مسئولیتپذیری واژهای است که در سطوح زندگی فردی و جمعی همواره مطرح میشود. به هر میزان پست و جایگاه افراد در یک ساختار بالاتر باشد قطعا مسئولیت آن نیز افزونتر خواهد بود. بر همین اساس است که همواره تاکید میشود که مسئولان باید همواره این اصل را در نظر داشته و پاسخگوی عملکرد خود باشد.
حال این سوال مطرح میشود که مفهوم مسئولیتپذیری مسئولان از جمله در ردههای ارشد چیست و چگونه محقق میشود؟ برخی مسئولیتپذیری را برگرفته از تعهدات و تکالیف مسئولان در قبال ملت دانسته و تاکید دارند که مسئولان باید در قبال مطالبات مردمی مسئولیت پذیر باشد یعنی اینکه از یکسو به وعدههای انتخاباتی خود عمل کرده و مسئولیت تمام شعارها و وعدههای خود را که به واسطه آن توانستهاند آرای مردمی را جلب کنند پذیرا باشند و از سوی دیگر تکالیف خود را که براساس قانون اساسی برای آنها تعریف شده محقق سازند. نباید چنان باشد که شخص در زمان مبارزات انتخاباتی وعدههایی همچون رونق اقتصادی، اشتغال، حل مشکلات جوانان، عدم سیاسی کاری و توجه به شایستهسالاری به جای نگاه جناحی و حزبی را سر دهد اما بعد از آن هیچکدام از این وعدهها را محقق نشد. در همین حال باید مطالبات مردمی مورد توجه باشد و در صورت کاستی ضمن پذیرش مسئولیت اشتباهات از مردم عذرخواهی شود. مثلا اگر مولفهای مانند برجام آن اهداف تعریف شده را محقق نساخته تیم هستهای و دولت به جای توجیهات و متهم ساختن منتقدان مسئولیت این مسئله ا پذیرفته و خواستار همراهی همگان برای مقابله با بدعهدیهای آمریکا شوند.
دیدگاه دیگر در باب مسئولیتپذیری در قالب مسئولیتپذیری بینالمللی مطرح میشود. برخی این مسئله را بیان میکنند که عرصه جهانی در دنیای امروز دنیای مسئولیتپذیری است و باید مسئولیتپذیر بود. این سوال مطرح میشود که مفهوم این مسئولیتپذیری چیست؟ آنچه از سوی محافل رسانهای و سیاسی غربی مطرح میشود آن است که مسئولیتپذیری یعنی شناخت ابر قدرت جهان و پذیرش سلطه آن بر جهان. براساس این تفکر هر حرکتی مغایر با خواست قدرت برتر پیامد و هزینههای بسیاری دارد در حالی که این رفتار مغایر با مسئولیتپذیری بینالمللی است. در اصل پیروان این نظریه تسلیم شدن در برابر نظام سلطه را عین مسئولیتپذیری میدانند. دیدگاه دوم که از سوی ملت ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون مورد تاکید بوده ابعاد دیگری از مسئولیتپذیری را در خود دارد. مسئولیتپذیری از نگاه ملت ایران آن است که در برابر نظام سلطه نباید تسلیم شد و باید در کنار مظلومان عالم علیه ظالم قرار گرفت. ملت ایران تاکید دارد که در طول تاریخ هرگز مستعمره هیچ کشوری نبوده و هر استعمارگری نیز که تلاش کرده بر ایران سلطه یابد در نهایت با حقارت ایران را ترک کرده که نمونه آن خروج آمریکا با ۶۵ هزار نیروی نظامی است.
مسئولیتپذیری در حضور فعال در معادلات منطقهای با محوریت مقابله با نظام سلطه و تهدیدات دشمنان جهان اسلام همچون رژیم صهیونیستی و آمریکا و عدم سکوت در نهادهای بینالمللی در برابر استعمارگران و دفاع از ملتهای مظلوم از خواستههای مردم از مسئولان است. مسئولیتپذیری که مردم این سرزمین به خوبی آن را محقق کردهاند که حضور جوانان این سرزمین در عراق و سوریه به عنوان مدافعان حرم و حریم نمودی از این مسئولیتپذیری است. اگر این تفکر مسئولیتپذیری در برابر امنیت ملت و کشور و حمایت از مظلومان نباشد امروز نه تنها شاهد امنیت پایدار کشور نبودیم بلکه باید در خاک خود با تروریسم و حامیانشان میجنگیدیم.
بر این اساس باید گفت که مسئولیتپذیری به منزله پاسخگویی مسئولان به مردم و تحقق آرمانها و ارزشهای انقلابی آنان در داخل و خارج از مرزهاست و نه پاسخگویی به آنچه جامعه جهانی نامیده میشود. جامعه جهانی حاکمیت با نظام سرمایهداری است که جز سلطه بر کشورها و تهی کردن آنها از داشتههای درونی هدفی ندارد و هر که در این وادی وارد شد سرنوشتی جز نابودی نداشته است که نمونه آن صدام عراق و قذافی لیبی است که درس عبرتی برای آنانی است که مسئولیتپذیری و پاسخگویی را به جای مسئولیتپذیری در قبال ملت و کشور به مسئولیتپذیری در برابر نظام سلطه مبدل ساختند.
نویسنده: مهدیس پارسا