دولت سوریه اعلام کرد که در تاریخ ۲۶ ماه مه (۵ خردادماه) انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد. از ده سال پیش که جنگ داخلی سوریه شروع شد، این دومین بار خواهد بود که چنین انتخاباتی برگزار می‌شود. انتخابات قبلی ریاست جمهوری سوریه در سال ۲۰۱۴ برگزار شد که در نهایت اسد توانست با کسب بیش از ۹۰ درصد از آراء رای دهندگان به مدت ۷ سال دیگر در پست ریاست جمهوری سوریه باقی بماند.
تانژو بیلگیچ، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه‌ای با اشاره به تصمیم رژيم اسد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه، اظهار داشت: «انتخابات اعلام شده توسط رژیم که در تاریخ ۲۶ مه ۲۰۲۱ برگزار می‌شود، با معیارهای تعیین شده در نقشه راه شورای امنیت سازمان ملل برای دستیابی به راه‌حل سیاسی در این کشور منطبق نیست». سخنگوی وزارت خارجه ترکیه تاکید کرده که آنکارا در چارچوب قطعنامه شماره ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد به حمایت از تلاش ها برای یافتن یک راه حل سیاسی در سوریه ادامه خواهد داد. این مقام وزارت خارجه ترکیه در حالی که این اظهارات مداخله جویانه را رسما بیان می کند که ترکیه طی ۱۰ سال گذشته نیز به مرکز پشتیبانی و تجهیز گروه های تروریستی علیه دولت سوریه تبدیل شد. آنکارا همچنین ضمن لشکر کشی به شمال سوریه به بهانه اکراد این مناطق را به اشغال خود درآورد. با وجود هزینه های بسیار زیاد، ترکیه به هدف اصلی خود که ساقط کردن دولت سوریه بود دست نیافت.
اینک در آستانه برگزاری انتخابات مهم ریاست جمهوری مخالفین سوری تحت حمایت آنکارا، به دنبال تحریم انتخابات هستند. این گروه با نمایشی خواندن انتخابات سوریه خواستار تحریم آن هستند نکته ای که عبدالرحمان مصطفی و نصر الحریری که از سوی ترکیه و مخالفین سوری به عنوان «رئیس دولت موقت سوریه» و «رئیس ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و مخالفان سوری» شناخته می شوند به صراحت بیان داشته اند. ترکیه حساب ویژه ای روی عبدالرحمان مصطفی برای آینده سیاسی سوریه باز کرده و از هر تلاشی برای بر هم زدن بازی و ایجاد فضا برای او فروگذار نمی‌کند.
اما ترکیه به دنبال چیست؟ گفتمان نوعثمانی گری ترکیه و نقش مخرب دولت این کشور بر علیه دولت سوریه در جنگ داخلی این کشور، دو مولفه اصلی در شکل دهی به ماجراجویی های آنکارا بر علیه دمشق هستند. عثمانی در اوج خود بالکان، بیشتر خاورمیانه کنونی و شمال آفریقا و قفقاز را در کنترل داشت. سیاست نوعثمانی درگیر شدن بیشتر ترکیه در این مناطق را تشویق می‌کند. یکی از محوری ترین سیاست های حزب عدالت و توسعه و رجب طیب اردوغان، بازگشتن به دوره مجد و عظمت عثمانی بوده به همین خاطر پیوسته سعی داشته در موضوعات منطقه ای و بین المللی دخالت و نقش آفرینی کند. به گونه ای که بعد از دخالت های ترکیه در لیبی، اردوغان صراحتا عنوان کرد: «لیبی میراثِ دولت عثمانی و آتاتورک است». مساله ای که در دخالت های ترکیه در عراق، سوریه و حتی قبرس و بلغارستان هم مشهود است. با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه ترکیه سعی در دخالت در مسأله فلسطین داشت اما با آغاز موج اعتراضات کشورهای عربی و شاخ آفریقا و آنچه که بیداری اسلامی نام گرفت، رهبران ترکیه سعی نمودند با سوار شدن بر موج اعتراضات در کشورهای عربی و اسلامی، دولت‌های تحت حمایت خود و وابسته به تفکر اخوان المسلمین را به قدرت برسانند.
با اوج گیری بحران در عراق و سوریه، آنکارا فرصتی مناسبی برای پیشبرد دستور کار خود جهت افزایش نفوذ و قدرت منطقه ای پیدا کرد. از این رو، دولت ترکیه از همان ابتدای آغاز شدن جنگ در سوریه، سعی کرد با حمایت از تروریست های فعال در سوریه نقش برجسته ای در آینده سیاسی این کشور داشته باشد. ترکیه و سازمان های اطلاعاتی آن نقش ویژه ای در بحران آفرینی در این کشور داشته اند. ترکیه با تحریک هسته‌های جریان اخوان المسلمین در خاک سوریه که بخش زیادی از قوای ارتش سابق سوریه را نیز تشکیل میدادند باعث جدایی آنها از ارتش و تشکیل ارتش آزاد سوریه شد. از سوی دیگر با تحریک و سازماندهی ترکمن های شمال سوریه در لاذقیه و حلب آن ها را به نیروهای نیابتی خود تبدیل کرد. و در نهایت ترکیه تبدیل به منطقه امن و دالان ورود تروریست های غرب چین تا مرکز اروپا، شمال افریقا و حتی در مواردی از قاره امریکا به خاک سوریه شد و از هر فرصتی برای ضربه وارد کردن به سوریه و محور مقاومت بهره برد.
البته بسیاری از تحلیلگران معتقدند، شرایطی که اردوغان را قادر ساخت انقلابی در سیاست خارجی ترکیه به وجود آورد دود شده و به هوا رفته است. اقتصاد امروز ترکیه از دروره شکوفایی خود فاصله گرفته و این منجر به ضررهای قابل توجهی برای حزب اردوغان شده و در نهایت ممکن است به تردید و نا توانی ترکیه در عرصه بین الملل منجر شود. شاید به همین دلیل عمده است که دولت اردوغان، دست کم در شرایط فعلی، ترجیح می دهد در مورد سوریه و آینده سیاسی آن، در سکوت کار خود را پیش ببرد و حرف و مواضع خود را از گلوی افرادی بیان کند که یا در هیبت اپوزیسیون سیاسی یا به عنوان فرماندهان گروه های مسلح، به مخالفت با دولت بشار اسد، ادامه می دهند. ترکیه تلاش می کند تا شاید بتواند راهی برای به قدرت رساندن نیروهای تحت حمایتش پیدا کند، مسأله ای که در شرایط کنونی بعید به نظر می رسد.
نویسنده: دکتر معین ضابطی
