سوريه همچنان اصليترين كانون تحولات غرب آسيا را تشكيل میدهد كه به گفته بسياري از ناظران سياسي و امنيتي ميتواند بر كل چينش ساختار جهاني تاثيرگذار باشد. آنچه در فرآيند اين تحولات به چشم ميآيد زنجيرهاي از تغييرات در ساختاري به نام گروههاي معارض است. در طي هفتههاي اخير برخي ردههاي ارشد كه غرب آنها را معارضان ميانهرو مينامد از سمت خود كنارهگيري و افرادي جديد جايگزين آنها شدهاند. در همین چارچوب محمد علوش رئیس هیات مذاکرهکنندگان معارض سوری در مذاکرات صلح ژنو در اعتراض به شکست مذاکرات صلح ژنو و به بهانه حملات ارتش سوریه به معارضان از سمت خود استعفا کرد.
حال اين سوال مطرح ميشود كه اين تغييرات چرا در شرايط كنوني صورت ميگيرد و اين رفتارها آيا برگرفته از توان اين گروهها است و يا دلايل ديگري در وراي آن قرار دارد؟
پاسخ به اين پرسش را در روند تحولات سياسي و نظامي سوريه ميتوان جستوجو كرد. در حوزه سياسي در حالي مذاكرات ژنو برگزار گرديد كه كشورهاي غربي نتوانستند خواستههاي خود را به نظام سوريه تحميل نمايند و عملا فرايند سياسي در چارچوب خواست آنها پيش نرفت. با توجه به ناكامي اين گروهها در مذاكرات ميتوان گفت كه اين تغييرات نوعي پنهانسازي شكست غرب در مذاكرات است در حالي که با ادعاي تغييرات در ساختار گروههاي معارض به توجيه طراحيهاي خود در قبال مذاكرات آتي ميپردازند.
نكته ديگري كه بايد به ان توجه داشت تحولات عرصه ميداني سوريه است. در هفتههاي اخير سوريه شاهد تشديد حملات و انفجارهاي تروريستي بوده كه صدها كشته و زخمي برجاي گذاشته است. نكته مهم آن است كه اين كشتارها توسط گروههايي صورت گرفته كه آمريكا و شريكانش آنها را معارضان ميانهرو میناميدند. اين مسئله رسوايي بزرگي براي آنها رقم زده بويژه آنكه آمريكا در توافق با روسيه بر زمينهسازي براي پايبندي گروهها به خبر تاكيد كرده بود. بركناري سران گروهها را میتوان اقدامي براي كمرنگسازي جنايات روزهاي اخير و استمرار بازي آمريكايي براي معارضان ميانهرو معرفي كردن آنها ارزيابي كرد.
نكته ديگر آنكه حاميان تروريستها در حالي از اتحاد و يكپارچگي ميگويند كه در عمل اختلافات بسياري ميان آنها وجود دارد. آمريكا، فرانسه، انگليس، قطر، امارات، عربستان، تركيه و صهيونيستها هر كدام از گروهي خاص در جهت اهدافي خاص حمايت ميكنند. برخي تغييرات صورت گرفته در سران گروههاي معارض برگرفته از اختلافات شديد درون همين گروهها و از سوي ديگر اختلافات در ميان حاميان آنها است بگونهاي كه هر كدام با به قدرت رساندن طرفداران خود به دنبال سوق دادن روند تحولات به سمت اهداف و منافع خود هستند كه محور آن نيز استمرار حملات تروريستي و ايجاد چالشهاي امنيتي و سياسي است. رويكردي كه هدف نهايي آنها استمرار بحران در منطقه و از جمله در درون سوريه خواهد بود.