روز ملي مبارزه با موادمخدر را در حالي پيگيري مي‌كنيم كه آمار اعتياد در كشورمان وحشتناك شده است. اينكه مي‌شنويم روزانه ۸ جوان معتاد مي‌ميرند و سن اعتياد به زير ۱۸ سالگي رسيده است، بدنمان مي‌لرزد.
با خودمان مي‌گوييم چرا و چگونه افسار اعتياد از دست گريخته شده و ديگر نمي‌توان براي مقابله با آن كاري كرد؟ آيا نمي‌توان كاري كرد يا آنكه هنوز راهكارهاي عملي مقابله پيدا نشده است؟ اعتياد واقعيت تلخي كه به مناسبت روز مبارزه با موادمخدر يك‌بار ديگر به اخبار تاسف‌بار آن ورقي مي‌زنيم تا به ياد مسئولان بيندازيم اوضاع خيلي بدتر از آن چيزيست كه بتوان عملكرد قابل‌قبولي را براي شما مسئولان در نظر گرفت.
وظيفه اصلي مسئولان پیشگیری از اعتیاد
اعتیاد به موادمخدر یک معضل اجتماعی و پدیده‌ای استعماری است که علاوه بر زمینه‌های ناسالم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، زمینه‌های شخصی، روانی و تربیتی نیز در چگونگی ابتلا به آن از اهمیت زیادی برخوردار است. اعتیاد مسئله‌ای است که از دیر باز متناسب با شدت و وخامت آن مورد توجه بوده و مصرف موادمخدر سابقه طولانی و زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بسیار سنگین دارد.
پیشگیری از اعتیاد به معنای پیشگیری اولیه از فرآیند منجر به اعتیاد شامل گرایش به مصرف، مصرف آزمایشی، مصرف قطعی، سوء‌مصرف وابستگی است.
وظیفه اصلی مسئولان، متولیان و خصوصا خانواده‌ها پیشگیری از اعتیاد است و در این راستا نیاز به کار تبلیغی مشاوره و فرهنگ‌سازی دارد. موثرترین راه مبارزه با مصرف موادمخدر در میان جوانان و کم کردن تقاضا برای موادمخدر در جامعه، انجام کارهای فرهنگی وآموزشی است.
با اعتماد و امنیت اجتماعی می‌توان زمینه را برای مشارکت اجتماعی در عرصه مبارزه همه‌جانبه با موادمخدر فراهم کرد و از این طریق می‌توان به یک سرمایه اجتماعی دست یافت و البته با یک برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت جهادی این امر محقق خواهد شد چراکه مبارزه با موادمخدر به یک حرکت جهادی نیاز دارد. برای مقابله با این معضل اجتماعی ضروری است با آموزش مهارت‌های زندگی به افراد سعی کنیم تقاضا برای خرید و مصرف این مواد در جامعه را کاهش دهیم.
بزرگترین گروه در معرض خطر اعتیاد را دانشجویان و دانش‌آموزان تشکیل می‌دهند که ضروری است در این خصوص اقدامات اساسی صورت گیرد و دانشگاه و آموزش و پرورش تنها محل علم‌آموزی نباشد، بلکه باید مهارت‌های زندگی نیز در آن‌ها آموزش داده شود.
كاهش آمار سن اعتیاد در بین زنان و دختران
براساس آمار سن اعتیاد در بین زنان و دختران بسیار کاهش یافته که این خطر بزرگی برای جامعه است و برای مقابله با آن سریعا باید وارد عمل شد.
میزان ابتلای زنان به اعتیاد به شدت در حال افزایش است و حدودا دو برابر شده است. در بسیاری از افراد سن اولین تجربه مصرف مواد بین ۱۴ تا ۱۹ سال است. اعتیاد زنان مساله مهمی است که بنیان خانواده را بر هم می‌زند و در ۸۰ درصد خانواده‌هایی که مادر اعتیاد دارد، فرزندان نیز معتاد می‌شوند.
آسیب‌های اجتماعی که با گرفتاری زنان در بند اعتیاد در جامعه رخ می‌دهد، به مراتب بیشتر و سخت‌تر از اعتیاد مردان است.
ضروری است غیرت اجتماعی در این زمینه افزایش و مسئولان با احساس مسئولیت بیشتری در‌خصوص اعتیاد اقدام کنند.
از آنجا كه هر فرد معتاد ۹ نفر دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و حد و مرزی ندارد بايد برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی که اعتیاد به همراه دارد، باید این موضوع در جامعه حساس‌سازی شود.
زنان معتاد باردار علاوه بر آسیب رساندن به خود به جنین نیز آسیب وارد می‌کنند؛ اما برای حمایت از این دسته از زنان برنامه مشخصی وجود ندارد و متاسفانه بیشتر راهنماهای درمانی در دنیا براساس نیازهای مردانه تعیین شده است.
شیشه اعتيادي بازگشت‌ناپذير
همچنين یکی از مشکلات موجود در زمینه موادمخدر تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان از سوی مواد سنتی به سوی مواد صنعتی از جمله شیشه است. مصرف موادمخدر صنعتی بسیار اعتیادآور است، به طوری که امکان ترک و برگشت‌پذیری از این مواد فوق‌العاده اندک است.
بازگشت ۸۰ درصد از معتادان بهبود یافته به چرخه اعتياد
۸۰ درصد از معتادان بهبود یافته به‌دلیل بیکاری و نبود شغل و عدم پذیرش در اجتماع به چرخه اعتیاد باز می‌گردند كه در همين راستا حمایت از اینگونه افراد از سوی مسئولان و افراد جامعه ضروری است. یکی از مهم‌ترین مشکلات افراد معتاد پس از ترک، به دلیل از دست دادن موقعیت‌های کاری و زندگی، بازگشت به جامعه و نوع برخورد جامعه با آنهاست كه سبب بازگشت اين افراد به چرخه اعتياد مي‌شود و در همين راستا لازم است با در نظر گرفتن راهكارهاي حمايتي بازگشت به چرخه اعتياد را از يادشان ببريم.
عدم شناخت جنبه‌های پنهان اعتیاد
معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر اظهار کرد: تا سال ۸۹ تقریبا تمام راهکارهایی که تصور می‌شد در این حوزه تاثیرگذار باشد را از جمله ایجاد راه‌اندازی اردوگاه کاردرمانی، حرفه آموزی، توسعه مراکز بازپروری، جمع‌آوری و انتقال معتادان به جزایر متروکه و غیره به اجرا گذاشتیم، اما هیچ یک اثر بخش نبود.
بابك دین‌پرست عدم شناخت جنبه‌های پنهان اعتیاد و نادیده گرفتن برخی الزامات و ضرورت‌های لازم برای تکمیل چرخه اعتیاد را علت موثر نبودن این راهکارها عنوان کرد و گفت: در پایان سال ۹۲ تعداد مراکز درمان و کاهش آسیب به ۶۳۴۱ مورد رسید و در مجموع ۷۶۴ هزار نفر در این مراکز پذیرش شدند که ۹۲ درصد این مراکز غیردولتی بوده است.
