شرایط مبهم اقتصاد ایران و فشارهای ناشی از سوی آمریکا و تحریم های گسترده ای که برعلیه ایران روانه داشته منجر به آن شده تا نگاه عمده فعالان و تحلیلگران حوزه های مختلف اقتصادی به نتایج این انتخابات باشد فارغ ازآنکه اکثر تحلیلگران و فعالان و حتی متولیان و سیاست گذاران بخش های مختلف کشور به خوبی واقفند که مشکلات کنونی که این روزها و سالها اقتصاد ایران با آن دست و پنجه نرم می کند تنها ۳۰ درصد آن در بهترین حالت به فشارهای خارجی باز می گردد و ۷۰ درصد آن به مشکلات داخلی و نبود مدیریت صحیح و برنامه ریزی باز می گردد.اما با وجود چنین نگاهی ماههاست که چشم مردم ،تحلیلگران و حتی متولیان کشور به انتخابات کشوری دوخته شده است که سهم ۳۰ درصدی در بروز مشکلات کنونی کشور دارد.
نگاهی گذرا به پیش بینی های ناشی از روی کارآمدن ترامپ و یا بایدن این مساله را به خوبی نمایان می کند که تفاوت چندانی در سیاست های متولیان آمریکایی در رویارویی با ایران و سیاست های آن وجود ندارد و تنها به مدت زمان اجرای این سیاست ها باز می گردد و بس . با این وجود سوال مهم و کلیدی آن است که دلخوش شدن به نتیجه این انتخابات و روی کارآمدن هریک از این افراد تا چه اندازه می تواند بر بهبود وضعیت کشور و به ویژه اقتصاد آن اثر گذرا باشد که این چنین به آن چشم دوخته ایم.
بازار سهام
بازار سهام هم به مانند سایر بازارها و حتی بیش از سایر بازارهای چشم انتظار نتیجه انتخابات آمریکاست و فعالان این بازار مانند هر بازار دیگری لحظه به لحظه اتفاقات آن را پیگیری می کنند. از دید کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی دو سناریو آمدن بایدن یا ترامپ می تواند مسیر حرکتی را تغییر دهد به این ترتیب که در صورت انتخاب مجدد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا و با توجه به اینکه ترامپ همواره در پی فشارهای حداکثری بوده و هست باز هم با افزایش نرخ ارز روبرو خواهیم بود واز آنجایی که متقابلا عرضه و تقاضا ارز با یکدیگر همخوانی ندارد بنابراین برای تامین آن با مشکل بر خواهیم خورد و حتی ممکن است ارزش دلار از قیمت واقعی آن فراتر برود. از آنجایی که افزایش نرخ ارز هم بر بازار سهام اثرگذار است با افزایش قیمت ارز به واسطه تداوم حضور ترامپ بازار ارز غیر قابل کنترل خواهد بود و برآورد کارشناسان رقمی حدود ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان برای ارز خواهد بود. به گفته این کارشناسان بازار سهام در اثر کاهش ارزش پول ملی رشد می کند و با افزایش نرخ دلار این بازار باز هم رشد خواهد کرد اما در کنار همه این موارد امنیتی شدن اقتصاد و بازارهای اقتصادی مطلوب کشور نخواهد بود .
بایدن در وعده های انتخاباتی خود عنوان کرده که در صورتی که در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا پیروز شود به توافق هسته ای با ایران باز می گردد و همچنین خواستار تخفیف تحریم های ایران به علت کرونا شده است و گفته که در این شرایط باید فشار تحریم ها برداشته شود. بنابراین ممکن است در صورت انتخاب بایدن تنش بین ایران و آمریکا کاهش پیدا کند که می تواند تأثیر مثبتی بر رشد بازار بورس داشته باشد. در صورتی که اگر ترامپ در این انتخابات پیروز شود احتمال تشدید تحریم ها وجود دارد که می تواند تأثیرات منفی بر بازار سرمایه داشته باشد. البته همه این ها در حد نظریه و حدس و گمان است و عوامل بسیاری می تواند بر رشد یا ریزش بورس اثر گذارباشد.
به باور کارشناسان در صورت عدم رای آوردن ترامپ و روی کارامدن بایدن ؛ نرخ دلار با توجه به اینکه تنش‌ها کاهش می‌یابد، مقدار کمی کاهش خواهد داشت به این ترتیب که این اتفاق انتظار کاهش نرخ دلار و به طور کلی کاهش نرخ ارز را به دنبال دارد و از این حیث می‌تواند جنبه روانی منفی بر بازار بورس ایران داشته باشد. به گفته تحلیلگران این بازار با آمدن بایدن نه تنها بورس، بلکه کلیه بازارهای مالی در نتیجه انتظارات ناشی از رفتار و سیاست‌های دو نامرد انتخاباتی دچار نوسان خواهد شد.
بازار مسکن
تحلیلگران و فعالان اقتصادی در حوزه مسکن در خصوص نتیجه انتخابات آمریکا معتقدند ؛در صورت انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا با توجه به احتمال سیاست فشار حداکثری که در قبال ایران می تواند اثر هیجانی بر بازار ارز و تاثیر منفی بر بازار مسکن بگذارد و از سوی دیگر با انتخاب بایدن احتمال کاهش نرخ دلار وجود دارد که رونق سایر بازارها را ایجاد می کند . به گفته این افرادانتخاب بایدن یعنی چرخش سرمایه گذاری از بازار ارز به سمت بازارهای دیگر که بازار مسکن هم یکی از این بازارها خواهد بود.
این کارشناسان مدعی هستند که انتخاب مجدد ترامپ بی شک وضعیت بازار ارز را ملتهب کرده و می تواند به رشد تقاضا و قیمت دلار منجر شود. اما در مقابل با انتخاب بایدن و روی کار آمدن دموکراتها و برآوردی که آنها از بحث بازگشت به مساله برجام این امکان که با افت قیمت ارز و خروج سرمایه ها از این بازار به بازار مسکن مواجه و به نوعی امکان رونق بازار مسکن وجود دارد.
به اعتقاد این تحلیلگران اگرچه عوامل دیگری هم در نوسان این بازارها دخیل است اما نباید فراموش کرد که بازار مسکن به اشباع قیمتی رسیده و سرمایه گذاران حوزه مسکن نیز در شرایط کنونی انتظار رشد بیشتر قیمت را ندارند. به باور این افراد بازگشت رونق دوباره به بازار مسکن می تواند کمی زمان بر باشد و حتی تا پایان سال به طول بی انجامد.
سخن آخر
بررسی دو بازار سهام و مسکن به عنوان دو بازار کلیدی در اقتصاد ایران به خوبی نشان می دهد که چه شرایطی در انتظار سایر بازارهای اقتصادی خواهد بود. در یک نگته کلی می توان این نکته را برداشت کرد که روی کارآمدن هر یک از این نامزدها در کوتاه مدت تاثیرات روانی و هیجانی بر بازار دارد اما به مرور این تاثیرات کم خواهد شد چراکه سیاست آمریکا در قبال ایران ثابت بوده و تغییری نخواهد کرد و هر دو نامزد این انتخابات بر آن تاکید داشته و دارند بنابراین تنها گزینه قابل تاملی که برای بهبود شرایط اقتصادی کشور وجود داردآن است که دراین دوران گذار بیش از هر نوع خوش بینی به سمت اقتصاد درونی یا همان قوی شدن اقتصاد با شاخصه های فرهنگی و اقتصادی حرکت کرد.
نویسنده: سارا علیاری
