پرويز كردواني در ادامه مباحث روز گذشته و در خصوص ايجاد ريزگرد در داخل كشور گفت: علت اصلي ريزگرد در داخل كشور خشك شدن رودهايي مانند زاینده رود اصفهان و رودخانههاي استانهاي سمنان، کرمان، یزد و چند استان ديگر است. در عين حال به دليل زير كشت نرفتن زمينها به دليل خشكسالي در مدت طولاني و خشك شدن چاهها ريزگردها از زمينهاي كشاورزي كه اكنون بيايان شدند به وجود ميآيد.
ريزگردهاي سرطاني
كردواني معتقد است كه ريزگردهايي كه منشا آنها زمينهاي كشاورزي خشك شده است ميتواند سرطاني باشد چرا كه كشاورزان قبلا به زمينهاي خود کود ازت و فسفات ميدادند كه ازت توسط محصول كشاورزي جذب و نيترات در زمين باقي ميماند و همين نيترات با خاك مخلوط ميشود و ذرات ريزگرد آلوده به ازت اگر وارد دستگاه تنفسي افراد شود ميتواند منشا اصلي ايجاد سرطان باشد.
وي با اشاره به خشك شدن چاههاي آب نظير چاههاي مسير تهران گرمسار، خاطرنشان كرد: در اكثر كشورها سطح آب زير زميني افت كرده و در برخي شهرها مانند جهرم اين افت به شدت زياد بوده به صورتي كه در اين شهر سطح آب ۵۷۵ متر پايين تر رفته و همين ميشود منشا بلند شدن ريزگرد از زمينهاي كشاورزي.
پدر كويرشناسي ايران ادامه داد: در طول سالهاي اخير جنگلهای دست کاشت ما خشک شد، در بسياري از مناطق مانند جنوب سمنان و تهران چاههاي غير مجاز داير و همگي خشك شدند، در همين زمينه هم مدیر کل منابع طبیعی عنوان كردند حدود ۱۴ يا ۱۵ هکتار جنگل در حال خشك شدن است كه در صورت اينكه اين اتفاق رخ دهد بايد ريزگردهاي بيشتري را در هواي شهرهاي ايران پيش بيني كنيم كه در آينده اتفاق افتد.
وي با اشاره به اينكه اكنون تالابها و باتلاقها خشک شدند، گفت: اگر سهم تالاب و باتلاق را از سدهايي كه بر روي رودها باز کردند را رعايت كرده و اجازه عبور آب براي خشك نشدن تالابها داده ميشد اكنون باتلاقي مانند گاوخونی خشک نمي شد. البته در نظر نگرفتن سهم، تنها منوط به سهم تالابها نمي شود و متوليان سدسازي حتي سهم زمينهاي كشاورزي را از آب رودها در نظر نگرفتند تا آنجا كه ميبينيم اكنون اوضاع چگونه شده است.
كردواني معتقد است با اين اوضاع اگر هنوز هم تردد از وسط تالابها و زمينهاي كشاورزي كه به دليل كم آبي خشك شده و خاك سستي دارند صورت نگيرد و ماشين از وسط آنها عبور نكند ريزگردها پديد نمي آيند اما در خيلي از تالابها تردد با وسايل نقليه از وسط آنجا صورت ميپذيرد كه اين خود اوضاع ريزگردها را تشديد ميكند.
كوير خشك تر از قبل ميشود
پروفسور كردواني با اشاره به اينكه كم آبي باعث خشك تر شدن بيايانها خواهد شد، خاطرنشان كرد: اكنون پايين رفتن سطح آب در كويرها در حال خشك كردن نمكزارها بوده و حتي کویر مرکزی را كه سازمان ملل هم پذيرفته كه داراي منابع غني چون نمك و شيشه شور و ..است اما همه اينها در حال از بين رفتن است.
وي ادامه داد: محصولاتي مانند نمک سولفید كه براي ساخت باروت و برخي مواد محترقه استفاده ميشود محصول كوير است و در حال تمام شدن است. ماده اي مانند کلرور کلسیم كه جاذب رطوبت است را از كوير استخراج ميكنيم و نمك تفكيك كننده آب از نفت را هم همينطور كه همه اينها به دليل خشكسالي و بي تدبيري در مديريت آب در حال تمام شدن است. با اين حساب معتقدم كه تا ۱۵ سال دیگر کویرها خشک شدند و چندین کارخانه اي كه محصولات كوير را استخراج ميكنند نيز ورشكسته شده و ريزگردها بيشتر ميشود.
محيط زيست لج ميكند
كردواني اما باز هم يادي از راهكارش براي از بين بردن ريزگردها ميكند ومعتقد است كه تنها راه سالم و كم هزينه از بين بردن آني و هميشگي ريزگردها ريگ پاشيدن در بيايانها است اما انگار محيط زيست با من لج ميكند چرا كه بعد از شنيدن ضررهاي مالچ نفتي تصميم گرفته مالچ طبيعي براي بيابانها استفاده كند.
وي ادامه ميدهداگر ريگ رنگي در بيابان بپاشيم فرشينه عظمت بيابان داريم اما برخي آقايان ميخواهند مالچ طبيعي بپاشندن بدين گونه كه گياهي را(مانند ذرت) پرورش دهند و بعد ازآن به عنوان مالچ بيابان استفاده كنند اما آنها از خود نمي پرسند كه كاشت گياه چه ميزان آب ميبرد و اين مقدار آب را ميتوان با پاشيدن ريگ در بيابانها مديريت كرد.
كردواني گفت: در ادامه برخي از همين آقايان عنوان كردند كه ميتوان در بيابان مالچ را به شكل باكتري پرورش داد و كاشت و يا از گياه هايي مانند ني شكر استفاده كرد، من كه فكر ميكنم اينها لج بازي است چرا كه طرح من كم هزينه تر و زودبازه تر است.
پدر كوير شناسي ايران با اشاره به اينكه براي ريگ پاشيدن به بيابانها مشكلي نداريم و اين محصول در كشور فراوان است، خاطر نشان كرد: از تهران كه دور شويم وقتي تنها ۳۰ کیلومتر داریم به سمت كرج ریگ زار است ؛ در اصفهان انواع و اقسام ريگ با سايزهاي مختلف وجود دارد، در اطراف اردكان هم همينطور و ما مشكلي از بابت تامين ريگ بيايانهايمان نداريم.
اشتباهات هورالعظيم!
پروفسور كردواني گفت: ابتدا در خوزستان براي تالاب هورالعظيم كاري كردند كه خشك شود و حالا محيط زيست آب را كه مردم خوزستان ندارند به اين رود ميدهد كه البته فايده اي هم ندارد، بارها گفتم در هورالعظيم ريگ بپاشيد تا هم مشكل ريزگردها حل شود و هم وقتي مجددا اوضاع آب بهتر شد مشكلي براي حيات رود نباشد اما محيط زيست آب را در هورالعظيم هدر ميدهد. وي با اشاره به اينكه اهوازیها به دليل بدي آب و هوا در حال مهاجرت هستند، خاطرنشان كرد: مسئولين نمي خواهند قبول کنند كه با طرحهاي ساده ميتوان مانع اين فجايع شد، آنها طرح هایی ميخواهند كه هزینه زیاد داشته باشد اما مگر قرار نيست طرحها با دستورالعمل اقتصاد مقاومتي اداره شود!!
مائده شيرپور