در سال ۲۰۰۱ و بعد حوادث ۱۱ سپتامبر آمریکا و ناتو با ادعای مبارزه با تروریسم و اهدای امنیت به افغانستان به این کشور لشگر کشی کرد. اکنون ۱۷ سال از آن زمان میگذرد در حالی که شرایط افغانستان نشانگر ادامه بحرانهای امنیتی و سیاسی در این کشور است چنانکه حتی گزارشها از افزایش تولید موادمخدر حکایت دارد.
آنچه در ادامه روند تحولات این کشور مشاهده میشود مسائل مطرح درباره برگزاری مذاکرات میان طالبان و دولت مرکزی افغانستان در عربستان است. نکته قابل توجه آنکه گروه طالبان با انتشار بیانیهای اعلام کرد که در نشست ۳ روز آینده جده که بهخاطر صلح افغانستان برگزار میشود، هیچ نمایندهای نخواهد فرستاد. پیشتر شورای عالی صلح افغانستان و سازمان همبستگی کشورهای اسلامی از طالبان خواسته بودند تا در نشستهای صلح برای افغانستان که قرار است ۳ روز آینده در عربستان آغاز شود، شرکت کند.
حال این سوال مطرح است که آیا مذاکرات جده میتواند در تحقق ثبات در افغانستان کمک باشد یا خیر؟ پاسخ به این پرسش را در عملکردهای میزبان مذاکرات و نیز شرایط داخلی افغانستان میتوان جستوجو کرد. نخست آنکه میزبان مدذاکرات کشور عربستان است. عربستانی که خود حامی وهابیت و گروههای تروریستی بوده و اصلا طالبان با حمایتهای سعودی قدرت گرفته است. اکنون نیز سعودی در حالی مستقیم به کشتار مردم یمن میپردازد که همزمان با حمایت از تروریسم سیاست بحرانسازی در منطقه را اجرا میسازد. با توجه به این شرایط میتوان دریافت که عربستان نه تنها میزبان مناسبی برای مذاکرات نیست بلکه خود یکی از عوامل بحران در افغانستان و منطقه است.
دوم آنکه بررسی ریشهای تحولات افغانستان نشان میدهد که یکی از دلایل بحران این کشور حضور نیروهای خارجی است. در طول ۱۷ سال حضور این نیروها نه تنها امنیت در افغانستان برقرار نشده بلکه هر روز بر میزان بحران افزوده شده چراکه ارادهای برای برقراری امنیت ندارند و اهداف سیاسی جایگزین مسئولیتپذیری شده است. جالب توجه آنکه گزارشها نشان میدهد که اخیرا آمریکا در حال اعزام نیروهای داعش به افغانستان است که بر میزان این مشکلات افزوده خواهد شد.
آنها به دنبال آنند تا از افغانستان به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران، روسیه و چین و پاکستان بهره گیرند در این شرایط قطعا افغانستان قربانی سیاستهای اشغالگران خواهد شد. با توجه به آنچه ذکر شد میتوان گفت که نشست جده نمیتواند حلال بحرانهای افغانستان باشد بلکه خروج نیروهای خارجی در کنار مقابله با دخالتهای کشوری مانند عربستان و نیز رویکرد به مبارزان واقعی با تروریسم که کارنامه موفقی در عراق و سوریه به نمایش گذاشتهاند محور حل بحرانهای این کشور است. افغانستان تا زمانی که غرب برای آن تصمیم میگیرد روی آرامش نخواهد دید.
نویسنده: علی تتماج