سالهاست که کلید واژه جنگ اقتصادی در میان متولیان و تصمیم گیران کشور دهان به دهان می چرخد و این قبیل دست اندرکاران مکررا با بیان این واژه به مردم گوشزد می کنند که شرایط امروز کشور ماحصل قرار گرفتن در شرایط حساس کنونی است غافل از آنکه بخش عمده ای از این شرایط کنونی که از آن تحت عنوان جنگ اقتصادی یاد می کنند ، نتیجه عملکرد سوءمدیریت بازارهای اقتصادی است .
هفته گذشته قیمت دلار در کوتاهترین زمان ممکن آخرین رقم های مرز ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان را طی کرد تا بتواند خیلی زودتر از آنچه تصور می شد به مدار ۳۰ هزار تومان وارد شود .
به این ترتیب در هفته نخست مهر ماه، رکورد تازه‌ای برای قیمت دلار در صرافیهای بازار آزاد در رقم ۲۸۱۰۰ تومان ثبت شد و این اتفاق درست یک هفته پس از آنکه رییس کل بانک مرکزی در پیامی برای چندصدمین بار وعده داد که بازار ارز به روال درست خود بازمیگردد رخ داد و در نهایت آنچه مردم شاهد بودند چیزی جز موج افزایشی قیمتها در دو بازار ارز و سکه نبود.
نمای جنگ در ۲بازار
براساس آمار و اطلاعات موجود ، قیمت دلار از ۱۶ هزار تومان ابتدای امسال به ۲۸ هزار تومان و قیمت سکه نیز از ۶ میلیون تومان به بیش از ۱۳ میلیون تومان رسیده و با این حساب، نرخ دلار در پایان شهریور امسال ۷۵ درصد نسبت به فروردین ماه و شروع آغاز به کار بازارها رشد کرده است.
درمقابل آنچه آمارهای مرکز آمار حکایت دارد؛ آن است که تورم در شهریورماه ۹۹ به مرز ۳۴ درصد رسیده است به این ترتیب که در شهریور ماه امسال تورم ماهانه ۳.۶ درصد، تورم نقطه به نقطه یعنی شهریور امسال نسبت به شهریور پارسال ۳۴.۴ درصد و تورم سالانه یعنی میانگین ۱۲ ماهه منتهی به شهریور ماه امسال ۲۶ درصد بوده است. درهمین راستا نرخ تورم نقطهای در شهریور ماه ١٣٩٩ به عدد ٣۴,۴ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٣۴.۴ درصد بیشتر از شهریور ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردند.از سوی دیگرنرخ تورم نقطهای گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنی ها و دخانیات» با افزایش ۵,۵ واحد درصدی به ٣١.۵ درصد و گروه «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» با افزایش ٣.٣ واحد درصدی به ٣۵.٩ درصد رسیده است.
با این وجود نرخ تورم نقطهای برای خانوارهای شهری ٣۴,۵ درصد برآورد شده که نسبت به ماه قبل ٣,٩ واحد درصد رشد داشته و متقابلا این نرخ برای خانوارهای روستایی ٣۴,١ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ۴,۵ واحد درصد افزایش را نشان می دهد.
سنگری به نام مردم
در کنار اعداد و ارقامی که از آنها به عنوان یک شاخص اصلی مورد نظر مردم برای گرانی ،تورم و صد البته قرار داشتن در جنگ اقتصادی یاد می شود اما مهر تایید متولیان برقرار داشتن درچنین شرایطی حکایت دیگری دارد چراکه مردمی که ۸ سال دوران جنگ تحمیلی را تحمل کرده اند به خوبی با واژه جنگ و تبعات آن آشنا هستند اما سوال اصلی دراین میان آن است که آیا متولیان و دست اندرکاران هم از وظایف اصلی خود در مواجهه با چنین شرایطی آگاه هستند.
روز چهارشنبه اول مهر ماه در جلسه هیات دولت رئیس جمهور با تاکید براین موضوع جنگ اقتصادی در کشور عیان است گفت: « دو سال و نیم پیش که آمریکا جنگ اقتصادی را علیه ما شروع کرد، او نیز طبق توهم و محاسبات اشتباه اینکار را انجام داد، هدف آنها این بود که تمام راههای اقتصادی علیه ایران ببندند. ما از سال ۵۹ تحریم اقتصادی داشتیم ولی از سال ۹۷ جنگ اقتصادی شروع شد و الان بحث تحریم مطرح نیست بلکه جنگ اقتصادی است. آمریکا با همه امکانات خود با دلار، مناسبات و روابط بانکی، روابطش با شرکتهای چند ملیتی وارد جنگ اقتصادی با ما شده.»
آرایش جنگی
رئیس جمهور در سخنان خود رسیدن به چنین جایگاهی در دنیا با وجود همه مشکلات و نگرانی ها را ایستادگی مردم و حمایت همه جانبه آنها عنوان کرده و گفت:« علت این پیروزی فقط باور و ایستادگی مردم است. مردم جنگ را با تمام وجود خود لمس و احساس کردند که بار جنگ بر دوش همه است، نه فقط بر دوش نیروهای مسلح. »
اگر چه تمام کلمات رئیس جمهور درخصوص نگاه مردم و نقشی که دراین سالها برای حفظ و حراست از این مرز وبوم داشته اند کاملا درست و به جا بوده و هست اما نکته قابل توجه دراین میان آن است که رئیس هیات دولت در این میان هیچ حرف و اشاره ای به وظایف دولت و نقشی که دولتمردان در شرایط به اصطلاح جنگ اقتصادی دارد نداشته و ندارد. این اتفاق در حالی رخ داده که به نظر می رسد متولیان در مواجهه با این نوع نگاه مردم جا دارد تا در خصوص آرایش تیم دولت در خصوص این جنگ اقتصادی سخن گویند و اینکه چه کسی فرمانده اصلی بازارهای اقتصادی کشور را به دست دارد که این چنین کمر مردم در برابر فشارهای اقتصادی خم شده است.
روحانی در سخنان هفته گذشته خوددر جلسه هیات دولت به نکته قابل توجهی اشاره کرد و گفت: «اگر فقط ارتش و یا سپاه بخواهند بجنگند امکان شکست و پیروزی وجود دارد، اما اگر ملت ایران ایستاد، حتما پیروز است و تردیدی وجود ندارد که یک ملت در برابر یک قدرت حتی اگر همه قدرتهای بیرونی پشتیبان آنها باشند، شکست نمیخورد.»
همه تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی به این نکته مهر تایید زده و آن را می پذیرند اما این نوع نگاه زمانی پاسخگو خواهد بود که متولیان هم وظایف خود را شناخته و نسبت به اجرای آن متعهد باشند نه آنکه گمان برند با حلوا حلوا کردن دهان شیرین خواهد شد.
به عنوان مثال اگر رئیس کل بانک مرکزی معتقد است قیمت دلار ۲۴ هزار تومانی غیر واقعی است چرا حال که این ارز مرزهای ۲۸ و ۲۹ هزار تومان را در نوردیده ؛ وارد عمل نمی شود تا قیمت دلار را به رقم واقعی خود برساند . اگر وی که براین اعتقاد بود که بورس می تواند به کنترل نقدینگی سرگردان جامعه کمک کند این روزها که بورس با روند نزولی سخت مواجه شده و نیازمند حمایت متولیان و دست اندرکارانی همچون اوست تا بتواند دوباره روی پا بایستد؛ چرا شانه خالی کرده و به گونه ای رفتار میکند که این ابزار هیچ کمکی در طول این ماه ها برای ثبات بازار دلار نکرده است.
امروزدر مورد شرایط اقتصادی کشور کار به جایی رسیده که فقط ایستادگی مردم نمی تواند کشور را در این جنگ پیروزکند بلکه باید متولیان تدبیر کرده و دست از شعار و وعده بردارند وتا مادامی که این ولنگاری در بخش های مختلف اقتصادی کشور وجود داشته باشد نمی توان به آینده این جنگ و پیروزی درآن امیدوار بود.
نویسنده:سارا علیاری
