درست در آستانه اجرای گام های تعلیق تعهد برجام معاون اول رئیس جمهور به مانند شش سال قبل نکته ای را بیان می کند تا خواسته و یا ناخواسته برای دشمنان کشور تردیدی جهت اقتدار و قدرت کشور ایجاد کند. شش سال قبل نیز حسن روحانی در زمان تحویل دولت یازدهم بارها از خزانه خالی صحبت کرد، صحبتهایی که در همان زمان هم اینطور تعبیر شد که باعث تضعیف قدرت و مانور تیم مذاکره کننده هسته ای می شود، البته این کارشناسی بعدتر در نشست خبری سخنگوی دولت با فراموش شدن گوینده آن که رئیس جمهور بود، تعبیر به خط دادن به دشمن شد و محمدباقر نوبخت در نشست خبری خود گفت «چرا عده‌ای در داخل کشور می‌خواهند گرا بدهند که منابع مالی کم داریم؟»!! و کامل از یاد برد که اولین بار این سخنان از زبان چه کسی خارج شده بود و این دقیقا سوالی است که بسیاری از منتقدین از شهریورماه سال ۹۲ از دولت یازدهم می‌پرسیدند.
آن زمان محمدباقر نوبخت سخنگوی وقت دولت در نشست خبری خود با گلایه از اینکه چرا با وجود تلاش دولت برای ایجاد رونق و افزایش نرخ رشد اقتصادی، عده‌ای این آمارها را زیر سوال می‌برند، ضمن توصیه به وحدت رویه، از مخالفان دولت خواست دائم نگویند منابع مالی برای اداره کشور کم است! کسانی که بیرون مرزها نشسته‌اند اگر ببینند وضعیت اقتصادی خوبی نداریم در اقداماتشان جری‌تر می‌شوند. چرا عده‌ای در داخل کشور می‌خواهند گرا بدهند که منابع مالی کم داریم؟ ما منابع مالی داریم و با همان هم می‌توانیم به توسعه کشور بپردازیم.
این سخنان سخنگوی دولت در حالی مطرح شد که در همان ابتدای دولت یازدهم هم برخی کارهای دولت با فرافکنی‌های رئیس جمهور درباره خزانه خالی، مغایر بود که پرداخت چندین ماه یارانه در ماه‌های ابتدایی دولت و حقوق‌های نجومی را می‌توان در زمره این‌ها دانست. یادمان مانده که روحانی در ابتدای کار دولتش و در همایش پنجاهمین سالگرد تاسیس شرکت ملی گاز مدعی شد در شرایطی کار خود را آغاز کرده که با یک خزانه خالی و انبوهی از بدهکاری‌ها مواجه بوده است. وی بدون توجه به آثار چنین سخنانی از سوی رئیس دولت بار دیگر در ۲۲ مهر ۹۲ و درست دو روز مانده به آغاز مذاکرات ایران و ۱+۵ در دانشگاه تهران و در جمع دانشجویان بار دیگر بر تحت فشار بودن دولت تاکید می‌کند.
حسن روحانی در نطق خود در جلسه رای اعتماد نمایندگان دولت دوازدهم نیز اذعان کرد: یک وقتی می‌گفتم خزانه خالی تحویل گرفتیم؛ بعد دیدیم صندوق‌های ما هم علاوه بر خزانه خالی بود!
در همین زمینه اما ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در نشست خبری که پیش از انتخابات برگزار شد، درباره ادعای مکرر روحانی مبنی بر تحویل خزانه خالی، تلاش کرد رابطه سیخ و کباب را متعادل کند و پاسخ داد که وقتی رئیس جمهور می‌گوید خزانه خالی است معنایش به حداقل رسیدن منابع است!
پس از این سخنان بهمنی رئیس اسبق بانک مرکزی هم اعلام می‌کند که نه تنها خزانه خال تحویل دولت یازدهم نشده، بلکه ۱۰۰ میلیارد دلار از ارزهای نفتی بلوکه شده دولت دهم نیز نصیب دولت یازدهم شد، این در حالی است که هیچ دولتی از ابتدای انقلاب تاکنون چنین دارایی عظیمی را به دولت بعد انتقال نداده است.
همچنین علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم نیز در جلسه ۱۱ آذر کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد سخنان روحانی در رابطه با خزانه خالی بیان می‌کند منظور وی از خزانه خالی در واقع خزانه درآمدهای عمومی دولت بوده که البته این خزانه هم خالی نیست و در روز تحویل دولت در آن بیش از ۱۲۸۰ میلیارد تومان پول بوده است.
اما جالب تر اینکه پروژه بکارگیری کلیدواژه خزانه خالی به همین جا ختم نشده و معاون اول دولت هم بارها بر آن تاکید می‌کند او در نشست محیط زیست در هفدهمین همایش ملی معرفی واحدهای صنعتی مدعی شد کسانی پول نفت را بردند و بدهی‌های سنگین به بار آوردند و یک دولت بدهکار به جا گذاشتند!
مصباحی‌مقدم رئیس وقت کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به سوالی در همین زمینه خاطرنشان کرد که بعضی حرف‌ها را ممکن است رئیس جمهور بگوید اما مجلس این اظهارات را جدی نمی‌گیرد. خطر به گارگیری چنین کلیدواژه‌های که به اذعان سخنگوی دولت، امنیت ملی ما را با مخاطره مواجه خواهد کرد، پیش از این بارها و بارها از زبان برخی منتقدین که معمولا به گفته‌هایشان وقعی نمی‌گذارند گوشزد شده بود. حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم رئیسی یکی از افرادی بود که با تقبیح بکارگیری چنین کلماتی در دولت و مذاکرات آن را پیامی خطرناک از ناحیه جمهوری اسلامی برای طرف مقابل می‌داند.
در آن زمان هم مسجل شد که برخی دانسته یا نادانسته در نشست‌های داخلی و بین‌المللی خود کلیدواژه‌ای را بکار گرفته‌اند که نه تنها انشقاق را دامن زده، بلکه امنیت ملی کشور را با مخاطره مواجه کرده است. مطرح کنندگان باید متوجه باشند طرح چنین مسائلی اگر با اهداف سیاسی و نه از روی سهو صورت گرفته باشد، خیانت آشکارا به مردمی است که با صداقت کامل به آنان رای اعتماد دادند.
اما حالا یکبار دیگر در آستانه برداشتن گام دوم تعلیق تعهدات برجامی و بررسی لوایح سه گانه موسوم به اف.ای.تی.اف اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور همان رویه را مجددا احیا کرده و می گوید که «شرایط کشور از نظر معیشت، بودجه و ارز بسیار بحرانی است» او که در انتخابات سال ۹۶ به عنوان نامزد پوششی با روحانی تا روز آخر رقابت می کرد و نهایتا به نفع او کنار رفت در مناظرات انتخاباتی دفاع از تدبیر و امید بارها با تعبیر دولت به ماشین مدعی بود ماشین در دره رفته توسط دولت نهم و دهم توسط تدبیر و امید از دره خارج شده و حالا مردم اگر به آنها رای مجدد دهند این خودرو در جاده ادامه مسیر می دهد! نکته ای که دقیقا دو سال بعد با ادبیات دیگری به مردم القا شده و تلاش می شود به جای امید انتخاباتی ناامیدی از شرایط کشور جایگزین شود.
جهانگیری در سخنرانی روز سه شنبه این را هم گفت که «شاید این بحث برای مردم عادی شده باشد، اما واقعا شرایط حساسی داریم آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند، شش کشور طرف مذاکره و شورای امنیت وقتی برجام تایید و توافق شد به عنوان یک راهکار مناسبی آن را اعلام کردند که می‌تواند برای حل مشکلات بین المللی مورد استفاده قرار گیرد. مشکلاتی که می‌تواند با گفتگو حل شود و راه حلی برای سایر مسائل جهانی باشد؛ اما آمریکایی‌ها نگذاشتند این اتفاق بیفتد چه زمانی که بودند و چه زمانی که از برجام خارج شدند اجازه ندادند مردم ایران از دستاورد‌های برجام استفاده کنند و با فضاسازی و مسائل روانی را در فضای سیاسی و اقتصادی کشور ایران حاکم کردند. آمریکایی ها اردیبهشت ماه سال گذشته رسما از برجام خارج شدند تحریم‌های سنگینی را وضع کردند تمام توان خود را به کار بردند که بتوانند به معنای واقعی جنگ اقتصادی را با ایران داشته باشند چین روسیه و اروپا را همراه خود کردند و آنها را وارد کردند که با ایران وارد جنگ اقتصادی شوند هدف شان وارد کردن فشار به مردم ایران از نظر اقتصادی بود. در مرحله اول فروپاشی نظام جمهوری اسلامی را از داخل مدنظر قرار دادند و اگر نتوانستند در این خصوص کاری کنند، اقتصاد ایران را دچار اختلال کنند و می‌گفتند که ایران نمی‌تواند چهلمین سال انقلابش را جشن بگیرد. در ماه‌های اول در این جنگ روانی ما فضا را از دست دادیم، اما روز به روز شرایط مقابله در کشورمان تثبیت شد و با همه کشور‌هایی که وارد جنگ شده بودند بحث کردیم یک سال در برجام ماندیم و همه تعهدات مان را انجام دادیم، اما کشور‌های طرف مذاکره کمترین تعهدات شان را انجام ندادند. نهایتا در مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران از بعضی از تعهدات را طبق تعهد برجام باید عقب نشینی می‌کرد. تعهد کرده بودیم در داخل ایران بیشتر از ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده نگاه نداریم و غنی سازی تا ۳.۶۷ باشد و ما می‌توانیم به این تعهدات پایبند نباشیم. شرایط حساس است اتفاقاتی که در برجام افتاد و کشور‌هایی که به تعهدات شان عمل نکردند باعث شد ایران هم تصمیماتی را بگیرد مهلت ۶۰ روزه که مهلت قانونی است به اتحادیه اروپا دادیم که آنها می‌توانستند خوب استفاده کنند، اما باز هم به تعهدات شان پایبند نبودند ما دنبال تعامل و گفتگو هستیم و در مقابل از حقوق ملت مان دفاع می‌کنیم. » او برخلاف تصور مردم درباره مذاکره و گفت و گو صحبت کرد و در ادامه با اشاره به اوضاع نامناسب معیشتی اینطور گفت که «شرایط کشور از نظر معیشت بودجه دولت و شرایط ارزی بسیار بحرانی است که از بعد انقلاب تاکنون کمتر با آن مواجه بودیم. در حال حاضر با کسری بودجه مواجه نیستیم، اما شرایط منابع کشور خاص است شرایط منطقه حساس است و باید نخبگان جامعه و دانشگاهیان به موقع این شرایط را رصد کنند و اینکه چه راهکاری را باید داشته باشیم به اطلاع دولت برسانند. در حال حاضر با محدودیت‌ها و فرصت‌هایی مواجه هستیم که این شرایط بسیار جدی و تعیین کننده در کشور دارد به خصوص در دانشگاه ها. هیچ جمع و منظومه‌ای صاحب نظرتر و متخصص‌تر از روسای دانشگاه‌ها نیستند که بتوانند برای این موضوع فکر کنند، نظر بدهند و از نزدیک در جریان مسائل کشور باشند. تجربه به ما نشان می‌دهد که باید به دانشگاه اعتماد کرد که می‌تواند مشکلات کشور را حل کند به همین دلیل مسائل دانشگاه مسائل ملی است که باید به آن توجه کنیم و آن را حل کنیم. آینده کشور با دانشگاه‌ها رقم می‌خورد. بخشی از بودجه کشور به صورت مستقیم و غیر مستقیم به فروش نفت وابسته است آمریکایی‌ها تمام تلاش شان را کرده اند که بتوانند فروش نفت ایران را متوقف کنند، اما تاکنون موفق نشدند ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از بودجه کشور باید از طریق فروش نفت به دست بیاید که برای حل این مشکل باید منابع جدید خلق کنیم. ما کشور ثروتمندی هستیم و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. » شاید او ناخواسته و ندانسته این صحبت ها را صمیمانه بیان کرده اما ای کاش تدبیر و امید بداند که هر سخنی را در هر زمانی هر چند که درست باشد نباید بیان کند چرا که تبعات بین المللی آن می تواند گاه جبران ناپذیر شود.
نویسنده: سوشیانت آسمانی
