ایران به دلیل موقعیت ژئوپلتیکی و برخورداری از امکانات و زیرساختهای لازم، و با توجه به انزوای جغرافیایی افغانستان و عدم دسترسی آن کشور به سایر کشورهای جهان، ایران به عنوان یک گزینه برتر مواصلاتی قرار گرفته است، لذا ایران در طرح بازسازی، برای احداث شبکه ترانزیت ملی و جادهای در استانهای هم مرز با افغانستان و بازسازی شبکه حمل و نقل در محور هرات را مورد حمایت و تأکید قرار داده است و در این خصوص پروژه احداث جاده دغارون هرات را دردست انجام دارد. اهمیت مطالعه و احداث این راه با هدف اتصال شبکه جادهای ایران به کمربند حلقوی افغانستان و در راستای ارتباط ترانزیتی کشورهای آسیای مرکزی به ستون فقرات اوراسیا از جمله تاجیکستان و ازبکستان از طریق خاک افغانستان به ایران میباشد. ایجاد و گسترش ارتباط مستمر ترانزیتی بین دو کشور، موجب انتقاد بسیاری از گروههای معارض میباشد، چرا که این امرمهم موجب رونق بازار تجارت و رونق اقتصادی افغانستان در مسیر دستیابی کشور افغانستان به آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان میگردد.
آنچه قابل ذکر است ایجاد رفاه و سازندگی از نگاه ایران در رونق اقتصادی افغانستان نه سیاسی بلکه برای ایجاد شغل و دوری جستن از اشتغال به شغل قاچاق موادمخدر توسط جوانان افغان است. باتحقق این امرالبته منافع مشترکی درحوزههای اقتصادی نیزشکل خواهد گرفت، و خلق فرصتهای تجاری و سرمایهگذاری نیز به وجود خواهد آمد در غیر این صورت انباشت تهدیدات مشترک ژئوپلتیکی موجب تهدیدات بسیاری میگردد. بدیهی است در چارچوب مکتب ژئوپلیتیک رادیکال، منطق رفتارایران و افغانستان در چارچوب منطق ژئوپلتیکی تعیین میگردد؛ ضروری است دراین خصوص به دو نکته مهم اشاره داشته باشیم:
۱- تأکید برجغرافیا، یکی معضل مهم، یعنی امنیت ؛
۲- تأکید برمنابع، که موجب همکاری درسطح جهانی و منطقهای و محلی خواهد گردید.
این تعارضهای عمده، دو کشور را به همکاری سوق داده است و فرصتها یی را منطبق با ژئواکونومیکی برای آنها فراهم خواهد آورد. البته چالشهای ژئوپلتیکی مورد اشاره در بالا از جمله موادمخدر، خطرات تجزیه سیستان و بلوچستان و عدم اجرای موافقتنامه و خطرات هیدروپلتیکی آن و بسیاری ازاین گونه موارد، که ازسوی دخالت سیاستمداران غربی وارزیابی شرقیها با دید نه اتحاد و همکاری بلکه تفرقه در میان مردمان این کشور سوق داده میشود با هوشیاری مسئولان حکومتی ایران از چالش و تهدیدات ژئوپلتیکی تبدیل به فرصت آفرینی ژئواکونومیکی گردید. بنابراین باتوجه به موقعیت ژئوپلتیکی منطقه و ژئواکونومیکی؛ طرح زیر قابلیت اجرایی پیدا خواهد نمود که آن خود نیزیک کد ژئوپلتیک به شمار میآید:
۱- باید از پتانسیل مختلف ژئواکونومیکی در استانهای مرزی برای برقراری ارتباط بین مناطق شرقی ایران و مناطق غربی افغانستان جهت توسعه یافتگی با حداکثر امکانات جغرافیایی بهره جست.
۲ـ حداقل خواست ایران یک افغانستان غیرمتعهد است که در مقابل عدالت سیاسی ایران موضع مساعد داشته باشد. بنابراین در حال حاضر موضع ایران ازحیث امنیت ملی باید حمایت از دولت افغانستان باشد و از حمایتهای اقتصادی به واسطه ارتباط با ایران و همجواری با کشورهای دیگر برای بازسازی و نگهداری از تأسیسات و ایجاد کارخانجات تولیدی بهره جویند.
۳ـ ایران و افغانستان میتوانند خالق فرصتهای ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی ممتاز در منطقه باشند فلذا جهان غرب و اروپا میتوانند با ایجاد و بازسازی و تزریق کمکهای مالی به افغانستان، دورنمای حقیقت گسترش فرهنگ اشتغال و تجارت را در کشور افغانستان روشن نمایند تا به جنگ موادمخدر در میان گروههای تروریستی و جنگهای سیاسی در افغانستان پایان داده شود. اگرچه قاچاق موادمخدر در منطقه و جهان موجبات مشوش نمودن اذهان مردم شده است اما لازم به ذکر است که در صورت عدم برخورد صحیح و بدون نظارت و تصمیم نامناسب برای موادمخدر، ناامنی موجود نه تنها در منطقه آسیا و خاورمیانه، بلکه فرصتهای ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی را خنثی خواهد ساخت.