مجله «Nature» ضمن به تصویر کشیدن پل خواجوی اصفهان و نمایش زمین تفتیده آن از خشکسالی گسترده و از دست رفتن منابع آب و غذا در ایران خبر می‌دهد درحالی‌که این بحران عظیم تنها مربوط به غرب آسیا و ایران نیست بلکه امروز آمریکا شمالی، کانادا و همچنین کشورها اروپایی هم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند تا زمینه برای جنگ آب آغاز شود. کارشناسان این رشته در جهان متفق‌القول هستند که با توجه به افزایش جمعیت و نیاز روزافزون به آب چه برای مصارف شخصی و یا شرب و چه جهت صنعت و کشت محصولات کشاورزی افزایش خواهد یافت. بنابراین همه کشورهای به دنبال استفاده و بهره‌وری حداکثری از منابع آبی خود می‌باشند که ایران یکی از بارزترین آن‌ها به دلیل واقع‌شدن در منطقه خشک قاره‌ای است و طی این سال‌ها هیچگونه توجهی پیرامون بها دادن به آب در آن نبوده است که البته در مدیریت کشف، بهره‌برداری و انتقال تلاش‌های فراوانی شده اما اگر قسمت اعظمی از این اقدامات و هزینه‌ها صرف مدیریت مصرف بهینه می‌شد امروز می‌توانست جامعه و صنایع مرتبط با آب را قانع کند تا همانند معدودی از آن‌ها به آب بیش از تولیدات خود بها دهند. شاید ذوب‌آهن و فولاد مبارکه اصفهان تنها ابر صنعت‌های کشور هستند که توانسته‌اند تا حدودی نیاز خود را به آب‌های جاری و بخصوص زاینده‌رود کاهش دهند اما نه‌تنها بخش کشاورزی، بلکه صنایع ریزودرشت همچنان در صدر مصرف‌کنندگان این نعمت بی‌بدیل و بدون جایگزین می‌باشند تا شاهد ایام بحرانی امروز باشیم و نگرانی‌ها در تأخیر انتقال آب از جنوب و شمال به مرکز کشور افزایش یابد اگرچه دیدیم دولت دهم در واپسین ماه‌های حضور خود تلاش‌هایی را دراین‌باره شروع کرد. امروز با توجه به شرایط آب و هوایی خشک در منطقه خاورمیانه و آفریقا بدیهی است که تأثیر این جریان در اینجا بیش از جاهای دیگر باشد و احتمال بروز جنگ آب در آن افزون از دیگر مناطق جهان پدیدار گردد. از اتیوپی و مصر گرفته تا ترکیه، افغانستان، عراق و سوریه سدهایی ایجاد شده که منابع آبی را در حوزه‌ای محصور نگه دارند و طبعاً موجب کمبود آن در دیگر کشورها گردند. مبحث سد النهضه در اتیوپی شاید یکی از ده‌ها مسائل دراین‌باره باشد که امروزه بسیار در رسانه‌ها مطرح می‌شود که با شروع آبگیری اتیوپی، بخش‌های زیادی از مصر و سودان دچار خشکی مطلق خواهند شد. دولت مصر در پی اعتراض به این اقدام اعلام می‌دارد پس از آبگیری این سد بزرگ نزدیک به یکصد میلیون نفر در مسیر آن با چالش بی‌آبی و فقر و نیاز روبرو خواهند بود به همین دلیل است که اکثر مردم مصر و سودان از حکومت‌های خود درخواست کرده‌اند تا به‌صورت نظامی وارد کارزار شوند و برای مثال سد النهضه را بمباران نمایند! اقدامی که احتمال بروز یک جنگ تمام‌عیار میان مصر و سودان و از طرفی اتیوپی نامحتمل نخواهد بود زیرا این کشورها درنهایت ناچار می‌شوند برای دریافت حق آبه خود از طولانی‌ترین رودخانه جهان یعنی نیل دست به سلاح برده و وارد جنگ شوند. امروز گرم‌ترین بازار مبحث آب برای سه کشور اتیوپی، مصر و سودان مطرح است درحالی‌که این مسئله چند سالی است پیرامون اقدام ترکیه در احداث سدهای متعدد، موجبات کمبود آب در سوریه، عراق و ایران را فراهم کرده است و از سویی سند ایجاد شده توسط افغانستان بر روی رود هیرمند توانسته شرق ایران و دریاچه هامون را به صحرایی تفتیده تبدیل نماید که البته انتقاداتی نیز از ایران شده است که چرا به‌وقت شروع ساخت این سدها در افغانستان و ترکیه برای حفظ حق آبه کشور ورود پیدا نکرده‌اند! همانگونه که امروز شاهدیم مصر و سودان متحد شده‌اند تا جلوی اتیوپی را گرفته و اجازه ندهند خشکسالی ایران برای آن‌ها تکرار شود. ناگفته نماند، شرکت‌های مهندسی اسرائیل و آمریکا با اهداف بلندمدت سیاسی که برای منطقه دارند ایجاد این مانع‌ها را به‌راحتی و ارزان و حتی به‌صورت رایگان برای کشورهای جهان سوم انجام می‌دهند تا بنزینی باشد برای شعله‌ور کردن آتش خصومت‌هایی که در پیش است.
نویسنده: حسن روانشید
نویسنده: حسن روانشید
