح میدهیم به صورت رسمی انصراف خود را از حضور در این رویداد سینمایی اعلام داریم و از حضرتعالی و دبیر محترم جشنواره به خاطر حمایتهای لازم برای تولید اثر علیرغم همه سنگاندازیها تقدیر و تشکر مینماییم و معتقدیم بهترین قضاوت در مورد فیلم «امپراطور جهنم» و ویژگیهای شاخص آن درنمایش اثر در مقابل مخاطبین مشخص خواهد شد و مورد نقد و کنکاش قرار خواهد گرفت که زیاد به طول نخواهد انجامید که اگر آن زمان شما بودید و در مسند سازمان سینمایی حضور داشتید در مورد فیلم قضاوت خواهید کرد. ساخت این فیلم یک وظیفه ملی و بینالمللی بود که به ما رسید و هیچ منتی بر کسی نیست چون انتخاب اینچنین مضامینی همیشه با مشکلات، سنگلاخها و زخمها همراه بوده و خواهد بود و هرچقدر راه مشکلتر ارج و قرب آن بیشتر خواهد شد.
در پایان از همه همکاران که خالصانه و صادقانه در این مسیر ما را یاری نمودند تشکر و قدردانی میکنم و برایشان آرزوی موفقیت دارم.