به همین سادگی سه سال از روزی که تلویزیونها صحنه امضای تیم مذاکره کننده ایران با گروه موسوم به ۱+۵ را پخش کردند و تمام برنامه‌های خود را به پخش بیانیه‌ای عجیب اختصاص دادند که طی آن ظریف به عنوان نماینده جمهوری اسلامی در کنار موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا متنی را قرائت کرد که تفسیرهای آن در داخل از سوی مذاکره کنندگان و حامیان دولت این نوید را میداد که همه مشکلات حل خواهد شد. یکی اصرار می‌کرد که بارشهای اخیر بابت رفع تحریم ابری است!!! و دیگری آب خوردن را به امضای برجام ربط میداد، یکی دیگر مشکل ریزگردها را نیز حل شده می‌دید و می‌گفت برجام که اجرایی شود همه چیز حل خواهد شد. اما امروز... در سومین سال برجام اوضاع از چه قرار است؟!
ریزگرد: امروز ریزگردها چند برابر شده است و مسئول قبلی که دم از حل شدن مشکلات می‌زد رفته و دیگری هم که اساسا نباید پاسخگوی صحبت‌های قبلی‌ها باشد!!!
آب: به جیره‌بندی نزدیک می‌شویم...خوزستان و بوشهر و.. اگر آب شیرین کُن بود بهتر بود، اما این برجام...
انرژی هسته‌ای: آب شیرین‌کن نداریم و قرار است فعلا در چارچوب برجام زیر ساخت یکصد و نود هزار سو آماده شود. بتن‌های اراک هم در چشممان است.
اقتصاد و دلار: دلار اندازه ریال نشد اما اندازه آرزوهای پسرک دستفروش سر چهاراه شد..
قبل از انجام برجام
دولتمردان در طول مذاکرات هسته‌ای و پس از امضای توافق، تمامی امور حتی آب خوردن مردم را نیز به برجام گره زده و وعده دادند که تمامی مشکلات اقتصادی مردم با امضای برجام رفع خواهد شد.
به این اظهارات توجه کنید:
حسن روحانی: تحریمهای ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط‌زیست،اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند. (خرداد ۹۴)
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور: دولت می‌تواند در دوران پساتحریم با برنامه‌ریزی جدی، انبوهی از سرمایه را وارد کشور کند.
علی یونسی دستیار رئیس‌جمهور: مهم‌ترین وظیفه دولت برای رفع بیکاری «توافق برجام» بود.
محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور: باید تحریمها برداشته شود تا پروژه‌های عمرانی را تکمیل کنیم.
محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس‌جمهور: بعد از توافق منتظر رشد اقتصادی، کاهش تورم و خروج از رکود باشید.
مجید انصاری معاون پارلمانی دولت یازدهم: دولت بعد از اجرایی کردن توافق و رفع تحریمها، گشایش بزرگی را برای جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد‌اشتغال برای جوانان ایجاد خواهد کرد.
محمدعلی نجفی دبیر وقت ستاد هماهنگی اقتصادی دولت: توافق هسته‌ای موجب خروج سریع کشور از رکود خواهد شد.
ولی‌الله سیف، رئیس‌بانک مرکزی: امسال (سال ۹۴) اقتصاد ایران بعد از توافق هسته‌ای شکوفا خواهد شد.
علی یونسی دستیار رئیس‌جمهور: اکنون کشور از بیکاری رنج می‌برد، جوانان مشکل عدم استطاعت مالی برای ازدواج دارند و دولت وظیفه دارد این مشکلات را برطرف کند و امیدوارم با لغو تحریمها این مشکلات برطرف شده و کارهای عمرانی نیز با سرعت بیشتری انجام شود.
علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم: سال ۹۴ با توافق هسته‌ای بذر اقتصاد ایران به ثمر می‌نشیند.
حسن روحانی: تحریمهای بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حمل‌ونقل و همه تحریمهای هسته‌ای برداشته شد و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم ما آماده‌تر شد. (فروردین۹۵)
حسن روحانی: فقط سه ماه از اجرای برجام گذشته اما برخی فکر میکنند ۳۰ سال گذشته است. در این سه ماه ببینید چه گشایش‌های فراوانی ایجاد شده است؟ (فروردین ۹۵)
حسن روحانی: ما در سال ۹۵ بهاری را آغاز میکنیم که در آن بانک‌ها و بیمه‌های ما تحریم نیستند و می‌توانیم با کشورهای مختلف تجارت داشته باشیم و سرمایه‌گذاری‌ها در کشور ما آغاز شده و قراردادهای بسیار مهمی در سطوح مختلف با کشورهای دنیا به امضا رسیده است. (اسفند ۹۴)
حسن روحانی: به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق(دی ماه ۹۴) تمامی تحریمها، حتی تحریمهای تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریمهای اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق. (تیر ۹۴)
حسن روحانی: تحریمهای ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند. (خرداد ۹۴)
حسن روحانی: یکی از اهداف بزرگ ما در مسئله برجام ایجاد اشتغال برای جوانان بود. (دی ۹۵)
طبق گزارش مرکز آمار ایران در پایان سال ۹۶، ۲۳ استان نرخ بیکاری دو رقمی و فقط ۸ استان نرخ تک‌رقمی داشته‌اند. در توضیح کیفیت آمار مرکز آمار، گفتنی است که این مرکز، هر فرد که در هفته دو ساعت کار کند را شاغل حساب می‌کند!
بعد از انجام برجام!
اما متاسفانه دولتمردان و حامیان دولت از انجام این امر امتناع کرده و به انکار وعده‌ها روی آوردند و تقریبا فراموش کردند چهع گفته بودند و دچار آلزایمر خود خواسته شدند:
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه: هدف اصلی مذاکرات، لغو تحریمها نبود.
محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور: مردم بعد از توافق هسته‌ای انتظار بیش‌ازحد از اقتصاد نداشته باشند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی: بازار مسکن بازار داخلی است و توافق هسته‌ای خیلی نمی‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی این بازار داشته باشد.
عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام: برجام توافق اقتصادی نبود
برای چه مذاکره کردیم؟!
برخی یادشان می‌رود که برای چه مذاکره کردیم، رهبری یکبار سال ۹۵ بیان داشتند که برای برداشتن تحریمها مذاکره کردیم و یکبار هم اخیرا در دیدار با مسئولان نظام در پاسخ به آنهایی که مدعی بودند مذاکره کردیم تا بین امریکا و اروپا شراب شود، بیان داشتند: خب، اگر چنانچه از این تجربه‌ها استفاده نکردیم، به چیزهای کم‌اهمّیّت دلمان را خوش کردیم [ضرر میکنیم]. همین‌طور که آقای رئیس‌جمهور گفتند واقعاً آمریکایی‌ها در این قضیّه از لحاظ اخلاقی، از لحاظ حقوقی، از لحاظ آبروی سیاسی در دنیا شکست خوردند؛ خب بله، آمریکا بی‌آبرو شد؛ این یک واقعیّتی است و در این تردیدی نیست امّا من میخواهم این را مطرح کنم که آیا ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه آمریکا بی‌آبرو بشود؟ هدف مذاکره‌ی ما این بود؟ ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه تحریمها برداشته بشود -و شما ملاحظه میکنید که بسیاری از تحریمها برداشته نشده، حالا هم دارند تهدید میکنند که تحریمهای چنین‌وچنان را بر ایران تحمیل خواهیم کرد؛ همان تحریمهای ثانویّه‌ای را که با مصوّبه‌ی برجام و با قطعنامه‌ی شورای امنیّت سازمان ملل برداشته شد، همانها را دوباره میخواهند اینها برگردانند- هدف، این بود؟ یا گفته میشود مثلاً بین اروپا و آمریکا شکاف به وجود آمد؛ خب بله، ممکن است یک شکاف ظاهریِ کم‌اهمّیّتی هم بینشان [به وجود آمده]، لکن ما برای این مذاکره نکردیم. ما مگر مذاکره کردیم که بین آمریکا و اروپا شکراب به وجود بیاید؟ ما مذاکره کردیم که تحریم برطرف بشود؛ شروع مذاکره برای این بود، ادامه‌ی مذاکره برای این بود؛ و این باید تأمین بشود؛ اگر این تأمین نشد، بقیّه‌ی چیزهایی که حاصل شده، ارزش زیادی را نخواهد داشت. و عرض کردم که [اروپایی‌ها] مخالفت هم نمیکنند؛ اروپایی‌ها دنبال آمریکا حرکت میکنند، به همدیگر کمک هم میکنند: وَ کَذالِکَ جَعَلنا لِکُـلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیاطینَ الاِنسِ وَ الجِنِّ یوحی بَعضُهُم اِلی بَعضٍ زُخرُفَ القَولِ غُرورًا؛ اینها به هم کمک هم میکنند، به یکدیگر پیام هم میدهند، کمک هم میکنند، یکدیگر را تقویت روحی هم میکنند. خب، اینها چیزهایی است که ما به‌عنوان تجربه‌ی برجام باید در نظر داشته باشیم.
توئیت دلخراش!
امریکا از برجام خارج شد، راکتور اراک بتن ریزی شد و حتی تعهدات اجرایی نشد اما هیچ چیزی دردناک تر از این نبود که وزیر خارجه محمدجواد ظریف در سومین سال بدعهدی امریکا به زبان انگلیسی در صفحه توئیتر خود نوشت: «در سومین سالگرد دستیابی به برجام، این توافق کماکان یک پیروزی برای دیپلماسی چند جانبه به رغم اقدامات آمریکاست. گرچه ما همواره می‌دانستیم که به وعده‌های آمریکا نمی‌توان اعتماد کرد - واقعیتی که امروز متحدین آمریکا هم متوجه اش شدند - اما برجام ثابت کرد که یک‌جانبه‌گرایی زهرآگین دولت ترامپ به این معنی است که نمی‌توان از آن توقع داشت که به هرگونه توافقی پایبند بماند.»
دلمان گرفت از این همه مصلحت‌بینی و توجه به جایگاه خود به جای دیدن منافع ملی، توئیت انگلیسی وزیر خارجه آنهم در حالی که اولتیماتوم ما را اروپا جدی نگرفته و مسئولان اروپایی قرار نیست تضمین دهند، وقتی اوضاع روحی مردم به علت وعده‌های توخالی خراب شده و همه از شکست برجام می‌گویند چه تعبیری می‌تواند داشته باشد؟! و چرا این وزیر فکر نمی‌کند نوشته‌اش سندی خواهد شد ضد مطالبه گری ما؟! سوال اساسی هم اینجاست که اگر دولت و جناب ظریف می‌دانستند امریکا بدعهد است چرا توافق کردند و چرا قبل از گرفتن مطالبات به گواه گزارش آژانس انرژی اتمی همه تعهد خود را پیش از طرف مقابل انجام دادند؟! چرای بزرگی که شاید جواب دادن به آن باعث قضاوت آیندگان درباره مذاکرات، دولت و تیم مذاکره کننده شود و به خواسته رئیس‌جمهور باعث شود برجام واقعی که حتی یک برگ فکت شیت هم نداشت! در مدارس برای عبرت تدریس شود.
نویسنده :مائده شیرپور
