تیلرسون وزیر خارجه امریکا سفر دوره‌ای به آفریقا را آغاز کرده است. قاره‌ای که همواره ثروتش زمینه‌ساز فقر آن و پیشرفت و توسعه کشورهای استعماری بوده است. براساس گزارش منتشره تیلرسون از چاد، جیبوتی، کنیا، نیجریه و اتیوپی دیدار خواهد داشت. بررسی کارنامه امریکا نشان می‌دهد که حوزه آفریقا از مراکز مهم برای این کشور است چرا که از یک سو منابع اقتصادی بسیاری برای آن به همراه دارد و از سوی دیگر در رقابت استعماری میان قدرتها مولفه‌ای مهم قلمداد میشود در کنار این مسایل این سوال مطرح میشود که چرا آمریکا دوران ترامپ پس از گذشت یکسال از ریاست جمهوری او وزیر خارجه را راهی آفریقا ساخته و چه اهدافی را پی‌گیری می‌کند. در تحلیل رفتاری آمریکا در حوزه آفریقا بخشی از آن را در چارچوب اهداف اقتصادی ترامپ می‌توان جست و جو کرد.
ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی وعده احیای اقتصاد آمریکا را داده بود بخشی از این سیاست در قالب فروش تسلیحات صورت گرفته و بخشی از آن نیز در قالب وضع تعرفه‌های جدید واردات و لغو توافق‌نامه‌های تجارت آزاد با مناطق مختلف دنیا بوده است با توجه به ظرفیتهای اقتصادی کشورهای آفریقایی از منظر منابع معدنی و البته بازار فروش تسلیحات که در این کشورها وجود دارد سفر تیلرسون را می‌توان بخشی از وعده‌های اقتصادی ترامپ دانست.
نکته دیگر جایگاه کشورهای مذکور در معادلات مهره‌های منطقه‌ای آمریکاست. رژیم صهیونیستی که در حوزه خاورمیانه چندان جایگاهی ندارد نگاهی ویژه به قاره آفریقا داشته و دارد با توجه به تعهدات آمریکا به این رژیم می‌توان گفت سفر تیلرسون به کشورهای آفریقایی ادامه سیاست آفریقا گرایی رژیم صهیونیستی است که پس از اقدام ترامپ در اعلام انتقال سفارت آمریکا از تلاویو به قدس نشانه‌ای بر ارادت ترامپ به لابی صهیونیستی است.
نکته دیگر نقش سعودی در این سفر است. کشورهای مورد هدف تیلرسون در حاشیه دریای سرخ و بعضا به موازات یمن قرار دارند، اکنون سعودی در حالی برای سلطه بر یمن تلاش می‌کند که همزمان طرح‌هایی را برای ضلع دیگر باب‌المندب، یعنی سومالی، جیبوتی و .. دارد.
طرح سعودی براساس اصل سلطه بر آبراه استراتژیک دریای سرخ استوار است و اکنون این سناریو مطرح است که آمریکا در چارچوب سوق دادن عربستان به اجرای مطالبات خود در منطقه از جمله در روند سازش خاورمیانه به دنبال دادن امتیازاتی به عربستان در کشورهای آفریقایی باشد.
نکته قابل توجه آنکه اخیرا بسیاری از این کشورها در حالی روابط خود را با امارات تعدیل یا قطع کردند که همزمان به سمت عربستان گرایش یافته‌اند. در جمع‌بندی نهایی از آنچه ذکر شد می‌توان گفت سفر تیلرسون به آفریقا در حالی که اخیرا تنشهای اقتصادی میان اروپا و آمریکا بالا گرفته است نوعی اعلام بی‌نیازی آمریکا به متحدان سنتی خود در اروپا می‌توان تفسیر کرد.
با تمام این تفاسیر نگاه منفی جهانیان به سیاستهای آمریکا در دوران ترامپ مولفه‌ای است که ابهاماتی را در تحقق اهداف سفر تیلرسون به همراه خواهد داشت.
نویسنده: علی تتماج
