ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اقدامی که ادعا می‌شود به صورت ناگهانی بوده پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی را امضا و بر تغییر سفارت خانه آمریکا از تل‌آویو به این منطقه تاکید کرد. در میان واکنش‌ها به این اقدام آمریکا یک نکته مهم مشاهده می‌شود و آن نوع رفتارهای ترکیه است. نوع رفتارهای ترکیه موجب شده تا بسیاری آن را مشابه اقدامات اردوغان در سال ۲۰۰۹ یعنی زمان حمله نظامیان رژیم صهیونیستی به کشتی امدادرسانه‌ای مرمره در راه غزه که موجب کشته شدن چندین شهروند ترکیه‌ای شد، ارزیابی می‌کنند.
حال این سوال مطرح می‌شود که چرا ترکیه اکنون چنین رویکرد تندی در قبال فلسطین در پیش گرفته و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
در تحلیل رفتاری ترکیه توجه به مولفه‌های داخلی و بیرونی امری قابل توجه است. در حوزه داخلی دولت حاکم همچنان به دنبال پاکسازی مراکز نظامی و اداری از مخالفان با ادعای مقابله با گولن است و از سوی دیگر مطالبه همیشگی مردم ترکیه حمایت از فلسطین بوده و هست. اکنون اردوغان با سوار شدن بر موج مسئله قدس تلاش دارد تا در کنار جلب رضایت مردمی از سیاست‌خارجی خود، حمایت مردم از ادامه سرکوب‌ها و بازداشت‌ها را نیز محقق سازد.
در حوزه سیاست خارجی نیز چند چالش عمده پیش روی ترکیه قرار دارد. نخست آنکه حمایت‌های گسترده از تروریسم علیه سوریه و عراق که تحت وعده‌های غرب صورت گرفت نه تنها دستاوردی برای آن نداشته بلکه زمینه‌ساز تخریب شدید چهره ترکیه در منطقه، جهان اسلام و عرصه جهانی شده است.
دوم آنکه ترکیه در حالی تلاش داشته تا از روابط با کشورهای عربی، رژیم صهیونیستی، آمریکا و اروپا منافعی کسب کند که عملا محاسباتش نادرست از آب درآمده و هر کدام به نوعی رویه خیانت را علیه آنکارا اجرا کرده‌اند. از خیانت‌های آنها به منافع ترکیه در سوریه و عراق گرفته تا فشارهای اقتصادی و سیاسی و حتی تحریمی که عملا ترکیه را در معرض چالشهای قابل توجهی قرار داد.
با توجه به این شرایط می‌توان گفت که ترکیه با رویکرد گسترده به مسئله فلسطین تلاش دارد تا اولا پرونده خود در حمایت از تروریسم را به حاشیه رانده و به عنوان حامی فلسطین و ناجی جهان اسلام موقعیتی جدید برای خود در منطقه و عرصه جهانی ایجاد سازد ثانیا ترکیه این حضور فعال را مولفه‌ای برای انتقام‌گیری از ائتلاف آمریکا، اروپایی، صهیونیستی و عربی می‌داند که در معادلات منطقه منافع ترکیه را نادیده گرفته و به رغم همراهی آنکارا با آنها راه خیانت را در پیش گرفتند.
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت رویکرد ترکیه به مسئله قدس تجلی گرفته از عرصه داخلی و بیرونی این کشور است و لذا نمی‌توان آن را رویکردی ثابت دانست که همواره ادامه داشته باشد.
چنانکه ترکیه در سال ۲۰۰۹ نیز بعد از حادثه کشتی مرمره شدیدترین مواضع را در قبال فلسطین داشت اما دیری نپایید که رویکرد به روابط دوباره با رژیم صهیونیستی و حتی همگرایی با دشمنان مقاومت منطقه را در پیش گرفت. رویکردی که البته هزینه‌های آن بیش از دستاوردهایش بوده که چرخش ترکیه به روسیه و سپس جبهه مقاومت با محوریت حضور در مذاکرات آستانه درباره سوریه و نیز مخالفت شدید با همه پرسی کردستان عراق و در نهایت رویکرد به حمایت از فلسطین و مخالفت با اقدامات آمریکا در منطقه نتیجه این ناکامی‌ها بوده است.
نویسنده: علی تتماج
