کنفرانس مونیخ برای پنجاه و پنجمین بار در آلمان برگزار شد. این نشست که بسیاری از سران کشورهای جهان در آن شرکت می کنند، همواره یکی از زمینه های مهم پیوند و تحکیم روابط بین کشورهای اروپایی و آمریکا بود. به این جهت که منافع آنها همواره در یک خط بوده و همپوشانی داشت. اما این نشست حکایت دیگری داشت زیرا نشان داد که شکاف عمیق فراآتلانتیکی شکل گرفته و هر روز بیشتر می شود.
یکی از زمینه‌های این نشست بررسی مسائل امنیتی در جهان و چگونگی رویارویی با آن است. به همین مناسبت مناطق حساسی همچون غرب آسیا و شمال آفریقا و همچنین در مواردی شرق آسیا، آمریکای لاتین و دیگر مناطق آفریقا بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت. در حوزه اروپا نیز بیش از همه مناطق شرقی و نوع مواجهه آن با روسیه در نظر بود.
اما این بار مسئله کاملا فرق داشت چون اختلافات از شرقی – غربی (شمال - جنوب) به غربی – غربی (شمال - شمال) چرخیده بود. بنابراین بیش از همه حملاتی که از سوی اروپایی‌ها به دونالد ترامپ می شد، مرکز بحث‌ها قرار گرفت. در اروپا آنجلا مرکل، صدر اعظم آلمان ریاست این سیاست را بر عهده داشت. مسئله قابل توجه این بود که مباحث مورد اشاره مرکل مورد توجه و تشویق حضار قرار می‌گرفت. مسئله این است که بحران سازی‌های دولت ترامپ تنها در داخل نیست بلکه دامن بسیاری از کشورها را گرفته است. مسئله زمانی قابل توجه شده که این بحران سازی به سمت متحدان پیشین آمریکا رفته و به طور مستقیم اروپا را هدف گرفته است.
اینکه بین اروپا و آمریکا اختلافاتی بنیادی وجود دارد، این مسئله‌ای تازه نیست بلکه برآمده از بسترهای تاریخی است اما در هر صورت این دو به لحاظ تصمیمات کلان دو جانبه و بین المللی دارای اشتراکات فراوانی بوده اند. البته همواره سعی می‌شد که این اختلافات پنهان بماند. در حالی که طی سال‌های اخیر اختلافات پر رنگ‌تر و اشتراکات کم رنگ تر شده است. به عنوان مثال بخشی از این اختلافات به نوع نگاه دو طرف به مسئله ناتو، همگرایی یا واگرایی اتحادیه اروپا، سیاست های اقتصادی و ارزی اروپا، برگزیت و ... باز می‌گردد.
طی نشست سال گذشته در مونیخ، کشورهای اروپایی سعی داشتند که چندان بر روی اختلافات دست نگذارند و با سکوتی که مملو از نارضایتی بود از سیاست های دولت بگذرند، اما در این نشست این امکان وجود نداشت زیرا هم صبر بسیاری سرآمده بود و هم اینکه دیگر امکان پنهان کردن اختلافات و شکاف عمیق پیش آمده، وجود ندارد. این مسئله باعث می شود که آمریکا در مواردی که به دنبال اجماع سازی بین المللی برای یک امر مشخص است، با شکست مواجه شود. آخرین نمونه آن نشست ورشو در لهستان بود که بسیاری از رسانه‌های غربی به صراحت اعلام کردند که مایه شرمساری آمریکا بوده است.
البته سیاست‌های کنونی آمریکا بیش از همه به نفع مخالفان واشنگتن است که به دنبال تضعیف بیشتر جایگاه آن هستند. از نظر کشورهایی همچون روسیه و حتی چین، دونالد ترامپ رئیس جمهور مناسبی برای آمریکا است به همین منظور این امکان وجود دارد که در سال آینده و در انتخابات ۲۰۲۰ از وی حمایت کنند.
نویسنده: فرامرز اصغری
