ماجرا به دهه چهل شمسی بر می گردد که صنعت ذوب آهن بجای اینکه در یک منطقه کم جمعیت وفاقد اکوسیستم مستعد برای کشاورزی اما نزدیک آّب های آزاد باشد در دشت سر سبز لنجان وحاشیه سرزمین چشمه سارها یعنی ده کرد ایجاد شد زیرا زاینده رود چشم مدیران این طرح ومهندسان ومتخصصان اتحاد جماهیر شوروی را گرفته بود که می توانست آب مورد نیاز همچنین منطقه خوش آب وهوایی را برای ایجاد شهرکی بمنظور استقرار کسانی که برای ساخت این کارخانه همراه با خانواده های خود از روسیه مهاجرت می کردند مهیا سازد و نیروی کار یدی فعالی هم در فراسوی روستاهای بهم چسبیده آماده باشند تا شالیزار ها را رها کرده وبا دریافت دستمزده ثابت وقابل توجه و ۸ ساعت کار بدون نیاز به آبیاری های شبانه وتولکی زد ن نشاء برنج در زیرتیغ آفتاب که از سخت ترین امور کشاورزی بود زندگی خود را تامین نمایند. ایجاد کارخانه ذوب آهن درحدفاصل و مرزهای دو استان اصفهان و چهار محال و بختیاری که آن زمان جزئی از اصفهان با نام دهکرد بود اولین کلنگ رابرای تخریب محیط زیست دو منطقه به زمین می زد تا با ایجاد واحد های پایین دستی این صنعت. میزان خسارات درهرزمینه را به حداکثرممکن برساند. شالیزار های برنج خشکیده ورودخانه زاینده رود به باطلاق ودر نهایت کویر تبدیل گردید . درختان و اشجار باغات منطقه یک به یک بریده وبه زغال تبدیل و یا تحویل چوب فروشان سراسر کشورشدند تا بجای آن شهرک های ریز ودرشت بمنظور اسکان مهاجران شاغل در ذوب آهن وصنایع پایین دستی احداث گردد. سهم انحطاط محیط زیست دراین معامله خیانت باربجز حذف آب وفضای مشجر یک وسعت ازدواستان. آلودگی هوایی بود که تا همین سالها قبل از کوره بلندهای ذوب آهن قسمت اعظمی از منطقه را در بر می گرفت که با اعتراضات فراوان روبروشد و درنهایت با همراهی دوستداران محیط زیست ضمن نصب سیستم های مخصوص تا حدودی تقلیل یافت .البته در صورتیکه شب ها ودرغیبت بازرسان محیط زیست دریچه های آن برای چند ساعتی گشوده نشوند ! اگر چه طی سی سال گذشته سازمان محیط زیست تلاشهای فراوانی برای تعدیل وتقلیل این آلودگی ها بخصوص در سطح استان اصفهان انجام داده اما بحران ایجادشده منحصر به ذوب آهن وصنایع فولاد نبوده ودراطراف این دو واحد عظیم شهرک های صنعتی مخربی ایجاد شده که نمونه آن اشترجان می باشدتا همچنان به آلودگی هوا وتخریب خاک با مواد شیمیایی بپردازند زیرا قابل کنترل نبودند تا صنایعی همچون سیمان وبخصوص نیرو کلردر ایجاد فضای مسموم ترک تازی کنند! چون پدال های ترمز و گاز نهاد محیط زیست همیشه زیر پای دولت هایی بوده که خود مدیریت کلان آن را بعهده داشتند تا به متولیان سازمان متذکرشوند. شما را استیضاء وباز خواست می کنیم که چرا مقررات را در حفظ محیط زیست مدیریت نمی کنید اما گوشتان بدهکار نباشد و کارخودتان را انجام داده و خرخودتان را برانید زیرا کشور بدون صنعت امورش نمی گذرد و نمی تواند دوام بیاورد! بنابر این هر چند سال یکبار مدیری در راس این واحد شاه سلطان حسینی وحیاط خلوتی کشورومدیران کلی از همان حنس در استان ها به سر گرم کردن مردم تحت عنوان حفظ محیط زیست می پرداختند و هر روز مطالبات جامعه را با نوعی سفسطه بازی ماست مالی می کردند ! حالا چند وقتی است که بنظر می رسد مدیرکل این سازمان در استان اصفهان از جنس دیگری باشد زیرافارغ از آنچه که طی این سالها بر محیط زیست کشور وبخصوص استان اصفهان گذشت برای اولین بارمردم از زبان یک متولی محیط زیست حرف هایی می شنود که انگار سخن ار زبان آنها می گوید! این تغییر ماهیت از پنجم بهمن ماه گذشته شروع شده که ایرج حشمتی بهترین شرط برون رفت ازمشکلات محیط زیستی را داشتن برنامه راهبردی توسعه پایداراعلام می کند ومی گوید : چهار ویژگی اصلی برای صنایع دراین باره تعریف شده که شامل توجیه اقتصادی . تخریب نکردن محیط زیست و منابع طبیعی .برهم نزدن نظم اجتماعی و پایمال نکردن حقوق نسل های آتی است که از جمله عوامل انسان ساز برای آلودگی های زیست محیطی میتوان به توسعه پایدار صنایع . فعالیت واستمرارصنایع آجر پزی وواحد های سنگبری شهرک های صنعتی در شعاع ۵۰ کیلومتری . حمل و نقل و ترافیک و تغییر کاربری اشاره کرد. او اولین مقام محیط زیستی دریک استان حساس به ظاهر برخورداراما در باطن فقیر است که اقرار می کند. حدود ۱۰ هزار واحد صنعتی کوچک وبزرگ - ۱۵ هزار واهد صنفی تولیدی – ۷۰ شهرک وناحیه صنعتی – ۲ هزار واحد سنگبری – ۹۰۰ معدن فعال – ۷۰۰ کوره آجر پزی و همچنین رتبه نخست تولید فولاد و رتبه دوم تولیدفرآورده های نفتی و۱۰ در صد از برق مصرفی و۵۰ درصد از آجرمورد نیاز کشورتوانسته اند محیط زیست استان اصفهان را در چنگال خود قرار دهند ! امروز این منطقه سوق الجشی وکویر خشک رتبه نخست مصرف گازوئیل – ۷۰ در صد از مصرف گاز و ۶۰ در صد از مصرف برق صنایع را به خود اختصاص داده است تا دوهزار شکواییه درباره تغییرکاربری اراضی کشاورزی درحاشیه زاینده رود مورد پیگیری قضایی باشند واز طرفی مشکلاتی مانند کمبود منابع آبی سبب شود تا تغییرات کاربری اراضی شدت بگیرند .دراین استان ۷۶ مجوز شهرک وناحیه صنعتی با مساحت ۱۲ هزار هکتار که ۷۰ شهرک داخل شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان وجود دارد و از کل مساحت ۱۰ میلیون وهفتصد هزارهکتاری آن فقط ۵ درصد معادل ۵۶۸ هزار هکتار مستعد کشاورزی می باشد که بدلیل محدودیت منابع آبی تنها حدود ۲۵ تا ۳۰هزار هکتار از آنها کشت می شوند وکانونهای فرسایش بادی بحرانی در استان طی سال ۱۳۸۱ یک میلیون هکتار بوده و در سال جاری یعنی ۱۸ سال پس از آن به یک میلییون وپانصدهزارهکتاررسیده که پیداست متاسفانه کانون های بحرانی ریز گرد ها دراین مدت مدیریت نشده اند وآنچه از این مدیر طی دوران کوتاه حضور خود درا استان حساس و واستراتژیک اصفهان بدست می آید تعهد وعلاقه وافربه مسئولیتی است که عهده دار شده و پیداست اگر با همیاری های بالا دستی مواجه باشدحالا که عمق فاجعه را شناخته میتواند تا حدودی در رفع آن به نتیجه برسد . امروزمی طلبد دولت جدید اینگونه چهره های خدوم را که اتفاقا"کم هم نیستند در پست هایی که مشغولند ابقاء نمید زیرا همین چند روز پیش نیز در مصاحبه ای زنده با رسانه شنیداری اصفهان با احساسی هرچه تمامتر ییرامون وضعیت محیط زیست استان سخن می گفت که حاکی از آن بود اشک در چشمانش حلقه زده تا نشان دهد یک ایرانی متعهد می تواند الگویی برای جهانیان باشد که گره های بظاهر نا گشودنی اینگونه باز شوند.
نویسنده: حسن روانشید
نویسنده: حسن روانشید
