عربستان این روزها تحرکات جدیدی را در منطقه درپیش گرفته است که محور آن را اقدامات نظامی در سوریه تشکیل میدهد. شاه سعودی ۲ روز پس از اعلام آمادگی عربستان برای اعزام نیرو به سوریه در قالب یک «ائتلاف گسترده»، با نمایندگان کشورهای عضو ناتو در ریاض دیدار کرد.
این دیدار در حالی صورت گرفت که پیشتر روزنامه والاستریت ژورنال از تلاش دونالد ترامپ برای جایگزینی ارتش آمریکا با نیروهای عرب در سوریه خبر داده بود. در همین حال منابع خبری اعلام کردند شورای امنیت ملی آمریکا در حال بررسی طرحی است که به موجب آن در صورت موافقت عربستان سعودی با تأمین هزینههای مربوط به اعزام نیروهای عربی به سوریه جایگاه راهبردی این کشور در آمریکا به «متحد عمده غیرعضو ناتو» ترفیع پیدا کند.
شبکه خبری «سی.ان.ان» در گزارشی مبنی بر تلاش شورای امنیت ملی آمریکا برای تشکیل یک قوای نظامی عربی و اعزام آنها به سوریه جهت جایگزین شدن آنها با نظامیان آمریکا در این کشور را تأیید کرده است. یک منبع آگاه گفت یکی از ایدههای مطرح در شورای امنیت ملی آمریکا در حال حاضر این است که جایگاه عربستان سعودی در صورت موافقت با اعزام نیرو و تأمین هزینههای آن به کشور «متحد عمده غیرناتو» تبدیل شود.
به نوشته سی.ان.ان، در صورتی که با این ترفیع موافقت شود، جایگاه عربستان با رژیم صهیونیستی، کره جنوبی و اردن همتراز شده و به شریک نظامی راهبردی آمریکا تبدیل میشود.
حال این سوال مطرح است که آیا این رویکرد تا چه میزان قابلیت اجرایی شدن دارد و عربستان آیا توان اجرای این طرح را دارد. بسیاری از ناظران سیاسی و نظامی بر این امر تاکید دارند ارتش اکثر کشورهای عربی علیرغم خرید میلیاردها دلار تجهیزات و تسلیحات نظامی از آمریکا، توانمندیهای محدودی دارند. بسیاری از کشورهای عربی فاقد توان نظامی برای پیشافکنی قدرت (power projection) یا توان انجام سفرهای طولانی و تقویت خودشان هستند لذا عملا این طرح قابلیت اجرایی ندارد. بر این اساس میتوان گفت اقدام آمریکا و ناتو برای رویکرد به کشورهای عربی نه برای نقش دادن به آنها بلکه برای اهداف دیگری است که در چند محور قابل توجه است.
نخست آنکه غرب شکست خود در سوریه را قطعی میبیند و به دنبال خروج آبرومندانه از این کشور است لذا با ادعای وارد شدن ارتش عربی به سوریه خروج خود از این کشور را توجیه میکنند. دوم آنکه آمریکا و ناتو به دنبال کسب درآمد از سرکیسه کردن کشورهای عربی هستند و با ادعای ارتقای توان آنها و مشارکتشان در منطقه فروش تسلیحات و در عین حال باجگیریهای اقتصادی از آنها را اجرایی میسازند.
نویسنده: فرامرز اصغری